DZBB BANTAY BALITA SA KONGRESO INTERVIEW KAY SEN. WIN GATCHALIAN KASAMA SINA NIMFA RAVELO AT ISA UMALI HINGGIL SA 4PS, ENERGY SUPPLY AT MEDIA SURVEILLANCE

Q: Sir, una, isa po kayo sa nagrekomenda na isailalim sa pagrepaso ang Pantawid Pamilya Program, bakit po?

SEN. WIN: Nimfa, sa ilalim ng batas kailangan mag-submit sila sa Kongreso ng impact study para malaman natin kung effective ba itong ginagawa nating pagbibigay ng pantawid pamilya sa mga pamilya natin na humihingi ng tulong at kailangan nila ng pang-araw-araw na gastusin. Meron tayong mga 4.4 million na mga pamilya na binibigyan ng Pantawid Pamilya na nagkakahalaga from P2,000 to P4,000 at pagkuha nila ng tulong sa gobyerno dapat ang kanilang anak ay nag-aaral at pangalawa, bumibisita sila sa health center para sa kanilang kalusugan. Pero natuklasan ni Sen. Imee Marcos, siya kasi ang aming chair sa aming Social Services, lumalabas na P900 billion na ang naibigay natin sa loob ng 5 taon pero ang nag-graduate pa lang 90,000 out of the 4.4 million, napakaliit. Ang konsepto kasi nito hindi pang-habambuhay, pantawid lang nga.

Q: Maximum po na 7 years lang dapat na nasa 4Ps?

SEN. WIN: Wala namang tinatayang taon pero ang konsepto dito kapag naka-graduate ang anak nila, malusog sila, makakahanap ng trabaho at aangat ang estado ng kabuhayan mo. Pero kung out of 4.4 million, 90,000 lang, nakita natin na napakaliit, konti lang ang ga-graduate so dapat pag-aralang mabuti kung itong programa na ito ay talaga bang nakakatulong o nagiging kumbaga, ganito na lang panghabambuhay ang kanilang estado.

Q: Pero Senator sa inyo po personally, nakikita nyo ho ba na magiging effective ang 4Ps na ito? Kasi ngayon po may nakikita ako sa social media na buwagin na lang, i-abolish na lang po itong 4Ps?

SEN. WIN: Tingin ko sa aking pag-aaral, mga 50% effective lang. At ipapaliwanag ko kung bakit 50. Unang-una marami nang naka-graduate, marami na ang nakapagtapos. Ibig sabihin ang dropout rate natin pagdating sa elementarya at high school, napababa natin, mas marami ang nag-aaral. Pero marami pa rin pwedeng iimprove. Nakita ko kasi, eto, bagong data ang nakita ko. Sa 10 batang pumapasok dito, 4 lang nag nag-gagraduate ng high school so ibig sabihin nalalagas, along the way. Pakonti nang pakonti. Pero yung mga nag-aaral sa first year high school, natatapos naman; ang mga nag-aaral sa 2nd year high school, natatapos naman. Pero hindi lang sila nag-eenrol sa susunod na baitang. Ang ibig sabihin, natatapos sila kapag nag-eenrol sila pero sa mga hindi na nag-eenrol, hindi na nag-aaral, kaya 50% effective. Pangalawa, marami tayong pamilyang natutulungan. Nagiging mas malusog sila, nag-aaral ang kanilang mga anak. Meron silang buwan-buwang ginagamit para sa pang-araw-araw nilang gastusin. Pero nakita naman natin 90,000 lang, less than 1 percent ang nag-gagraduate. Hindi yan ang konsepto. Ang konsepto nito hindi pang-habambuhay na meron kang nakukuhang ayuda sa gobyerno, dapat ang buhay mo umaangat at umaangat din.

Q: Ang isang tawag dito rin dito ay Conditional Cash Transfer kasi may kondisyon. Ang mga nanay, magpapa-check up palagi tapos ang mga anak pababakunahan at papasukin sa eskwela. Parang napataas daw ang attendance ng mga bata sa school. Mas mataas na rin ang bilang ng mga anak na nagpapa-check up. Kaya lang yung pag-angat sa pagiging mahirap, yun ang hindi natutugunan. Tama po ba?

SEN. WIN: Tama, tama. Nakita ko yung tinatawag nilang participation rate, ito yung mga batang nag-aaral doon sa baitang na yun. Umabot na sa 99%, 98, 99 so ibig sabihin kapag nag-enrol ang bata, 99 nakakapagtapos doon sa baitang na pinag-enrol niya. Nakita ko rin na ang tinatawag nating pre-natal, mga buntis at mga nanganak, nakita natin bumaba rin ang bilang ng namamatay doon o nagkakaroon ng kumplikasyon. So ibig sabihin ang mga nanay pumupunta sila sa center para magpatingin. Ang mga nanay nagpapabakuna para lumusog at naging malusog ang pamayanan natin dahil dito sa Conditional Cash Transfer.

