GMA 7 BALITANGHALI INTERVIEW KAY SEN. WIN GATCHALIAN KASAMA SI RAFFY TIMA HINGGIL SA WORK FROM HOME ARRANGEMENT AT 2023 PROPOSED NATIONAL BUDGET

Q: Ano pong rationale dito sa pagsusulong sa increased adoption of remote working arrangement gayung hinihimok nga ng pamahalaan na bumalik na sa opisina yung mga empleyado para palakasin yung ekonomiya?

SEN. WIN: Isa sa mga natutunan natin dito sa pandemya ay pwede pala yung work from home at dahil ang teknolohiya ngayon ay available na at abot-kaya na sa mga kababayan natin. Pwede pala tayong magtrabaho sa bahay at hindi na tayo kailangan pang sumabak sa traffic at maghanap ng parking. Iyan yung isa sa mga natutunan natin sa pandemya, pero nakita rin natin yung mga batas natin hindi sinusuportahan yung mga ganitong work from home kaya ang patakaran ng gobyerno ngayon ay bumalik sa mga opisina at magtrabaho muli physically. Kaya meron tayong proposal na amiyendahan po yung batas natin para suportahan yung work from home na hindi po mawawala yung mga insentibo na ibinibigay ng ating pamahalaan.

Q: Bukod po dun sa mga insentibo dun sa mga empleyadong pumapasok dun sa mga kumpanya, kaya daw po dapat pumasok na sa mga opisina ay para magkaroon na rin ng hanapbuhay yung ibang mga sektor tulad ng transportasyon, yung mga naglalako lang sa mga kalsada, lahat ng mga iyan ay walang kita kapag hindi pumasok yung mga empleyado. Paano po kaya, ano yung work around dito para mabahagian naman yung ibang sektor ng ekonomiya?

SEN. WIN: Raffy nakikita ko pag sinabi nating work from home hindi naman five times o kumbaga araw-araw naka-work from home ka. Ang nakikita ko binabalanse pa rin ito ng mga kumpanya dahil nakikita ko importante pa rin na pumasok at nagkikita physically yung kanilang mga empleyado. So for example pwedeng gawing three times a week, pwedeng gawing four times a week yung work from home at yung once or twice a week papasok sila para magkita-kita. So binabalanse pa rin yan ng mga kumpanya kasi importante pa rin na magkaroon ng mga physical meetings. So tingin ko naman sa mga nakikita kong international o global trend pinapayagan yung work from home pero hindi ito yung araw-araw no. Ginagawa ito ilang araw sa isang linggo.

Q: Nakonsulta naman ang DOLE at ibang stakeholders kaugnay ng usaping ito?

SEN. WIN: Nakonsulta naman, in fact meron na tayong Telecommuting Act na ipinasa noong huling Kongreso na ipinatutupad na sa ngayon. Pero meron tayong mga kumplikasyon like for example yung mga nasa economic zones, ngayon hindi sila pinapayagan na mag-work from home o mayroong limitasyon at kung sila po ay hindi papasok ng opisina hindi na nila makukuha ang mga incentives nila. So ito yung mga tinitignan namin na amiyendahan na kahit mag work from home sila ay pwede pa rin silang makakuha ng insentibo.

Q: Para po sa employers na may agam-agam sa work from home set-up, ano po yung advantages na nakita nyo para ma-encourage sila na gawin ito?

SEN. WIN: Napakagandang tanong yan Raffy, lahat tayo ay naabala ng traffic at pag pumapasok tayo sa umaga kung minsan sa ibang mga kababayan natin dalawang oras bago makaabot sa kanilang tanggapan, pauwi another two hours, so four hours ang inuubos ng marami sa ating kababayan sa traffic lang. Pangalawa sa parking, marami rin sa ating mga siyudad ngayon ay walang parking kaya minsan nagpa-parking sa kalsada at the end of the day nagdudulot rin ng traffic. Pangatlo, yung quality of life. Nakita natin nung pandemya na nakakapag-ano tayo, marami tayong oras sa ating mga minamahal, marami tayong oras para sa anak kung tayo ay nag-aalaga. So quality of life yung isa pang kabutihan ng work from home.

Q: Papaano po tutukuyin 'yung mga industriyang papayagan dito sa work from home arrangement? Ganito rin po ba sa government offices?

SEN. WIN: Hahayaan natin ang mga industriya na mag-work from home kung aling industriya o aling sektor ang tingin nilang pwedeng mag-work from home, pwedeng mag-work from home. Pero aminado tayong hindi lahat. For example yung mga may frontline services, example fast food restaurants o 'yung mga may janitorial service o yung mga sa bangko, hindi kayang mag-work from home niyan dahil frontline services yan. Pero yung mga accounting, human resource, kagaya dito sa amin sa Senado pwede kaming mag-work from home dahil marami sa aming ginagawa ay research at pagsusulat ng batas na pwede namang gawin sa bahay.

Q: Nabanggit nyo po Senator ang mga advantages sa work from home setup pero base po sa experience dito po sa pandemic meron ding mga nagrereklamo dahil tila mas mahaba raw ang kanilang oras kapag nasa bahay sila, mas marami silang trabaho compared sa nasa opisina sila?

SEN. WIN: Tama ka diyan may mga adjustments na ginagawa ang mga kasamahan natin. Tingin ko yan ay pagbabalanse rin at tingin ko dapat mapag-usapan din yan ng mga korporasyon kasi alam ko rin na marami sa ating mga kababayan ang kanilang bahay hindi bagay sa work from home. Lalo na kung ikaw ay nasa studio o one bedroom apartment tapos may pamilya ka ay talagang maiistorbo ka na magtrabaho so dapat mapag-usapan din yan ng korporasyon kung sino ang merong kakayahang mag-work from home at sino ang mga opisina na mag-work from home.

Q: Yung ganitong mga detalye kailangan po bang isabatas o arrangement na lang ito sa mga employers katulad ng gastos sa kuryente, sa tubig kapag nasa bahay sila. Ang mga ganitong maliliit na detalye po sa work from home setup.

SEN. WIN: Actually, nasa Telecommuting act na yan kung paano for example ang gastos sa internet, gastos sa kuryente, paano i-compute at paano paghatian ng empleyado at korporasyon pero kasama na yan. At pwede yan, kumbaga may legal basis na yan na ang korporasyon pwedeng saluhin lahat dahil parang nagtatrabaho na rin siya sa bahay.

Q: Anuman ang kailangan na ayusin pa, Senator yung Telecommuting at work from home setup ay mananatili na po talaga sa mga industriya?

SEN. WIN: Oo. Yan ang nakikita ko na rin. Hindi lang dito sa atin kundi sa ibang bansa rin pino-promote nila yun dahil nga unang-una, quality of life at talagang yung trapik talagang makikita natin ang trapik ay napakalaking kawalan sa oras.

Q: Samantalahin na rin namin ang pagkakataon, Senator hingi na rin kami ng update sa 2023 national budget? Maabot kaya ang target date na mapirmahan ito ng Pangulong Marcos?

SEN. WIN: Actually, ngayong umaga nag-umpisa na ang mga hearings para sa iba't ibang ahensya at meron pa tayong mga three and a half months. Tingin ko marami tayong oras para maaprubahan ito. Normally, naaprubahan ito by mid-December. So far, mukhang ontime naman tayo at dapat lang siguraduhing transparent at lahat ng mga detalye sa budget ay mailahad. Nagkakaroon lang naman ng delay kung hindi transparent at kung ang detalye hindi naibibigay sa mga mambabatas dahil dumarami ang clarificatory questions.