Transcript of interview of Senate President Sotto with DZMM's Ted Failon

August 19, 2019

Q: Chance of SOGIE bill passing in the Senate this 18th Congress..

SP Sotto: Depende eh, kung aalisin yung mga provision na sumasagasa sa karapatan ng iba, may pag-asa. Pero kung tinatawag natin itong anti-discrimination bill pero discriminatory against other people and then it becomes hindi lang class legislation kung hindi discriminatory bill. For example, yung pinag-aawayan ngayon na ang napakaliit na bagay dun sa bill, ang liit na bagay pero pinalaki because a report that's wrong, doon pa lang may deception na eh, sa balita sa viral na video. Hindi pinakita kung anong nangyari before that. Anyway sa kabuuan nung bill, ang mga babae ang nagrereklamo. Karamihan ng mga kababaihan ang nagrereklamo. For example, bigay na nating concrete example yung nangyari, sabi nila ang nakita sa video nagwawala itong that fellow Gretchen, inaaway sya nung janitress. Ang hindi sinabi, eh pinatingnan na kaagad namin kasi magkakaroon ng inquiry, pina-check na namin sa Farmers eh, andun na yung mga affidavit nila, may CCTV, may pila dun sa ladies room. Ngayon ang nakapila, paglabas nung 1 babae, nagreklamo dun sa 2 janitress 'may lalaki dun sa loob.' Parang ganun ang sinasabi na hindi naman nila pinansin kasi wala naman silang nakitang itsurang lalaki dun eh, di ba? May isa pa sumunod nagsabi ngayon tinuro nagsabi na sa linya daw meron daw isang hindi babae, nakabihis babae. Nilapitan nung janitress, yung Chayra, sinabi sa kanya na wag na lang dito may nagrereklamo, tinuro sya dun sa PWD or dun na lang sa PWD or sa parang isang other toilet nila. Yung third toilet nila. So dinala nya, sumama naman. Pagdating doon, may tao sa loob pa, naghihintay sa labas so iniwan na nung janitress. After a while bumalik doon, galit na galit. Sya unang nagalit. Eh yun ang nakikita doon sa CCTV at saka dito sa mga affidavit ng mga taong nandudoon. Hindi yun ang lumabas na istorya sa Senado di ba? Kaya medyo mag-ingat kaagad tayo sa biglang dating na ganun. Hindi ganun kadali yun eh for example, sa mga kababaihan, halos bihirang bihira akong makadinig ng mga babaeng natutuwa na merong let's say lalaking nakabihis babae sa loob. Iba yung sitwasyon ni Congresswoman Geraldine Roman dahil sya'y babae na eh. So walang problema sa kababaihan. Pero papano yung mukhang lalaki na lalaki pala? Or hindi lalaki? They feel awkward eh. Ang daming nagsasabi sa amin, sabi ko nga eh di padalhan nyo kami ng mga, yung mga nagco-complain, eh di padalhan nyo kami ng mga resolusyon nyo para ipakita natin sa iba na hindi sila komportable.

Q: Your point is, bagamat gusto nyong bigyan ng pagkilala sa estado lipunan ng mga transwoman, for example, yung kapakanan ng mga straight na nagrereklamo sa loob ng palikuran...

SP Sotto: Discriminatory sa mga kababaihan. Tama ka. Tingnan mo huh, kung transwoman, walang problema kasi biologically, woman na yun. Nagpapalit eh. Di ba? Walang problema yun. Wala akong nakikitang problema dun. Ang problema roon, once you have a (inaudible) of male in front of you, ibang dating sa kababaihan, hindi ba?

Q: ito exactly kasi ang inilalaban eh, yung SOGIE bill hindi ho ba?

SP Sotto: Hindi eh, sandali. Ito yung sinasabi ko, excuse me, ito yung sinasabi ko na mag-ingat tayo. Napakaliit na problema nyan doon sa SOGIE bill. Ni hindi naming halos poproblemahin yan sa debate yan. Tinake-up lang sa floor,kaya dinebate yan. Pero ang mabibigat doon sa SOGIE bill, mawawala ang religious freedom, mawawala ang academic freedom, pagbabawalan ng mga institusyon na pagbawalan ang cross-dressing sa eskwelahan, pagbabawalan na magturo ang kahit anong institusyon na ang man and woman lang. Maraming probisyong mga ganun na talagang nababagabag yung ibang mga kasamahan namin. Kaya noong nakaraang kongreso eh hindi makapasa-pasa sa second reading yan. At mali din yung ano, ingat tayo sa deception, yung sinasabing pinasa sa Kongreso ng unanimously, hindi totoo eh. Sila Lito Atienza at saka napakamaraming congressmen, kontrang kontra eh. Ewan ko lang kung kelan nila pinasa. Baka absent yung mga yun nung pinasa nila.

