AMBUSH INTERVIEW OF SENATOR WIN GATCHALIAN AT THE OMBUDSMAN

Q: Ano ang finile natin ngayon, Sir?

SEN. WIN: Pina-receive natin ngayon sa Ombudsman ang resolution na nagrerekomenda na dapat sampahan ng kaso si Secretary Cusi at yung ibang mga kasamahan niya at maimbestigahan dahil sa maanomalyang ginawang pag-apruba nitong transaksyon sa pagitan ng Chevron at UC Malampaya.

Q: Anu-anong kaso ang possible na maisasampa kina Secretary Cusi?

SEN. WIN: Ang mga kaso dito ay nakapaloob sa Anti-Graft and Corruption Practices Act, sisimplehan ko na lang, ang pagpabor sa isang kumpanya na wala naman pong kakayahan, pagpapakita ng pagkiling sa mga kumpanya na hindi naman pumasa sa evaluation. Ito ay nakapaloob po sa Anti-Graft and Corrupt Practices Act.

Q: Lumabas ba sa imbestigasyon na walang capital talaga?

SEN. WIN: Lumabas sa imbestigasyon na negative ang kanyang working capital. Negative $137 million. Ang ibig sabihin nito, walang pera ang UC Malampaya na pagmamay-ari ng Udenna. At dahil walang pera ito, bakit pa inaprubahan ang transaksyon na ito? Malinaw sa batas na dapat ang mga inaaprubahan lang ang mga kumpanyang may kakayahan. May pera siya, meron siyang technical expertise, may karanasan sa ganitong negosyo. Dahil tandaan natin itong Malampaya tayo ang ma-yari, taumbayan ang may-ari nito at gobyerno lang ang nangangalaga nito at itong Malampaya, apat na milyon po ang bahay na sinusuplayan ng kuryente kaya kung mapasakamay ito sa hindi maayos na korporasyon, tayong lahat ang magiging dehado dito.

Q: Ilang shares ang naibenta sa Malampaya o yung subsidiary ng Udenna?

SEN. WIN: Sa ngayon 45 percent ang naibenta. Dahil nga sa maraming nagulat at nagreklamo at lumabas sa media, ang pangalawang 45 percent ng Shell hindi na natuloy. Ang natuloy lang yung unang 45 percent ng Chevron na naibenta sa Udenna.

Q: Ano ang nakikita nyo, meron bang sabwatan?

SEN. WIN: Iiwan ko na lang yan sa imbestigasyon. Ayaw ko munang sagutin yan, iiwan ko yan sa Ombudsman para makita nila. Kami naman nagsubmit kami ng makapal na dokumento, lahat andun na, lahat ng ebidensya, lahat ng dokumento na nakalap namin at iiwan namin sa Ombudsman na imbestigahan itong mabuti at masampahan ng kaso.

Q: Ilan ang senador na pumirma sa report?

SEN. WIN: Sa natatandaan ko, 18.

Q: May mga nag-abstain?

SEN. WIN: May mga nag-abstain, apat ang nag-abstain sa natatandaan ko.

Q: Ano ang epekto nito sa taumbayan?

SEN. WIN: Ang Malampaya ang pinakamahalagang pinagkukunan natin ng kuryente, apat na milyon na bahay ang sinusuplayan ng Malampaya pagdating sa kuryente. At sa buong Pilipinas halos 20 percent ng ating suplay ng kuryente galing dito. Kaya kung dito sa Metro Manila kung ang Malampaya ay titigil, anim sa 10 bahay ang mawawalan ng kuryente. At tataas pa ang presyo dahil kukuha ito ng diesel na mas mahal. So napakahalaga ng Malampaya sa ating lahat. At ang Malampaya ay pag-aari ng taumbayan, walang may-ari ng Malampaya kundi ang taumbayan. Ang mga contractor doon ay binigyan lang ng pahintulot para kunin ang langis at gas na nasa ilalim pero dapat ibalik yan sa pamamagitan ng kita. Kaya malaki rin ang kita ng gobyerno pagdating sa Malampaya.

