DZXL Straight to the Point interview ni Sen. Win Gatchalian kasama si Willie Delgado at Jorge Bandola ukol sa SIM card registration at Cha-cha

SIM card registration

Q: Ano po update sa bill niyo, SIM card registration, ano po balita?

SEN WIN: Magandang balita dahil kahapon ay nagumpisa kami ulit na pakinggan at pagdedebate dito sa SIM card registration. Ito ay nagkaroon ng pagdinig noong nakaraang kongreso at ngayong kongreso ay tinutuloy natin ang pagdinig nito. Marami ho kasing mga krimen na lumalabas ngayon patungkol sa scamming, fraud at dahil dito nga sa natuklasan namin. Ako nga may personal akong experience, karamihan sa mga scamming ay gumagamit ng prepaid SIM card kaya napakahalaga na i-rehistro na yung prepaid SIM card para malaman natin kung sino sino yung mga bumibili nito at mapigilan yung mga gusto gumawa ng hindi maganda.

Q: May mga ilang sektor na tutol dito, papaano iha-handle itong mga ganito, Senator?

SEN WIN: Bigyan ko lang kayo ng onting statistika, tinignan ho namin out of the 210 na mga bansa, 155 meron pong ganitong prepaid SIM card registration. More than 70 percent ay nagpaparehistro ng prepaid SIM card. Yung mga ganitong pangyayari, katulad ng nangyari sa akin, may nag-charge ng one million worth of alcohol sa ating credit card at nagawa niya yan dahil gumamit siyang prepaid sim card. Ito ay isa sa mga krimen na ginagawa po gamit ang prepaid SIM card pero yung akin pera lang eh. Noong 2013 meron pong bombing na nangyari sa Cagayan de Oro, nagkaroon ng convention ang mga doktor at syempre after the convention itong mga doktor ay lumabas sila, kumain, biglang may pumutok na bomba. Walong doktor po ang namatay, karamihan doon ay tiga Metro Manila at tinrace nila yung bombing device, gumamit ho ng prepaid SIM card. Wala silang nahuli dahil nga na-dead end sila dahil nakita nga nila yung prepaid SIM card, nakuha nila yung number pero hindi naman nila alam kung sinong bumili. Masakit ang mga ganitong pangyayari dahil ang pera mababawi mo pero ang buhay hindi mo na mababawi yan at napakahirap ho ipaliwanang yan sa mga pamilya na nagdudusa.

National ID system

Q: Pero papaano ito kabi-kabilaan ang bentahan ng prepaid SIM card? Papano masisiguro na hindi peke yung identification?

SEN WIN: Napapanahon na ito dahil inilunsad na yung national ID system natin, ito ay batas na at talagang panahon na para magkaroon tayo ng sarili nating national ID. So lahat tayo magkakaroon ng national ID. Ito ay may isang database kung saan magkakaroon tayo ng isang unique number, identification number, bawat isang mamayan ng ating bansa merong isang unique number. Kaya kung bibili ka ng prepaid SIM card yan na lang ang papakita mo hindi na maraming ibang ID's, passport or SSS, isa na lang at yung unique number na yan nakaduktong na yan sa prepaid SIM na binili mo. kaya pwede ka bumili ng sampung SIM card kung gusto mo pero iisa lang yung identification number na nakaduktong doon sa prepaid SIM card.

Q: Gaano tayo masisiguro na hindi ma fe-fake yang ID na yan?

SEN WIN: Nako napaka-advance ng national ID natin, hindi ito basta-basta na national ID, ito siguro isa sa pinaka-modernong national ID at hindi mapepeke ito. Yung teknolohiya na gagamitin dito ay talagang masasabi nating world class. Ang kagandahan dito, ito na lang ang gagamitin natin kasi ngayon meron tayong any two government ID, eh kung wala kang lisensya maghahanap ka ng SSS, kung wala kang SSS maghahanap ng postal ID, itong mga ganitong napepeke ito, lalo na yung mga pinapa-laminate lang, yung mga TIN ID, pero itong national ID natin ay gagawin ng computer kaya hindi ito mapepeke.

Q: Yung ibang bansa barcode na ang ginagamit sa mga dokumento.. Magkakaroon ba tayo ng batas diyan Senator?