Q: Posible, possible...

SP Sotto: Kaya nga. Pero wag mong sasabihin unanimous. Three hundred congressmen? Unanimous? Hindi totoo yun.

Q: Granted yung sinasabi nyo na para hindi rin maapakan ng mga straight na naiilang...

SP Sotto: Lalaki walang problema. I have yet to see a lesbian enter a men's toilet eh. Walang problema dahil they use the women's toilet because they know their kasarian.

Q: Yung same sex marriage, ano yung inyong pangamba na may nakapaloob..

SP Sotto: Wala ito. Wala doon same sex marriage, wala talaga. Pero meron dun na hindi pwedeng magdiscriminate ng pagbibigay ng mga lisensya katulad ng marriage license sa kahit anong gender. Anong ibig sabihin nun? Saan papunta yun? Wala ring nakalagay na same sex marriage dun. Hindi nga ina-allow. Pero kailangan i-allow at pagbabawalan at merong penalty na kulong o malaking penalty kapag ikaw ay hindi ka nagbigay ng marriage license, kapag nag discriminate ka sa gender ng humihingi sa yo ng marriage license. Ano tawag mo dun?

Q: May na encounter nga ako dito sa nakapasa sa 17th Congress na probisyon ng naturang panukala, may binabanggit.. "denying an application for or revoking a professional or other similar kind of license, clearance, certification or any other similar document except marriage license issued by a government due to the applicant's sexual orientation or gender identity or expression," ito po ba yun?

SP Sotto: Yan yung sa dating version nila. Iba yung version ngayon. At saka yan, binaril ng binaril ni Cong. Atienza yan kaya napilitan sila siguro na tanggapin yung amendment na yan.

Q: Ano po yung inyong panawagan ngayon sa lahat, para rin lumawak yung pang-unawa ng iba kung bakit mas masidhi ika nga ang inyong pagsala sa panukalang ito...

SP Sotto: Ang panawagan namin, pag-aralang mabuti yung mga laman nung bill. Hindi porke ang title eh maganda, anti-discriminatory eh tama lahat because it could be discriminatory. We're receiving so many comments and I told them, padalhan nyo kami ng mga resolusyon. Yung iba natatakot...sabi ko hindi, ganun talaga sabihin nyo kung ano yung nararamdaman ninyo. Karamihan yung mga kababaihan eh, discriminatory daw sa kanila yung issue na yun na sabi ko napakaliit na bagay nyan. Ang mabigat yung sa mga eskwelahan, yung mga ika nga eh sa mga club houses, yung mga restaurants. For example, katulad natin, nag golf tayo Cong. Ted. Let's say sa Sta. Elena, bawal ang naka shorts at saka walang collar sa club house. Pagka ikaw o ako nagpunta at wala tayong collar, papalabasin tayo o sasabihin sa atin magpalit. Gagawin naman natin. Pero kung isang member ng LGBT ang nagpunta at sinabing hindi ka pwedeng nakabihis ng ganyan, umalis ka, pwedeng nyang idemanda. Tayo hindi tayo pwedeng magdemanda, straight tayo eh, di ba? Ganun ang clarification. Kaya pag-aralang mabuti yung pino propose, hindi sa toilet issue na yan. Napakalawak ng issue na nilalaman. Yun ang mga kailangang pag-ingatan. Even itong nag viral na video tungkol sa kawawang babae, sya ngayon ang napapag-initan. Pero ang totoo nun hindi ganun ang totoong istorya. Baka mawalan ng trabaho yung kawawang janitress eh. Papano ngayon yung pag-aaral ng mga anak? Ang pinalabas kasi yung kalahati nung video. Hindi pinakita ano nangyari before.

Q: ito ang kagandahan ngayon, umiinit ang issue mas malawak ang debate..

SP Sotto: Tama. Alisin lang natin yung mga controversial na mga provision, pwedeng sabihin natin na anti-discriminatory talaga yung batas, (it's) for everyone, not just for gays. Because particularly pag pinag-aralan mo it's concentrated on gays, not even lesbians. Thank you very much!