Q: So ang hindi nito natutugunan ang poverty alleviation which is yun ang talagang objective. Nangyari talaga Senator naging pantawid lang talaga, pantawid lang sa gutom. Hindi naman talaga pampayaman ang programa.

SEN. WIN: Parang hindi na nga siya pantawid eh, panghabambuhay na ito. Kasi hindi nakakagraduate ang mga kababayan natin. Ang gusto natin sa mga kababayan natin umaangat ang antas ng kanilang pamumuhay. So ang konsepto nito kapag ikaw ay tinulungan ng gobyerno, pansamantala, nakapag-aral ang anak mo, malusog ang pamilya mo, makakahanap siya ng trabaho at tutulungan ang pamilya mo. Mapuputol ang tinatawag nating intergenerational poverty. Kasi nga paikot-ikot lang. Ang konsepto dito, makapag-aral siya, makakuha siya ng magandang trabaho, at matutulungan ang pamilya nila pero hindi ganun ang nangyayari. Nakita natin kung meron man, maliit na maliit na porsyento lang yung mga nag-graduate dito sa programa.

Q: Senator, sa palagay niyo, ano po ang mali sa implementation nitong 4Ps?

SEN. WIN: Hindi ko pa nare-research na mabuti at dapat tignan talaga ang datos. Importante dito sa programa, kaya importante merong impact study na dapat isumite sa Kongreso, importanteng pinag-aaralan ito gamit ang pananaliksik at siyensa. Hindi pwedeng haka-haka lang o yung mga naririnig nating istorya dahil malaki ang pondo na ginagamit. Pero ang initial analysis ko, unang-una, tingin ko hindi sapat na high school graduate, hindi sapat, dapat nag-aaral din ng college. Tingin ko, sa mundo ngayon hindi na sapat na high school lang ang tinapos ng bata para makatulong sa pamilya niya. Yun ang unang nakikita ko. Pangalawa, tingin ko dapat din palakasin ang Livelihood component dahil nga hindi rin sapat na nakakapagtapos, dapat meron din kahit papano na trabaho o livelihood para sa pamilya. Yun ang initial na analysis ko dahil yun na nga, hindi ko rin maisip bakit 90,000 lang out of the 4.4 million ang nag-graduate dito sa programa.

Q: Kaya tuloy nabanggit nina Senator Imee at Sen. Gatchalian sa hearing na kung P900 billion na ang nagastos dito from 2017 to 2021 at nasa 90,000 lang ang naka-graduate per capita , kung ididivide mo sa kanila, tig P9 million sila.

SEN. WIN: Magaling nga si Sen. Imee, kinompute niya yun. Sabi nga, bigyan na lang natin ng P9 million kada pamilya, instant millionaire na ang 4.4, parang kapag iisipin mo oo nga bakit hindi na lang natin gawin ganun para talagang out na sila. So kailangan talaga pag-aralan itong mabuti, hindi ko sinasabi na putulin, hindi ko sinasabi na tanggalin, kundi pag-aralang mabuti kasi nga ang konsepto nito umangat ang estado ng buhay, umangat ang antas ng pamumuhay nila, hindi yun ang nakikita natin sa ngayon.

Q: Sa Kamara, may mga panukala na ang 4Ps dagdagan pa ang bilang ng beneficiaries, bukod doon, dagdagan pa ng pondo. Lalo na nitong nakalipas na COVID pandemic, ang ipinapaliwanag po ng ilang mambabatas, like ni House Minority Leader Marcelino Libanan, marami talagang nakaranas ng paghihirap. Kayo ho ba sang-ayon kayo na dagdagan pa ang beneficiaries, dagdagan pa ang pondo?

SEN. WIN: Yung pondo, tingin ko may base yan dahil yung binibigay natin, actually yung binibigay natin ngayon konti lang ang iniangat kumpara noong 15 years ago. At alam naman natin na ang bilihin dahil sa inflation iba na ang presyo ng pagkain, 15 years ago at saka presyo ngayon, napakalaking pagbabago na. Kaya tingin ko may basehan yan. Bukod sa pagtataas dapat tignan din natin kung paano sila mag-gagraduate dahil ang pagtaas, magastos din yan, mawawala rin yan, so mababalik din tayo sa dating problema natin. Ang punto ko lang naman, hindi lang ang pagbibigay, kundi paano itaas ang antas ng buhay nila. Kung ang binibigay natin ay nakakatulong yun sa pagtaas ng antas ng kanilang pamumuhay.