SEN WIN: Yung mga detalye at mga teknolohiyang gagamitin hindi na kailangan isabatas yan dahil nagbabago yan pero yung konspeto na for example data privacy, yung mga impormasyon na binigbigay natin doon dapat pinoprotektahan. Sino lang ang pwedeng gumamit ng impormasyon? Saan itatago? Lahat yun ay nasa batas na yun. mahigipit ho yun, hindi natin pwedeng ipamigay lang kung kani-kanino. Meron talagang specific na ahensya na gumamit ng impormasyon na yun. Kaya pwedeng maging kampante yung ating mga kababayan na yung bibigay natin na impormasyon hindi ikakalat yan. At yang impormasyon, yung ID number, yan any idududugtong sa prepaid SIM card natin. for example may nangyari, may nanghaharass at nagsumbong ka sa pulis, makikita nila yung cellphone number, mabilis na hanapin yung kung sino ang may-ari at madudugtong nila yun doon sa national ID.

Limitado yan, hindi natin pwedeng ibigay yan kung sino-sino. For example, may investigation lang, kung meron talagang formal complaint, may naghain ng pormal na reklamo doon lang natin gagamitin.

Q: Kailangan pa ba ng court order?

SEN WIN: Hindi naman kailangan court order pero dapat may formal na complaint and police at NBI ang pwedeng gumamit. Kahit barangay hindi nila pwedeng makuha yan. Yung mga official at assigned government agency lang.

Q: ito daw ay mag reresulta sa taas ng insidente ng data breach?

SEN WIN: Hindi naman dahil meron tayong Data Privacy Commission, meron tayong isang batas na talagang nagpoprotekta ng ating impormasyon at itong batas na to ay napakalawak at talagang very powerful ang batas na ito. Maraming mga kapangyarihan ang pwedeng gamitin, ang Data Privacy Commission para parusahan yung mga magnanakaw ng data. Sa buong mundo isa lang tayo sa anim na bansa na may Data Privacy Commission, ganun kahigpit na meron tayong Commission kung saan wala silang ibang dapat gawin kung hindi bantayan ang ating datos.

Q: Meron ngang Data Privacy Commission pero nanakawan kayo ng isang milyon? Anong nangyari?... ano ginagawa ng National Data Privacy Commission?

SEN WIN: Correct. Punta ka ng mall tapos may promo sila, may raffle sila, isusulat mo panglan mo doon at cellphone number at address mo, kung pinapayagan natin yung mall kumuha ng ating mga data at information ay bakit ayaw nila sa prepaid SIM card, eh mas mahalaga pa yung sa prepaid SIMcard.

Cha-cha

Q: Nasaan yung Cha-cha sa Senado?

SEN WIN: Kahapon nagumpisa na ang pagdinig ng charter change at inumpisahan muna kung 'paano', dahil dapat klaro muna yung proseso kung paano po gawin itong charter change. Sa sususunod naman dapat masagot na yung 'bakit' dahil nga yung argumento dito, itong pagaamyenda ng economic provisions ay dadami yung mga mamumuhunan dito sa ating bansa at dahil nga pagtapos ng pandemya na ito ang susunod nating problema ay kung paano natin iaarangkada yung ating ekonomiya. Isang paaraan doon ay padamihin pa yung mamumuhunan, yung mga foreign investors dito sa ating bansa.

Q: Ganun ba kainteresado ang mga foreign investors dito para magkaroon ng sariling ownership para makapag-invest sila dito?

SEN WIN: Ako to be honest about it and full disclosure, isa ako doon sa mga nag-file noong economic charter change noong 2019. Bago pa magkaroon ng pandemya ang ideya dito kung gusto natin lumago yung ating ekonomiya eh dapat tanggalin natin yung mga ganitong tinatawag na restrictions sa investment, pero hindi ako sang-ayon sa lupa, hindi ko sinama yun dahil marami nang pag-aaral na kapag pinayagan natin ang dayuhan na makabili ng lupa dito, maraming mga magsasaka mawawalan ng trabaho. Kapag papayagan natin silang pumasok dito, taasan nila yung presyo at yung mga magsasaka natin ibebenta yung kanilang mga lupa tapos after five or ten years babalik ho sila sa ganitong probema, kaya hindi ko sinama yung pagmamayari ng lupa.