Q: So kung ang isang kumpanya na wala namang kapital ang mamamahala nito, ano ang mangyayari?

SEN. WIN: Kaya nga, ang sabi ng batas yung PD 87 na dapat bago magkaroon ng bentahan, aprubahan ito ng gobyerno at bago ito aprubahan ng gobyerno, tignan ang tatlong criteria: financial, legal at technical. Nakita namin na chopsuey ang ginawang evaluation. Pagdating sa legal at technical, ibang kumpanya. Pagdating sa financial, ibang kumpanya. Hindi ganun ang nakasaad sa batas at sa circular. Ang nasasaad sa batas, isang kumpanya lang ang dapat sundin. kaya nga ang tawag ko dito lutong Macao eh. Niluto talaga ang batas, at niluto ang circular para paboran ang isang kumpanya na wala namang kakayahan.

Q: Paano dapat ang proseso?

SEN. WIN: Ang proseso, sisimplehan ko. Ang proseso bago magkaroon ng bentahan dapat humingi muna ng pag-apruba o humingi muna ng pahintulot sa gobyerno at ang gobyerno, titignan ang tatlong aspeto, yung tatlong criteria: financial, legal at technical. Kapag pumasa dito sa tatlo, aprubahan ng gobyerno at magkaroon ng bentahan. Pero ang nangyari dito pinilit aprubahan at dahil nga pinilit aprubahan, naaprubahan tuloy ang transaksyon at ngayon, isang kumpanya na alam nating walang kakayahang pinansyal ang nagpapatakbo nito. So kung magkaroon ng problema, tayong lahat ang mamomorblema dito dahil tayo ang mawawalan ng kuryente?

Q: Sino sa gobyerno ang dapat sumusuri nito?

SEN. WIN: Ang DOE ang dapat sumuri dito. Sa ilalim ng batas, dapat DOE dahil klaro sa ilalim ng batas na dapat aprubahan muna ng gobyerno ito bago magkaroon ng transaksyon. Sabi ko nga kung yung si Lolo Nanding sa Pangasinan ay nakulong dahil sa 10 kilong mangga, eh dahil siya ay inakusahan na lumabag sa batas, eh ito P40 billion ang halaga ng transaksyon, lumabag sa batas, dapat din pananagutin ang mga opisyal ng DOE lalo na si Secretary Cusi.

Q: Ano po ang inaasahan ninyong aksyon ng Ombudsman?

SEN. WIN: Ang aking panawagan imbestigahan agad, tignan agad itong isinubmit ng Senado. Nagkaisa po ang Senado sa pagrekomenda na dapat sampahan ng kaso ng Ombudsman si Secretary Cusi at kanyang mga kasamahan. Ang sinubmit namin kanina ito ay resolution ng Senado, hindi po resolution ni Senador Gatchalian ito, hindi po resolution ng isang senador kundi resolution po ng Senado as an institution. Ibig sabihin ang recommendation po ng Senado ay sampahan ng kaso, imbestigahan at sampahan ng kaso.

Q: May timeframe po ba kayong inaasahan?

SEN. WIN: Ako sana nagnanais na sana sa lalong madaling panahon ay maimbestigahan agad dahil itong Malampaya, tuloy-tuloy ito as we speak, nag-ooperate ito, nagpo-produce ng gas at malalagay ito sa alanganin kung hindi maayos ang magpapatakbo nito.

Q: Meron bang corrective measures na pwedeng gawin?

SEN. WIN: Ang magandang nangyari naman, yung pangalawang 45 percent hindi na natuloy. Ang PNOC hindi ibinigay ang kanyang pahintulot so hindi na matutuloy ang transaksyon dahil nga sa maraming nagalit, maraming umalma, hindi siya natuloy. So ang corrective measures na tinitignan namin dito, isa sa aming gagawin ay higpitan ang batas. Wala kasing penalty ang batas, so lalagyan natin ng penalty. Ibig sabihin kung ang opisyales o ang kumpanya ang hindi sumunod sa batas ay may penalty po siya. Yun ang ilalagay namin sa batas.

