Sen. Bam on the proposed extension of Martial Law
(Transcript of Interview)

Sen. Bam: Yung nakita po namin dun sa ating Konstitusyon, especially dun sa deliberation ng ating 1987 Constitution, nakalagay po doon na kailangan actual po yung rebellion na nangyayari, hindi lang po iminent threat.

In fact, yung pinagkaiba po ng 1987 Constitution doon sa 1935 Constitution, pinayagan po noon yung iminent threat. Kumbaga, wala pa pong threat, pero posibleng mangyari - yun po ang batayan noon sa ating lumang Konstitusyon.

Pero dito po ngayon sa ating current Constitution, kailangan po actual yung nangyayari. Kaya ng natapos na po yung bakbakan sa Marawi, at natigil na po yung firefighting, sa amin pong palagay, natapos na rin yung actual rebellion.

In fact, in the records of the Constitution, doon po sa deliberation, nagbabala pa po yung framers ng ating Constitution, na kailangan actual talaga yung rebellion dahil kung hindi, baka maabuso lang itong pagdeklara ng Martial Law.

So ang aming stand dito ay, clearly, yung constitutional grounds po na kailangan actual po yung rebellion ay hindi na po talaga nangyayari, kaya dapat po, ma-lift na yung Marial Law, much less madeclare po ito ng isang taon, na sa totoo rin lang po, napakahaba ng panahon, napakalayo po doon sa 60 days na nakalagay sa ating constitution.

Palagay ko rin po talagang kailangang gawin rin po namin yung trabaho namin. Tungkulin po ng mga Senador at Kongresista na aralin yung sitwasyon, suriin po yung mga napepresenta po sa amin, at gumawa po ng isang desisyon, hindi lang based on ano yung magiging kinalabasan, pero based po dun sa kung ano yung tingin namin tama.

Kahit na sabihin nating alam natin kung ano yung magiging boto bukas, palagay ko, importante pa rin na yung ibang tumututol dito kailangan magsalita man lang, at i-explain kung bakit sa tingin namin hindi karapat-dapat yung extension for one year sa isang sitwasyon na tapos na po yung firefighting at tapos na po yung bakbakan.

Yung isa pa pong sigurong gusto ko lang idagdag is yung suporta po para sa military, andiyan po yan. Yun po, hindi pinagdedebatihan. Lahat po kami, lahat ng senador, ang Kongreso, handa pong tumulong. In fact, napag-usapan na dagdagan yung intelligence fund, dagdagan yung armas, dagdagan yung kagamitan ng ating mga sundalo; ibang usapan po iyon.

Ang tanong talaga ay, kailangan ba ang Martial Law para magawa ng AFP ang kanilang trabaho? And dito siguro nagkakaroon ng kaunting disagreement.

Many of us feel and believe that they can do their jobs as they have been doing jobs properly, with or without Martial Law, hindi po kinakailangan nito. Of course, yung iba po nagsasabi, kailangan nila yan para sa psychological boost. But unfortunately, malinaw po yung basehan sa ating Konstitusyon kung bakit po dapat ituloy ang Martial Law at hindi, at iyon ho yung aming basehan dito sa aming desisyon.

Talaga namang masalimuot talaga yung problema. With or without Martial Law, one year, mahihirapan talaga. That's why we need to support them; kailangan silang suportahan. Hindi madali yung situwasyon, maraming laban, hindi lang yung Maute, nandiyan din po yung Abu Sayyaf, nandiyan yung BIFF, and they stated na pati yung CPP-NPA, uusigin na rin po nila. So marami pong laban, maraming fronts yung laban na ito, kaya kailangan nila ng suporta.

Ang tanong na Martial Law o hindi, I think, is a Constitutional question na kailangan nating harapin. Kasi kung ang sagot lang natin, lumabag tayo sa Konstitusyon para mag-shortcut, eh hindi na tayo rule of law niyan. Hindi na tayo sumusunod sa ating Saligang Batas. At palagay ko, kaya namang ituloy yung intensyon na mawala itong mga kalaban natin, but within the bounds of the Constitution na hindi po tayo lumalagpas doon sa nakasaad sa ating Saligang Batas.

In fairness noh, yung Human Rights issues ng AFP, hindi namin pinagusapan, because so far, ang alam namin, maayos naman ang kanilang pamamalakad. Many of the Senators congratulated them for that. So hindi yun yung naging issue. Yung naging issue is kung meron bang basehan o wala yung pag-extend ng Martial Law.

And I have the records of the 1987 Constitution. In the exchange of Delos Reyes and Regalado - pwede niyo naman tong hanapin - pinagusapan diyan kung actual ba o imminent yung tinutukoy na rebellion. And in their exchange, sabi na it's actual. Pinagkaiba dito yung lumang depinisyon ng rebelyon na puwedeng imminent.

In fact, may linya dito, sabi ni Mr. Regalado, "To give it a different definition would not only create confusion, but would also give the President wide latitude of discretion which may be abused, a situation that the constitution that the constitution seeks to prevent." Ibig sabihin niyan, ang intention talaga nila, actual, hindi pwede yung imminent. Kasi kung imminent yung batayan natin, pwedeng maabuso. And that's very clear in the records of the framework of the constitution. Kaya ito yung nagiging batayan natin na kailangan actual yung rebellion, hindi lang imminent, o posibleng mangyari.