Q: Ano ang take ninyo kay Florangel Roasrio Braid, isa sa mga framers ng 1987 Constitution at sinasabi nia hindi naman magcre-create ng tsunami ng foreign investors bagkus magiging trojan horse lang kapag binuksan lang natin ang economic provision ng Constitution?

SEN WIN: Masyadong simplistic yung ganyang pagiisip dahil pwede natin sabihin na i-amend natin yung economic provision, bukas dadami na yung mamumuhunan sa ating bansa. Marami pa tayong dapat gawin, unang-una korapsyon, kung hindi matatagal ang korapsyon, kahit na tanggalin mo lahat ng economic provisions, wala rin. Marami pa tayong dapat ayusin, isa na dito yung restrictions, korapsyon at pangatlo red tape.

Q: Yung effectiveness ng judicial and legal system, peace and order, graft and corruption, available po ang mga yan sa atin, hindi na kailangan baguhin ang constitution?

SEN WIN: Bigyan ko kayo ng very specific example at isa sa mga kasama natin nag trabaho sa Middle East, isa sa mga restrictions natin is yung education. Nakasulat doon ang education para sa mga locals lang pero sa Dubai, sa Middle East nagtayo ng Standford doon, nagtayo ng Harvar, ng magagarang eskwelahan. Ang konsepto dito, itong mga eskwelahan, moderno yung teknolohiya na ginagamit nila ay advance. Ang makikinabang doon yung mga tiga doon din. Aminin na natin itong mga eskwelahan na ito ay pwedeng magdala ng dagdag kaalaman na tayo rin po ang makikinabang. Pero dito sa atin hindi sila pwede pumasok, yung Harvard, bawal sila pumasok kaya limitado yung angat ng ating kaalaman dahil itong mga ganitong eskwelahan, hindi sila naman sila papasok dito para makipag kompetensya, ito ay para sa dagdag sa kaalaman natin. Marami nga sa ating mga kababayan nag aabroad para makapagaral sa mga eskwelahan na ito pero ito mga ito gusto pumunta dito pero di naman sila pwede. Yun naman ginawa ng iba sa Middle East, hinikayat pumasok itong mga eskwelahan paa makinabang ang kanilang mamayanan.

Q: Pati po ba mass media pwede na sila?

SEN WIN: Dito po sa pagtanggal ng restricitons, yes. Narinig ko yung kaninang paguusap ninyo, yung mass media ngayon at dati, ibang-iba na. Sa internet, pwede ka manood ng CNN international, pwede ka manood ng Al Jazeera, ng BBC. Yung mass media na tinatawag natin eh borderless na ngayon, hindi kagaya before ang mass media talagang telebisyon lang. pero ngayon dahil may internet, hindi naman pwede natin sabihin na 'ah bawal ka manood ng BBC dahil sa Europa lang yan', hindi na natin mapipigil yan dahil sa internet ngayon. Ang punto ko ang mass media hindi na limitado sa isang bansa, pwede na nating panoorin yung mass media galing sa iba't-ibang bansa.

Isa sa pinaka liberal na country is yung Dubai. Sinasabi nga nila ang Middle East ay napakahigpit lalo pagdating sa ganito. Ang Dubai mismo or even Qatar mas liberalized na sila dahil sinabi nila ang liit namin eh, kung hindi natin papapasukin itong mga ito hindi tayo aangat lalo na sa edukasyon, yung kaalaman natin eh hindi magiging moderno.

Q: Yung economic provisions na yan kumuha tayo ng pattern sa Dubai?

SEN WIN: Yan ang isa sa mga examples na pwede nating pagaralan dahil nakita nila yung kanilang pagkukulang at isa sa mga ginawa nila ay i-open up yung kanilang economy, buksan yung kanilang ekonomiya para makapasok yung iba't-ibang industriya na wala sila o pagkukulang nila. Katulad nga sa atin, for example, Harvard marami gusto mag-aral diyan eh kung andito yung eskwelahan na yan edi tayo din makikinabang sa kanilang bagong kaalaman, bagong konespto, yung research sabi natin tayo makikinabang doon. Pagdating sa mass media, nakita ko for example, dati kasi wala naman internet noong 1987, yung mga nag ooperate ng mass media dito dapat tiga atin lang, mga pinoy lang hindi pwedeng iba dahil baka maimpluwensyahan tayo, pero ngayon kapag binuksan mo yung internet, yung Al Jazeera pwede natin panoorin, yung mga channel sa Korea, sa Japan pwede na nating panoorin dahil yung internet wala naman pumipigil diyan at naiimpluwensyahan tayo sa totoo lang. nakita natin yung channel let's say sa Korea naimpluwensyahan tayo kaya nga meron tayong K-pop. Ibig sabihin, iba na yung mundo noong 1987 at iba na rin yung mundo ngayon. At dahil nagiba na, sa tingin ko pwede na natin i-liberalize yan.