Q: Yung 1st contract hindi na pwedeng bawiin ng gobyerno?

SEN. WIN: Yun ang pinag-aaralan namin dahil sa aking palagay, dahil nga itong pag-apruba ng gobyerno ay defective, hindi ayon sa batas, ang transaksyon dapat hindi matuloy. So ito ang pinag-aaralan namin kung paano mabawi ang unang 45 percent.

Q: Sir, for the record, gaano po kalaking revenue ang naiaakyat ng Malampaya gas project on an annual basis?

SEN. WIN: On an annual basis, on the average mga P40 billion on every year. For the last 10 years P290 billion na ang naibigay nito sa atin, sa ating pamahalaan. So hindi maliit na pera ang ibinibigay. Para ma-compare mo lang ang Bayanihan 1 and 2 P300 billion lang ang halaga, ito P200 billion isang bugso lang ang bigay.

Q: Limited na lang ang makukuha sa Malampaya?

SEN. WIN: Yes, ang forecast by 2024 bababa na ang production. So importante ang susunod na owner dapat meron siyang kakayahan na mag-explore around the area. Dahil kung wala kang kakayahan, hindi mo talaga kayang mag-explore pa dahil paubos na ito eh.

Q: Kahit TRO muna ang kasunduan?

SEN. WIN: Pag-aaralan nating mabuti, merong mga legal implications. Mas kumplikado ang next step eh. Ito ang step 1 papanagutin ang mga opisyal. Step 2 paano mabawi, step 2 mas complicated yun.

Q: Dennis Uy connection?

SEN. WIN: Hindi ko alam. Hindi lumabas sa investigation.

Q: May mas mataas pa kay Secretary Cusi?

SEN. WIN: Doon sa batas kasi klaro na DOE, very clear yun so kapag sinabi mong si DOE si Secretary Cusi. Sa mga dokumento na nakita ko hanggang DOE.

Q: Sa senate hearing, walang lumabas na ibang personalidad?

SEN. WIN: Wala akong nakita sa dokumento.

Q: Formal complaint po ba ito?

SEN. WIN: Ang trinansmit dito ang resolution, sense of the Senate recommending to file charges against Sec. Cusi by the Ombudsman. So ito ang sentimyento ng Senado base sa ebidensya na magfile ng charges.

Q: Kayo pa lang ang direktang nagtransmit?

SEN. WIN: Ako dapat papanagutin ang mga taong ito, winalanghiya nila ang batas at sila mismo ang lumabag sa batas. Dapat papanagutin talaga at kung hindi kapag pinalampas natin ito, hindi natin papanagutin ang mga taong ito, mauulit ito sa ibang ahensya.

Q: Kahit wala na sa government si Secretary Cusi pwede pa rin syang papanagutin?

SEN. WIN: Pwede pa rin. Kung hindi siya marere-appoint. Depende sa mananalo.

ON FACE TO FACE CLASSES

Q: Ano ang reaksyon nyo sa pagtutuloy ng face-to-face classes?

SEN. WIN: Naudlot lang ito, dapat noong January ay nabuksan na yung face-to-face classes pero dahil nga sa Omicron at maraming teacher ang nahawaan ay pinaubaya muna ang pagbubukas ng face-to-face. Pero ngayon bumubuti na ang sitwasyon, nakikita ko na baka 2nd week or 3rd week of February, pwede na tayong magbukas ng limited face-to-face sa Metro Manila at sa ibang lugar.

ON VACCINATION ROLLOUT

Q: May inirereklamo po sa QC RTC tungkol sa bakunahan ng 5-11 years old?

SEN. WIN: Oo, ako naman ang pananaw ko dito sa buong mundo ay safe ang 5-11. In fact, sa China nga at ibang parte ng mundo meron nang 2 years old and above. So ibig sabihin, ang recommendation ng mga dalubhasa at eksperto, safe para sa 5-11 years old so ako ay sumusuporta diyan dahil nakita ko nung tumama ang Omicron kahit ang dalawang pamangkin ko na 7 years old, nagka-COVID so para protektado rin ang mga bata pabakunahan natin.