TRANSCRIPT OF SENATOR PIA S. CAYETANO'S INTERVIEW AT THE LAGING HANDA PH PUBLIC BRIEFING

Topics: Corporate Recovery and Tax Incentives for Enterprises (CREATE) bill and Safe Pathways Network Bill

Q: Ano po ang CREATE Bill at paano po matutulungan ang mga negosyo na makabawi sa COVID?

Senator Pia S. Cayetano (SPSC): Napakahalaga nitong batas na ito kasi sa mga nakaraang buwan, halos isang taon na, talagang parang nalulunod tayo sa problema na dala ng COVID. Kung ano ang normal na problema natin, nadagdagan pa dahil sa COVID. Dahil hirap ang tao maghanap ng trabaho, yung mga negosyo, they are struggling.

Ang kagandahan nitong CREATE na ito... Na-conceptualize ito believe it or not, 25 years ago pa para pagandahin ang incentives para ang mga investors, magustuhan nila mag-invest dito sa Pilipinas. So 25 years in the making na yan. Ang nangyayari kasi kanya-kanyang incentives ang ino-offer, hindi ho coordinated, so the first part of CREATE is yung nagbibigay ng maganda and very competitive incentives compared sa ibang neighboring ASEAN countries natin.

Gusto sana natin, ang ating kagalingan sa English language, we are very competent in English, this is a global world. People will love to invest in our country. So when we pass CREATE na magaganda ang incentives, parang sinabi natin sa mga investors, pasok kayo dito, maganda incentives, bawas ang tax na babayaran sa mga unang taon because kayo naman ang magbibigay ng trabaho, ng technologies. So that's the first part of CREATE. Yung incentives.

The second part really affects every business person. Kung kayo ay may korporasyon, it doesn't matter kung small or big, dahil pati naman ho maliliit na negosyante, pwede naman ho magbuo ng korporasyon, ang tax natin ngayon na nasa 30 percent bababa agad ng 25 percent. So kung ang isang korporasyon ay kumita ng P1 million, dati 30 percent nun babayaran as tax, that is P300,000. Ngayon, less 5 percent. So that would be P250,000. Malaking kabawasan.

In addition to that, kung small and medium ka na hindi lumalampas ng P5 million ang kikitain mo, malaki na ang P5 million, 20 percent lang ang iyong tax na babayaran. So in other words, imbes na kukunin ng gobyerno ang tax, ang pera, binabalik niya sa tao. Gamitin niyo sa kung paanong paraan na gusto niyo. Gusto niyong magdagdag ng manggagawa, you want to hire more employees, go ahead. Gusto niyong dagdagan ang benepisyo ng employees niyo, go ahead. Gusto niyong bumili ng makinarya, go ahead. Kung anuman, nilalagay itong pera sa kamay ng mga negosyante.

So yun ang dalawang main features. Marami pang iba. We included VAT and duty-free importation of the COVID vaccines, pati ho ang tax sa educational and health institutes natin, nabawasan ho nang todo kasi maraming nagsasara ngayon so gusto natin makatulong. Isa yan sa konti, pero mauubos oras natin kung inisa-isa ko. So yun na ang pinaka-major. Yung mga binanggit ko.

Q: Ano po ang iba pang tax breaks

SPSC: Katulad nga ng inumpisahan ko nang banggitin, ulitin ko na ang pinakamahalaga ay ang pagbawas ng corporate income tax both for small, medium, and large corporations, yun pang additional na binibigay natin na tax incentives para doon sa pagpasok ng gamot, hindi lang ang COVID vaccines, pero pati yung para sa mga kinikilalang top [disease] na nakakamatay sa atin, kasama po diyan ang TB, cancer drugs, at iba pa.

And then, nabanggit ko nga, pati doon sa educational sector, meron din tayo. Binawasan din natin ang tax nila, and kung meron tayong mga negosyanteng nakikinig, kasi medyo technical na itong sasabihin ko pero meron hong tinatawag na MCIT - minimum corporate income tax - ginawa ho nating 1 percent yan, dati 2 percent. And yung 3 percent percentage tax, ginawang 1 percent. Babalik na lang ito sa 3 percent after 3 years. So ito po ay good for 2 years basically, ngayon hanggang June 2023.So really, support for the business sector kasi kung buhay ang negosyo natin, may trabaho ang tao, makakauwi sila ng pera, at buhay din ang pamilya nila.

Q: How will it benefit existing and future investors?