Q: Meron po kayong industriya na dapat protektahan na para sa mga Filipino lang?

SEN WIN: Nasabi ko kanina ay lupa, hindi natin pwedeng buksan yang lupa at payagang ibenta yung mga lupa natin sa dayuhan. Marami akong pag-aaral nakita, sa Australia, sa Malaysia na noong una niliberalize nila. Ang nangyari pumasok yung mga dayuhan, tinaasan nila yung presyo, ang nagbenta yung mga magsasaka, mga farmers, pagkatapos ng limang taon yung mga magsasaka nila nawalan ng trabaho, walang pagkakakitaan, ang nangyari humirap yung kanilang magsasaka kaya sabi nila ibalik na lang natin yung mga lokal, yung mga pagmamayari ng lupa dahil nga ang nangyayari pumapasok dito, tinataasan tapos yung pakinabang short term lang.

Q: Ano pa po kaya?

SEN WIN: Sa ngayon, pwede naman bumili yung mga foreigners ng condominium, kumbaga may 60-40 restricition. Hanggang 40 percent lang yung pwede bilhin. Yung hindi nila pwede bilhin ay yung lupa mismo, yan talagang nakareserba sa atin, pero condominium pwede na sila bumili.

Q: Pwede na rin sila mag 100 percent sa ganun?

SEN WIN: Ay hindi sila pwede mag 100 percent, hanggang 40 lang.

Q: So yung mga foreigner na gumagamit lang ng asawang pinay para makapagtayo ng negosyo, hindi na pepwede yun?

SEN WIN: Sa negosyo depende sa negosyo. For example, magtatayo sila ng hotel hanggang 40 percent pwede silang pagmamayari doon.

Q: Ang ginagawa pinapangalan sa asawa nilang pinay?

SEN WIN: Kung mag aasawa naman kayo pwede niyo naman i-pangalan yun ng 100 percent dahil magasawa naman kayo. Sa sistema naman ho natin, kumbaga tawag doon ay conjugal, kumbaga kung kayo ay may negosyo talagang magkasama kayo doon.

Q: Sa Pilipinas wala naman pwede pumalag kapag sinabi ni misis na 'akin yan'

SEN WIN: Isa sa mga nakikita kong pakinabang dito ay education, advertising meron dito sa Constitution natin na bawala ang dayuhan mag-advertise, magtayo ng brand advertising pero alam naman natin, doon sa mga pinapanood natin, minsan foreigner na din ang gumgawa eh. So ginagawa nila sa labas tapos dinadala nila dito. Nakikita natin sa internet, sa cable pero bawal sila magtayo ng kumpanya dito ng advertising which is tingin ko pwede na rin with the internet now, ganun na rin po ang nangyayari.

Q: Kailangan lang ng mga proteksyon ng pang Pilipino talaga, may mga negosyo na dapat pang Pilipino lang talaga katulad ng manufacturing, dapat Pilipino lang.

SEN WIN: Lalo na yung mga tinatawag natin na critical infrastructures, for example yung transition lines, importante na sa atin yan dahil may national security diyan. Kung may banta sa ating segurdidad dapat nasa kamay natin yan dahil pwedeng maging problema o issue yan.

Q: Masalimuot ito, mga gaano pa tatagal ito?

SEN WIN: Tama ka doon hindi madali itong paguusap na ito, maraming anggulo ito. Sinasabi ko nga malaking pakinabang pagdating sa pamumuhunan sa atin pero tignan muna natin ang aspeto ng seguridad, yung national security. Kaya talagang marami pong anggulo na dapat tignan para masiguro na hindi ito magiging banta sa ating bansa.