Press Release
March 28, 2014

TRANSCRIPT OF INTERVIEW WITH SENATOR ANTONIO
"SONNY" F. TRILLANES IV - 27 March 2014

On Bangsamoro Signing

Q: Sir, statement mo na lang sa Bangsamoro Signing.

SAFT: Ang masasabi natin dito sa Bangsamoro Agreement is, we can say na, guarded optimism, dahil tayo siyempre ay natutuwa dahil this is a breakthrough sa peace process na ginagawa natin for the past decade and we are very hopeful that this will lead to something lasting. However, we say guarded dahil mahaba pa 'yung proseso. Kailangan nating i-scrutinize 'yung mismong agreement dahil to be honest, hindi pa namin nakikita 'yung detalye, what's written in the agreement, at bubusisiin natin iyan once matalakay dito yan sa Senado.

Q: Sir, sabi ni Senator Alan milagro daw pag natapos within the year. Do you share the same view na hindi niyo kakayanin within 2014?

SAFT: Sa akin, instead of putting a timeline, ang masasabi ko, padadaanin natin ito sa extensive consultation process, titingnan natin kung 'yung mga interest ng iba't ibang stakeholders ay mapo-proteksyunan dito sa agreement na ito. While, we are all for peace, it should not be at the expense of others.

Q: But Senate President Drilon said na gagawin niyo daw ang lahat para maipasa within the year. Ikaw Sir, sa palagay mo?

SAFT: Hindi kasi natin hawak 'yung mga isyung lalabas diyan later on dahil 'yun nga, I was being frank when I said na hindi ko pa nakikita 'yung agreement and the bill na ipapasok nila sa Senado. So, doon lang ako makakapagsalita kung gaano kalawak 'yung trabaho once makita ko na.

Q: Sir, ano 'yung assurance na this will lead to lasting peace in Mindanao, e mayroon pang ibang groups na nanggugulo- 'yung BIFF, there's also the Abu Sayaf, MNLF?

SAFT: 'Yun na nga ang sinasabi ko, while I am being optimistic, pero kailangan guarded tayo dito, kasi ang kailangan natin na masigurado is we will not create a bigger problem than what we are trying to solve. At diyan lalabas iyan, pag natalakay na natin. And iyon nga, sinasabi natin na part ng trabaho namin dito is to make sure, 'yung interest ng iba't- ibang stakeholders ay mapo-proteksyonan din. Hindi pwedeng may masasagasaang sektor.

Q: Are you confident na yung rebeldeng Muslim, yung MILF, talagang magsusurrender ng kanilang armas after na makipag-peace agreement sa government?

SAFT: Again, babalik tayo doon sa agreement per se, doon nakalagay 'yan, sa security provision, particularly the demobilization component of the agreement. Ano ba itsura nun? Papaano 'yung disarmament? Papaano? So maraming katanungan which we won't be able to answer until we get hold of the actual agreement.

Q: Sir, dun sa MNLF, inintegrate sila, 'yung iba na-qualify sa AFP at PNP. So under this agreement, ganoon din po ba?

SAFT: Sana, pero based on my information, hindi, bago ang itsura. So, yun na nga, kaya kailangan nating busisiin ng husto.

Q: Are you in any way worried na baka mag-trigger ito ng gulo, kasi, like 'yung last time, 'yung Bangsamoro Juridical Entitiy, hindi pa tapos nagkagulo na sa Mindanao?

SAFT: Actually, may mga gulo nang nangyari, 'di ba? Last year may mga explosions na nangyari as a protest for this, tapos 'yung nangyaring Zamboanga Siege, ganun din, dahil dito. Tapos 'yung Zamboanga City, nag-register na ng kanilang apprehension, hindi pa naman opposition, regarding sa bill na ito kasi may mga barangay din daw na apektado sila. So, lahat 'yan i-co-consolidate natin 'yan, papakinggan natin lahat. Hindi natin ito isasagasa.

Q: Sir, what can the government learn from its implementation of the 1996 peace agreement with the MNLF, na pwede nilang i-apply dito? Ano 'yung mga mali noon na dapat baguhin ngayon?

SAFT: Dun muna sa positive side doon. 'Yung sa integration component, magandang modelo iyon kasi ngayon may mga MNLF integrees tayo na talagang very productive sila sa Armed Forces. So, it can be replicated. However, kung mayroon silang bagong modelong tinitingnan, we will subject it through a stress test.

Q: 'Yung mga Christians sa Mindanao, anong info niyo? Acceptable sa kanila itong peace agreement with MNLF?