SPSC: Noong unang na dini-debate itong CREATE, ang pangalan pa niya noon is CITIRA, umaangal ang mga negosyante kasi akala ho nila, ito po yung mga nakakatanggap ng incentvies sa economic zones, katulad ho ng Subic, Bataan, Cebu. may mga economic zones po tayo diyan. Akala nila basta-basta tatanggalin sa kanila yun. Hindi ho totoo yun. In fact, ang nangyari dito, kung kayo ay isang registered business enterprise na tumatanggap ng incentives, tuloy-tuloy po yan for 10 years. Kung income tax holiday, which means wala kayong binabayaran na income tax, honored yun, tuloy-tuloy yun. Tapos kung may natatanggap kayong special income earning, yung rate tawag po dun is GIE, tuloy-tuloy pa rin yan for 10 years. So walang tatanggalin na basta-basta.

And then, yung mga bagong applicant o mga mag-reapply ulit, napakaganda at napakahaba ng incentives na binibigay natin sa kanila, equivalent to 14-17 years. Kumbaga kayo ang GM o presidente, baka retired na kayo, baka yan pa rin ho ang tinatanggap na incentives ng korporasyon niyo. So siguro ho, wala nang makakapagsabi na hindi maganda ang naibigay natin.

And ang purpose natin dito is tanggap natin na mahirap ang panahon, gusto natin kapag tiningnan yan ng mga investors na may pera, "Uy, maganda diyan sa Pilipinas. Pasok tayo diyan." At lalong magkakaroon ng trabaho. So maganda ho itong mga incentives, there is nothing to worry about. In fact, andaming business associations na tuwang-tuwa ho na finally, napasa na ito. Kasi ho nung November pa ito napasa ng Senado. Kaya nag-aantay na sila na ma-finalize na ito, maging batas na talaga ito.

Q: On VAT and duty-free vaccines?

SPSC: It's VAT and duty-free exempt.

Q: PPEs and drugs for COVID-19?

PSC: Basta related sa COVID.

Q: How can CREATE help in countryside development?

SPSC: Maganda itong pagkagawa namin nitong CREATE dahil in-identify po natin ang mga lugar. Kumbaga we categorized every area in the country, such that Metro Manila, siya na ang pinakamababang incentive na matatanggap kasi buhay na ang negosyo sa Metro Manila. Syempre, kailangan pa rin ng tulong, and that's why andoon ang corporate income tax reduction, binabaan para lahat ng negosyante, kahit saan ka sa buong Pilipinas, makikinabang ka.

But in terms of incentives, yung mas malayong mga lugar, yun ang pinakamagandang incentives. Kaya panawagan ko talaga sa mga local government officials natin, and even the local businessmen, now is a good time to look for partners na madadala niyo kung may mga economic zones sa lugar niyo o kahit walang economic zone, because we have incentive packages na mas maganda kung doon sila magde-develop outside Metro Manila, magada ang package nila. And then, even outside yung ibang mga metropolitan, yung metropolitan Cebu, Davao, kung mas malayo pa, mas maganda rin ang tatanggapin nilang incentive. Kasi mas gusto natin, mag-invest sila sa rural areas natin, mga areas natin na kulang pa talaga sa technology and support systems, doon natin sila gustong mag-focus ng investment.

Q: On Safe Pathways Network Act

SPSC: Batas ko din yun. It's been a good week for me. This week, pumasa itong Safe Pathways Network on third reading. But just to clarify, pasado sa Senate, hindi pa pasado sa House. I am sure gagalaw na yan sa House. Nakausap ko na rin ang leadership sa House na sana ipasa, trabahuhin nila ito. Because, if you recall, in the early days of COVID, walang masakyan ang mga frontliners. Marami sa kanila, kumbaga sabi nga, organic ang pag-develop at paglaganap ng paggamit ng bisikleta.

Kasi, yun na ang naging pinakamadali and safest way to travel, because restricted nga ang public transportation. Tamang tama naman, matagal na ho akong nag-aadvocate ng sustainable transportation, which includes alternative modes of transportation, including bicycles.

Kasi, alam natin, if you do a survey, a lot of people only travel very short distances, pwedeng 500 meters, 1 km. [Refers to photos being flashed on screen] So ang picture na nakikita niyo ngayon, that's actually a bike donation. Itong walang mask, luma na ho na picture yan. Hindi ako nagba-bike nang walang mask. Si Mayor Lino [Cayetano] yan, nagba-bike din depende sa pupuntahan niya sa Taguig. Ito ang bike lanes namin sa Taguig.

Anyway, talagang maraming nagta-travel ng napaka-iksing distance and they don't need to take public transport. Medyo, minsan mahirap naman din maglakad, mainit naman din sa Pilipinas. So biking is a faster and efficient way to travel.