Q: Meron din rekomendasyon noong July pa hanggang ngayon si DSWD Sec. Erwin Tulfo na ibigay na lang daw po na lumpsum yun pong ayuda na from P12,000 to P14,000 para raw po i-puhunan na lang ng mga household beneficiaries, sang-ayon po ba kayo dito? At uubra ba ito?

SEN. WIN: Yung livelihood, masalimuot yan dahil experience ko noong Mayor ako sa sampung taon nagbibigay kami ng pang-livelihood, swerte ka na kung isa doon ay maibabalik ang puhunan at magtatagumpay. Sa siyam, talagang malulustay ang pera, hindi magiging matagumpay ang kanilang livelihood. Ang livelihood talaga masalimuot hindi ko sinasabi na wag nang gawin kundi dapat maturuan ang mga mabibigyan, pag-aralan kung ano ang kanilang gagawin. Ang tingin ko ang livelihood hindi lang ibibigay at bahala ka na dahil tingin ko talagang malulustay ang pera.

Q: Iba nga, ipinantataya sa E-Sabong.

SEN. WIN: Oo, yun pa. Tingin ko, kahit nawala na ang E-Sabong, hindi pa rin nawala ang ganun na masamang ugali. Balita ko rin merong ibang tumataya o ipinagbibili nila ng lotto. Hindi naman tama yun dahil ang pondo na yun ay para makatulong sa kanilang pamilya.

Q: Tama bang sabihin na ang review ay papunta sa improvement hindi patungo sa pagbuwag sa programa?

SEN. WIN: Yes, itong programa na ito ay proven na rin, nabanggit ko rin sa hearing sa Mexico, sa Brazil, marami pong pag-aaral na nakita na ito ay epektibo sa pagpapababa ng kahirapan sa isang bansa. Pero iba-ibang bansa, iba-ibang sitwasyon. In fact, dito sa atin, sa bansa natin, ang mahihirap na pamilya, iba-iba rin ang kanilang hinaharap o iba-iba rin ang kanilang sitwasyon. For example, mahirap dito sa Metro Manila, iba rin kumpara sa mahirap sa Mindanao. Dahil sa Mindanao may lupa sila. Pero wala naman pangtanim, dito sa atin, walang lupa talaga. So may mga ganung sitwasyon na dapat pag-aralan at hindi yun one size fits all na solution.

Q: So aantayin natin ang pag-aaral na gagawin ng Philippine Institute for Development Studies?

SEN. WIN: Yes, tama kasi sila talaga ang naka-assign para gumawa nitong pananaliksik.

Q: Sa budget hearing po na pinangungunahan ninyo, tinalakay po ang panukalang budget ng NAPOCOR. Sabi po nila P44 billion ang budget na hiningi nila for next year. Kaya lamang po binawasan ng ehekutibo ng P12.5 billion, so magiging P32 billion na lang. Ang sabi ng NAPOCOR dahil sa budget cut na yan magkaka-brownout tayo dahil hindi nila ma-ooperate fully ang mga planta ng kuryente?

SEN. WIN: Sa pag-aaral namin talagang may ganyan na banta. Ang NAPOCOR o NPC ang kanyang trabaho ay mag-supply ng kuryente sa mga isla at sa malalayong lugar sa ating bansa. Ito ang tinatawag na missionary areas. So for example, sa mga lugar na katulad ng Masbate o Catanduanes o bahagi ng Palawan, NPC ang nagsu-supply ng kuryente. Nagdadala siya ng generator doon at nag-susupply siya ng kuryente. Ang problema lahat ng uri ng supply ng kuryente ng NPC ang gamit ay diesel. So alam naman natin ang presyo ng diesel ay halos nag-triple. So nung nag-budget siya ngayong 2022, ang kanyang binudget ay $40 per barrel, ngayon pumapalo na ng $90 per barrel at pataas pa, so talagang nagkulang ang kanyang pondo sa pagbili ng krudo dahil nga tumaas ang presyo ng krudo. Ngayon ang hinihingi ng NPC P12 billion dahil kung hindi siya makakabili ng krudo tinatayang halos 1.4 million households ang mawawalan ng kuryente at ito ay yung mga pinakamahihirap at pinakaliblib na lugar sa ating bansa. Dito sa Metro Manila, sa mga syudad,walang problema dahil iba ang pinagkukunan natin ng kuryente pero yung mga areas na pinakamaliliit, NPC ang nagsu-supply niyan.

Q: Ano pong ibig sabihin nun, hindi sila nag-eexaggerate? Totoo po na kukulangin sila ng pondo? Parang ang pondo nila, January hanggang July lang ang itatagal ng pondo, onwards wala na?