SAFT: Wary sila sa idudulot nito pero lahat kasi wala pang basis 'yung assumptions natin. Either way, dahil hindi pa natin nakikita 'yung dokumento, nobody has seen it. Mayroon na ba yung media? Wala pa rin 'di ba? So we are just speculating na okay pero ang tinitingnan natin dito, symbolically, the gesture of finally agreeing to a peaceful settlement. Malaking bagay iyon kasi all this time, 'yung MILF, very elusive 'yung peace agreement with them, so this is a breakthrough. And the President strongly believes that this is the solution to peace and this is a legacy program for him. Kumbaga, 'yung administrasyon niya will be judged by the success or failure of this peace agreement with the MILF. So ako, I am going to give him all the necessary support para mapatupad iyong kaniyang pangarap na ito, itong kaniyang programa. But, as a legislator, kailangan naming i-scrutinize.

Q: May mga info ba kayo, Sir, na baka may sumabay sa signing ngayon, or manggulo sa Mindanao.

SAFT: So far, wala naman. Nakakausap natin iyong from the intelligence community, hindi naman peaceful kundi nag-aabang pa lahat. Kasi before they will formally react, once makita na natin iyong dokumento, makikita na natin iyong mga problematic provisions. Puwede pa rin nating magawan ng paraan through the legislative process.

Q: Sir, hindi ba problematic na pipirmahan iyon without you or the public knowing what they are signing?

SAFT: Alam naman iyan nung Executive branch. I would like to assume they have scrutinized it and it passed their standards. It passed the President's standards. Pero siyempre, kung kailangan nila ng legislation, kailangan nilang konsultahin kami after nito.

Q: Sir, after nung talks sa MILF, should the government also talk with other leftist group?

SAFT: Sa paniniwala ko, nakabukas naman ever since. Hindi naman sinara kahit kanino. Even itong sa MNLF, tinutulak pa rin natin to continue reaching out. Wala tayong pagsasarahan, except 'yung mga extremist na, so wala ng negotiations available for them. But sa aking paniniwala, nakabukas sa iba't ibang group.

Q: Sir, ang impression nga is naging failure 'yung agreement with the MNLF kaya nga papalitan na yung ARMM. Are you confident that this time hindi na mauulit, mas magiging successful na itong pinasok na peace agreement with the MILF?

SAFT: Ako, I am not ready to conclude na naging failure yung 1996 Final Peace Agreement. In fact, ang tingin ko doon is a good model na pwede nating gayahin. Ngayon ito, independent naman ito supposed to be from that.

Q: Ire-replace 'yung ARMM ng Bangsamoro, may transition?

SAFT: Hindi ko pa rin nga masabi na ganoon na nga until makita ko. Pero ang sinasabi ko when I was asking yung mga negotiators natin on the government side, kung nakonsulta ba 'yung MILF dito? If they are on board, ibig sabihin, wala silang tutol. Kaso nga nagkaroon na nung Zamboanga Siege. Kaya nga noong nagkaroon ako ng hearing this year about it, kine-question ko si Secretary Deles, "Bakit nagsawa ka nang mag-reach out kay Chairman Nur Misuari?" Hindi kasi pwedeng sasabihin mong, "Hindi, inimbita ko siya, hindi siya dumating." Hindi yun, that is not reaching out. Kailangan talagang kumbinsihin mo siyang to be on board, that this will be good not only for the MNLF, but for the Muslim Mindanaoans in general.

Q: Sir, sabi mo kanina kailangan ng consultation pero based on the process 'di ba, 'yung law muna ang pagtitibayin then 'yung referendum. Dapat mauna dapat yung referendum?

SAFT: No, may legislation na kailangan muna natin isabatas so doon, in the process of legislating, dun tayo magkokonsulta rin, bukod pa dun sa referendum.

Q: Sir, si Senator Recto may suggestion na kasi dahil next year last hoorah na ng ARMM, so bigyan daw ng mas malaking budget as goodbye gift to pave the way narin dun sa transition. Are you in favor dun sa kanyang suggestion dun sa Executive na bigyan ng malaking budget, 50 billion?

SAFT: Siguro kung maririnig ko siya or makakausap ko siya and mas mabibigyan niya ko ng mas extensive explanation dun lang ako pwede mag-ano (magbigay ng statement) pero sa ngayon, marami akong tanong.

Q: Sir, siguradong papasa naman 'yung organic law o posibleng maharang pa?

SAFT: Everything is possible. Alam mo naman dito sa Senado. Kung saan 'yung political winds, 'yung political currents, e di doon. Depende 'yan sa political will ni Presidente. Kung may merits naman 'yung batas in itself, I don't see it failing to pass.

Q: Sir, you said something na hindi niyo naituloy kanina, ano 'yung answer ni Deles sa question niyo na she needs to reach out to the MNLF?

SAFT: E 'di ako na-convince dun sa mga sagot niya na parang nag-reach out siya, ayaw makinig, e di parang goodbye. It doesn't work that way e. Sinasabi ko dapat siya 'yung pinakapasensyosyong tao sa gabinete ni Presidente Aquino kasi peace process adviser siya e. Hindi siya dapat napipikon, nagsasawa, at nagagalit kahit kanino man kasi that's precisely the mandate of your office - to make peace with everybody.