And the reason it's called Safe Pathways Network, is because itong dadaanan ng bisikleta, yan ang pathway. And gusto natin, network, kabit-kabit. Kasi dati, may nabalitaan tayo, I am sure narinig niyo yun, may pathway sa Antipolo, may bike lane. Pero parang dead-end. Nagkaroon na ng kotse, humarang na ang kotse. [Refers to photo flashed on scrreen showing bike lane signs] Tingnan niyo ang sign, "Motor vehicles do not enter." Bike lane kasi yan. So ito, gusto natin, kabit-kabit ang mga bike lanes para yung nakabisikleta, makakarating siya sa pupuntahan niya. So it's now a requirement that LGUs come up with their own regulations. They will consult naman with DOTr. But in Metro Manila, Kasama din sa consultation ang MMDA. It's important to note that hindi lang bicycles ito. Ang Safe Pathways Network includes slow streets.

Explain ko lang ang "slow streets." Ang slow street would be a street that the LGUs, of course with the residents, will decide na pasasara nila. Pwedeng certain hours of the day, pwedeng weekend, bahala sila. Kasi gusto nila na ang makagamit ng kalyeng yun, mga naglalakad, nakabisikleta, nanay na may stroller, matatanda na gustong maglakad-lakad. Kasi hindi naman ho dapat kotse lang ang nakakagamit ng kalye. Yun ho ang purpose nun. Especially in those areas na maiksi lang ang pupuntahan. We really need this network of safe pathways.

Q: So the bike lanes with be separate from car lanes?

SPSC: Yes. Thank you for pointing that out. Requirement talaga na pinaghiwalay yan. Kasi kapag pinag-dikit mo, ako, nagba-bike po talaga ako in our country and in other countries, hindi ho ako masyadong komportable mag-bike within Metro Manila. Unang una, walang harang. Talagang medyo magkakaroon ka ng comfort level talaga kung hiwalay talaga. So kung makikita niyo yung picture sa Taguig, hiwalay talaga, may island na naghihiwalay.

Now, of course it is possible na magko-converge yan, kasi nga network of pathways. Let's say sa main highway, then maybe doon pwede talagang parang hindi naman requirement na lahat ng dadaanan ay talagang nakahiwalay na bike lane. Meron talagang convergence diyan, hindi maiiwasan, especially in metropolitan areas. Pero sisiguraduhin natin na the safety of the bikers is most important because at the end of the day, buhay yun ng tao. Marami na ho akong nakaaway na driver ng mga truck. Truck pa nga normally. Kasi sinasabi ko na, "Kahit anong gawin mo, kapag binundol mo ako, patay ako or malulumpo, so huwag ka nang makipagtalo."

Q: Napakaganda po ng bike lanes sa C6 (Taguig). May pinu-push din kayong bill na vaccine passport. Ano po ang sakop nito?

SPSC: I filed the vaccine passport bill at idagdag ko na rin, isang bill amending Bayanihan 2, along with the Senate President, nag-file kami niyan. So dalawang very important bills ito that should be given priority nitong panahon ng COVID.

Kasi, yung vaccine passport, alam niyo naman, once na mabakunahan ka, we do not know the exact amount of protection. Kapag ini-interview ako sabi ko, that is an answer only the experts can give. Ako, I am just putting the system in place para naman magamit natin ang benefits ng vaccine. So kung mabakunahan ka, ano ngayon? What does that mean? So government can come up with regulations na kapag nabakunahan, baka mas maraming lugar na pwede kang pumunta dahil mas malaki ang chances na hindi ka makakapag-spread ng germs. Baka madali kang makasakay ng eroplano at makatravel sa ibang lugar natin na hindi ka na kailangan i-PCR.

I don't know exactly. Hindi ko sina-suggest yun. I am just giving examples na what would the possible benefits of being vaccinated be, what would those benefits be? And it should be contained in the vaccine passport. So napapakita ito. Para ngang passport na, "Ah nabakunahan ako kaya pwede kong gawin ito."

Pero ang gobyerno, ang IATF, along with the experts will decide, ano yung privileges mo kapag nabakunahan ka. And at the same time, it would also give a database ng ating gobyerno. Kasi makikita nila, anong klaseng binakuna sa yo, paano kung it turns out na mas maganda pala ang effect ng isang bakuna, malalaman nila na itong grupong ito, nabakunahan baka sa susunod, pwedeng iba. The point is may record. At once may record ka, information is power. Marami kang magagawa with that information.

Q: Salamat po sa pagpapaunlak niyo sa aming programa.

SPSC: Thank you very much din sa opportunity to talk about the two bills. And I hope the LGUs would start working on the Safe Pathways, lalo na dito sa Metro Manila. MMDA na rin. Maraming salamat.