Transcript of DZMM's Interview with Senate Minority Leader Franklin Drilon

SFMD: Ang polisiya ay hindi dapat pagamit yung ating financial system para sa laundering ng pera, or sa madaling salita, nilalabhan mo yung maruming pera at paglabas sa ating bangko, malinis na. Para itong yung laundry shop tulad ng Lavandera Ko. Ginagawa tayong labandera. Yung ating banking system ay ginagawang washing machine kung saan yung maruruming pera na kung saan-saan nanggaling ay dadalhin dito bansa at ipapasok sa casino o bangko o kung saan man at paglabas ay malinis na. Iyan po ay bawal sa ating batas kaya may tinatawag tayong reporting requirement kung saan kung $100,000 ang inilabas sa casino, dapat i-repot sa AMLC. Ang prinsipyo diyan ay dapat kilalanin mo kung sino yung mga taong ito na magpapasok ng pera sa mga casino. Kami rin nagtataka kung saan ginagamit ito kasi kapag pinasok mo rito sa bansa, syempre may paggagamitan ka. Ginagawang labandera ang ating banking system. Lahat po iyan covered - casino, register of deed, banks, moneychangers. Sa buong mundo, ito yung sinusunod nilang sistem na nanggagaling sa FATF (Financial Action Task Force).

Q: Ang tanong, noong ito ay pumasok sa airport, kapag idineklara na sa customs, after declaration wala na silang power para i-hold ka o suriin kung saan galing ang pera, but they can report sa AMLA as they see fit. Afterwards, bahala na si Batman. Talaga bang hindi ito pwedeng i-hold sa customs?

SFMD: Ang pagkaalam ko, hindi talaga pwedeng i-hold iyan, dahilan sa wala ka pa namang pruweba, at that point, na gagamitin ang ating financial system para labhan itong perang ito. Halimbawa, ipapasok yung $1 million at itabi mo sa bahay mo, hindi krimen iyan. Ngunit kapag ginamit mo yung ating financial system para malinis ang pera mo, iyon ay bawal sa ating AMLA. Ang bawal ay kapag ginamit ang ating financial system - banks, casinos, etc - para lumabas na malinis yung pinanggalingan ng maruming pera. Halimbawa, kapag pinasok mo sa casino, bumili ka ng chips, hindi ka naman naglaro, at after 5 minutes, pinalitan mo ng cash yung chips at magkakaroon ka ng certification na ito ay casino winnings. Iyan po ang nagiging sistema ng mga money launderers.

Q: Ang sinasabi ng customs, pumasok ito, nagdeklara at tinimbre nila sa AMLC. Tanong lang, kung nangyari iyong reporting nila, papaano po kaya ang proseso ng pag-trace non kung totoong yung pinasok na pera, halimbawa, ay gagamitin sa casino?

SFMD: Kapag naglaro ka sa casino, yung pera dadalhin sa cashier para kumuha ng chips. Kung wala kang intention na magsugal, yung chips ina iyan ika-cash mo at sasabihin mo na iyon ay casino winning kaya naging lehitimo. Iyan ang patakaran ng mga sindikato na ina-address ng AMLC.

Q: Gaano po dapat kalalim yung investigation? Kung tinimbre ng customs na ganito at ang deklarasyon ay gagamitin sa casino, hindi po ba dapat may red flag na yung may dalang pera kung talagang nilaro it sa casino?

SFMD: Ang reporting requirement ng casino dapat i-monitor closely ng AMLC.Kapag lagpas ng $100,000, dapat i-report na. Iyan ay dapat i-report either an ordinary transaction or a suspicious transaction, at dapat imbestigahan ng AMLC kung sino ito at kung bakit may ganitong klaseng pera. Iyon po ang very purpose ng AMLA - para hindi magamit ang ating financial system para labhan ang maruming pera.

Q: Kapag dumating yung pera na cash, hindi ba dapat yung customs tatanungin kung saan galing yung pera at kung may dala silang papel kung saan galing ito? Hindi po ba dapat automatic iyon sa customs?

SFMD: Wala po sa batas iyan. Ang sinasabi nating covered institutions yung mga financial system na siyang may obligation na mag-report sa AMLC. Sa customs, sa ating pagkakaalam, ire-report lang nila sa kanilang superior yung pumasok na pera. Ngunit wala sa batas ngayon yung pagbabawal o pagpaparusa sa pagpasok ng pera so long as you declare it. Ngayon paglabas mo at hindi mo maipaliwanag kung saan galing, that's another matter.

Q: Sa tingin po ninyo, hindi kailangang palakasin ang batas sa punto ng kapag may dumating na tao at may dalang malaking cash na foreign currency ay dapat hingan siya ng papel para magpatunay kung saan galing iyong pera at ano yung pinanggalingang transaction.

SFMD: Pag-aralan natin nang husto iyan. Bukas ang isipan ko diyan. Ngunit kailangang pag-aralan nang husto dahilan sa mga naririnig natin sa customs na tanim bala. Ngayon kung bigyan mo sila ng ganong discretion, hindi ko alam kung uubara yun sa ilalim ng sistema natin ngayon.

Q: Ang AMLC kaya may kakayahan din para i-trace kung saan ginastos itong pera na pinapasok sa bansa?

SFMD: Hindi ko po alam ang capacity ng AMLC on that point. Given the technology today, mayroon dapat silang kakayahan na i-trace. Sa ngayon, sigurado ako na mayroong silang kakayahan para i-trace yung mga pinasok sa casino and banks, particularly. Yung mga covered institutions, may compliance officer iyan na magsasabi sa AMLC na dapat i-report yung mga suspicious transactions.

Q: Sa POGOs, paano namo-monitor kung ang laro ay hindi sa land-based casino kung hindi through internet?

SFMD: Hindi lahat pwedeng ilagay sa batas given our record of implementation. Sa akin po, hindi ba nag-umpisa ito lahat ng magtayo ng POGO. Sa Cambodia, itinigil iyanng sistema ng POGO

Sa akin, ang solusyon ay isara natin ang POGO.Wala namang dagdag sa ating ekonomiya. Kung meron man, maliit lang. Tumataas lang ang real estate price, nagkakaroon ng bubble sa real estate kaya kapag umalis sila maraming vacant spaces, babagsak ang presyo ng mga pinaparentahan na mga opisina. Tapos siguro yung mga restaurants. Ang advantage dahilan sa POGO ay sobrang liit kumpara sa mga disadvantage. Nagiging labahan ng mga POGO players itong ating bansa. Isara na yung mga POGOs. It does not bring us any substantial benefit.