Q: Sir, anong plano ng Senate? Humingi ng copy after the signing considering hindi niyo pa nababasa 'yung detalye?

SAFT: Definitely.

Q: Magre-request 'yung Senate o obligasyon ng Executive na padalhan kayo ng copy?

SAFT: Individually it's our initiative and formally we expect na magbibigay sila sa atin. At ito naman, to be fair with them, regularly or periodically, nagko-consult sila with us. They brief us kung anong updates pero broadstrokes yun e. Ang gusto nating makita what was actually agreed upon kung ano ang mga specific provisions, 'yung mga wordings doon. So dun kami mas interesado.

On 2012 COA report

Q: Sir 'yung COA po nag-audit sila nung 2012 and nakita na may P636 million worth na expenses ng lahat ng mga senators na certification lang 'yung pinadala, kailangan daw i-liquidate. Yung office niyo po Sir ready bang mag-submit ng liquidation?

SAFT: Sa amin nag-a-abide kami kung ano 'yung sinabi ng leadership ng Senate. Kung sinabing kailangang i-liquidate, nili-liquidate namin. Kung sinabi noon, "Certification lang pwede na," e 'di certification lang. Kung baga nag-a-abide 'yung opisina namin kung ano 'yung policies ng Senado.

On intel report of BOC Deputy Commissioner Dellosa

Q: Sir, aware kayo dun sa bangayan ng mga taga BOC, si Deputy Commissioner for intelligence Dellosa?

SAFT: Yes, aware tayo diyan. Maraming impormasyon diyan, medyo madugo 'yan.

Q: Aware din kayo dun sa sinubmit na intel report kay Presidente na may ilang senators na dawit?

SAFT: Sa pagkakaalam ko may isang senador.

Q: Sinong senador Sir? Have you seen the report?

SAFT: Basta't may nai-implicate na senador.

Q: Pero hindi pa pinapangalanan, Sir?

SAFT: Alam namin pero syempre we cannot say it until talagang makita natin 'yung (report).

Q: Pero Sir pano sya nai-implicate? Anong role niya?

SAFT: Ano daw, may mga kaibigan daw na smuggler.

Q: Kaibigan lang pero not necessarily involved?

SAFT: Kapag sinabi natin na kaibigan, hindi 'yung sa social sense, but in the social and business sense.

Q: So, Sir, nagpapadrino parang ganun?

SAFT: Nagpapadrino, hindi, let's say sindikato.

Q: From the opposition? Minority? Tatakbo sa 2016?

SAFT: Hindi.

Q: So Sir kung may nai-implicate na senador dapat ba siyang masaklaw sa on going rice smuggling committee hearing?

SAFT: I believe, maliwanag naman si Senador Villar na kung ibibigay sa kaniya 'yung report e 'di may basis sya na isaklaw 'yun ('yung implicated na senador) pero hindi pwedeng sa rumor mill lang ang basis kasi it's going to be unfair to all the senators na kung may matsismis lang na ganun, ano na (isasaklaw na).

Q: So dapat mag-submit ng report yung BOC?

SAFT: Kailangan makuha ng committee ni Senador Villar 'yung report mismo.

Q: Pero Sir dun sa report nakasaad na mga raw information lang na pinaniniwalaan ni Dellosa na totoo 'yung mga 'yun kahit na raw information lang.

SAFT: Hindi, may basis siya dapat. Eventually kapag nakarating 'yun (nakarating sa committee ni Senador Villar) kailangan ipapatawag natin si General Dellosa.

Q: Pero inamin ni Senador Villar na mahirap daw imbestigahan ang kapwa senador.

SAFT: Mahirap talaga. Pero hindi naman siya 'yung iimbestigahan mo, ang iimbestigan mo is 'yung report na 'yun. Bakit mo nasabi yun. Kagaya nitong sa PDAF scam, hindi naman 'yung mismong senador 'yung iniimbestigahan kundi 'yung the whole scam. So, kung papano nangyari yun.

Q: 'Yung senador daw malapit sa dating NFA official.

SAFT: Ganun ba?

Q: Si Dellosa is former AFP Chief of Staff, ano ba siya Sir, matino? Okay naman siya?

SAFT: Base sa information natin, talagang pinipilit nilang linisin. They are in the process, matindi ang resistance niya. So, we wish him all the luck that he needs pero nakabantay tayo.

Q: Anong reaksyon ng Executive dun sa report ni Dellosa?

SAFT: I don't know. Abangan na lang natin.

Q: Sir meron din daw sa Office of the Presiden na nandun sa report? Pahingi na lang kami ng report.

SAFT: You don't need the report. All you need is the information, and it's there. We got the information even before that report. Alam naman namin 'yun e, but how to get it out, ibang isyu 'yun.

Q: So Sir hindi niyo nakita 'yung report, may info lang, pero nakita niyo rin 'yung report?

SAFT: Hindi ko nakita 'yung report pero privy ako dun sa information.

News Latest News Feed