SEN. WIN: Hindi sila nag-eexaggerate dahil nga ang taas ng presyo ng krudo ngayon. Ang nangyayari sa Ukraine hindi natin nakikita, wala sa buong mundo ang nakakakita sa sitwasyon sa Ukraine pero apektado tayo doon, kasama na ang NPC doon. Pero nakita ko ginagawan naman nila ng paraan at tutulong din tayo para hindi magkaroon ng brownout sa mga lugar na ito. Ang aking priority ngayon bilang chairman ng Finance Committee on Energy, mabigyan ng sapat na pondo ang NPC para makabili ng krudo at hindi magkaroon ng brownout. Nakikita ko combination yan. Dahil ang P12 billion sa tingin ko malaki, napakahirap maghanap ng P12 billion.

Q: Maibibigay po ba sa kanila yan?

SEN. WIN: Tingin ko baka hindi lahat. Realistically, sa akin, pipilitin ko gagawin ang lahat para maibigay pero realistically agawan ng pondo pagdating sa ganitong budget hearing kaya magiging combination yan ng mga natitirang pondo nila, hihiram sa bangko tapos subsidiya galing sa national government. Gagawan ng paraan, ibig sabihin kukuha sa ibang ahensya at ilalagay sa kanila.

Q: Kasama ho ba na dapat paghandaan ang pagtaas ng bayarin sa kuryente?

SEN. WIN: Tama, tataas yan, ang computation nila four centavos per kwh. Kung titignan natin ang ating electric bill meron nakasulat doon, missionary electrification. Ibig sabihin tayo, dito sa syudad, binabayaran natin ang subsidiya sa mga liblib na lugar o mga isla dahil nga ang diesel napakamahal. So in the short-term, sa pang-maikliang panahon dapat makabili tayo ng krudo para hindi sila magkaroon ng brown out pero long term, sabi ko nga magpalit na sila sa renewable energy para hindi nakasalalay sa krudo.

Q: Kahapon pumutok ang balita na may ilang mamamahayag dinalaw ng pulis, ito raw po ay nag-ugat sa pagpatay sa mamamahayag na si Percy Lapid. Iba't ibang media organizations ang naglabas ng pahayag, ikinaalarma nga ito. Ano po ang masasabi niyo dito?

SEN. WIN: Unang-una, importante coordination dyan. Nabasa ko ang nangyari sa isang journalist na isang plainclothes policeman pumunta sa kanilang lugar, tingin ko sa bahay nila. Mabait naman ang policeman pero kung plainclothes syempre iba yung mararamdaman mo. Kahit sinuman, journalist ka man o negosyante ka, hindi magiging komportable sa iyo yan kaya ang importante dito coordination. Maganda naman ang layunin ng ating pulisya dahil dito sa nangyari, gusto nila makakuha ng impormasyon at malaman nila sino ang banta at ma-trace sino ang gumagawa nito. Pero ang importante dito bago maglunsad ng ganito ay dapat mag-cordinate muna sa mga journalist organizations natin. Dahil yung journalist organizations natin, organized ito. Maraming grupo at pwedeng silang magpatawag ng isang consultative coordination meeting para hindi magkaroon ng ganitong hindi pagkakaintindihan.

Q: Nangyari daw po, yung paliwanag ni Police Col. Jay Fajardo, tagapagsalita po ng PNP, ang NCRPO sinabi na magkaroon ng coordination para makumusta ang media. Tapos ibinaba ang directive na mag-coordinate sa district director. Ang District Director sinabi sa mga pulis nila, kaya lang walang specific guidelines.

SEN. WIN: Kailangan ang mga ganyan pag-usapan ng mabuti. Talagang mahirap kapag naka-plain clothes of civilian clothes, hindi mo malalaman kung sino ito. Mabuti kung naka-uniporme at may pangalan medyo magiging kampante ka na official ang kanyang pagbisita. Pero kung ikaw ay naka-civilian clothes matatakot ka talaga, kahit ako matatakot ako. Ang importante dito, nakita ko naman maganda ang layunin, kumbaga nagiging proactive ang ating kapulisan, importante lang mag-coordinate na mabuti, national at local, lalo na kung local level, minsan yung magandang layunin sa taas, hindi bumababa nang maayos hanggang dulo kaya nagkakaroon ng misunderstanding.

Q: Pwede ho bang itanong kapag nasa plenary na ang budget ng DILG at PNP kung paano nila nakuha ang address ng media? Kasi issue rin ito ng right to privacy?

SEN. WIN: Oo tama rin yun, hindi rin klaro sa akin kung bakit may address ang ating mga kasamahan, hindi rin klaro pero dapat klaruhin yan kung paano nakuha at ano ang source ng information. Tama rin, dapat klaruhin yan, even cellphone dapat malaman paano nila nakuha at sino ang nagbibigay.