Transcript of Interview Senator Risa Hontiveros with Ted Failon and DJ Chacha in Radyo Singko

Q: Bago natin puntahan yung hindi niyo pag-sangayon sa 150 million confidential fund ng DepEd, explain muna natin sa mga listeners and viewers natin, kasi usap-usapan yan ngayon. Ano nga po itong confidential fund at saan po ba ito ginagamit?

A: Lumalabas na 150 million pesos yung proposed DepEd confidential fund sa kabuuang 678.1 billion na total budget ng DepEd. So halos 1/4 noh ng buong proposed budget nila ay dito sa confidential fund. Eh wala namang extraordinary, wala namang pambihirang compelling reason para mag-provide fund ng confidential fund sa DepEd.

Ang sa akin po, iwan po natin sa mga eksperto ang anumang confidential o kahit intelligence operation na maikokondukta ng DepEd ay magiging redundant. Eh bakit? Mayroon na po tayong mga existing national security, defense, law enforcement, pati women's and children protection, na governmental bodies and programs.

Kaya sinabi ko nga po kagabi noong ininterpellate ko ang DepEd budget na at the proper time, gagawin ko po yung proper motion para i-realign yung DepEd confidential fund na iyan, dahil mas magagamit po natin yan sa mas mahalagang prayoridad para sa mga batang mag-aaral natin.

Q: Previous administrations, hindi lang nitong nakaraan, halos lahat, under yung mga umupo sa DepEd, humiling din po ba sila nitong confidential fund?

A: Wala nga. Kaya nga nakakagulat. Sa gitna pa ng ating education crisis na tinatawag, yung recent na findings sa ASEAN, tayo ang pinaka-apektado ng learning poverty, kaya lalong common sense i-realign nalang itong confidential fund.

Halimbawa, gusto kong pondohan nalang ang IP education program. Yung iba namang mga kasama ko gustong irealign yung pondong iyan sa special education program o sa child protection unit ng DepEd. At kaya na-appreciate ko rin naman yung sinabi dati nung hearing, sinabi ni Secretary VP na nagdedefer daw sila sa wisdom ng Senado. Iiwan daw nila sa wisdom ng Kongreso kung proper ba at kung anong halaga itong confidential fund.

Sa akin po, lalo na na may mga cut sa ating special education at IP education program, at gusto ko po sana na palakasin yang IP education program, hindi proper na may confidential fund ang DepEd at yung halagang iyon, yung 150 million na iyon, mas maigi po talagang i-realign.

Q: So tama po ba ang sagot doon sa tanong ko na previous administrations yung mga umupo na secretary dito sa DepEd, wala pong hiningi na confidential fund?

A: Walang confidential fund na ganyan. So lahat mas properly appropriated sa mga line item budget na pang-edukasyon talaga.

Q: Yun pong suggestion niyo na ilagay nalang sa IP education program at sa SPED, may reaction na po ba ang DepEd at maging si VP Sara tungkol diyan?

A: Ayon sa Committee Chair para sa DepEd budget na si Sen. Pia, ang DepEd mismo ay nag-manifest na sila na daw ang magre-reaalign ng funding para sa special education na natanggal sa ngayon sa budget. Pero maitatanong na rin kung sapat ba yung mga allocations na iyon, at sabi din ni Sen. Pia kagabi sa interpellation ko, never na sapat yung allocation para sa SPED. At sumasang-ayon ako sa kanya, pati batay sa kanyang personal na karanasan, napakarami kailangan talagang pondohan sa special education.

At doon din sa pagpapalakas ng IP education, may realignment po mula sa flexible learning para iangat yung IP education budget sa 154.31 million, pero dagdag don, hiniling ko sa DepEd, i-consider po nila na maka-develop din sila ng programa para sa IP teachers education. So ibig sabihin, mga scholarships, mga pag-recruit sa mga katutubong Pilipino at deployment kapag natapos nila ang education, nakapasa na sila sa Licensure Examination for Teachers, at pwede po sila ma-deploy ng DepEd sa kanila ring katutubong komunidad.

So ito yung pagtuon ng pansin na nais na maging guro mula sa mga IP communities ay para mapalakas din ang ating main IP education programs. Imagininin natin, kung meron tayong 10 o 100 katutubong kabataan na taon-taon magka-interes, maenganyong mag-aral para maging guro, sila ay kada taon, kung magtatapos sila, pwedeng bumalik sa kanilang mga komunidad at doon magserbisyo.

Q: Kung gagawin po ito na ilalagay doon sa IP education program at sa Sped itong confidential fund na sinasabi ng DepEd at ni VP Sara ay para sa proteksyon ng mga learners natin. Ano po ba yung tinutukoy mismo? Inelaborate po ba nung naitanong niyo siya nung hearing? Saan exactly poproteksyunan yung teachers, yung ating learners, saan exactly gagamitin ang confidential funds?

A: Nung budget hearing nga po, in committee, tinanong ko iyon kay Sec. VP, ang cinite nila ay isang joint memorandum ng DepEd sa DND, DILG, para sa PNP at ilan pa, na nagcocover ng mga items tulad ng mga safe houses, pagbili ng sasakyan para sa surveillance, pagbayad ng mga informers, so talagang maitatanong wala namang kakayahan o infrastructure ang DepEd para magkondukta ng surveillance activities o di kaya crime bust. So gaya ng nabanggit ko kanina at noon, iwan yung mga ganyang partikular na activities sa mga eksperto na ang mandato ay iyon.

Yung mandato ng DepEd ay kailangan dahil mayroon tayong hinaharap na matinding education crisis at madidistract lang po ang ating education department kung magfofocus din sila sa national security o sa public safety. Plus, hindi pa tapos ang pandemya, tumataas ang COVID cases sa mga eskwelahan natin at ang DepEd ay ang pwede at may dapat gawin tungkol doon.

Q: Babalik po ako doon sa sinabi ni VP Sara na iiwan ko ito sa wisdom ng ating mga Senador kung ia-approve ba o hindi. Kaya lang bukod po sa inyo, ang isa pang umaalma dito ay si Sen. Koko Pimentel, eh diba po sa Senado eh boboto po tayo diyan. Bukod po sa inyong dalawa, meron pa po bang ibang mga Senador ang tatayo laban dito sa confidential fund na ito na hinihingi ng DepEd?

A: Kami po ni Minority Leader Sen. Koko ay patuloy na mangungumbinsi sa mga kasama naming Senador at gaya din ng sinabi ko kagabi ay umaasa ako na sana harinawa makumbinsi ang aking mga kasamang senador na wala talagang pambihirang dahilan na magbigay ng confidential fund sa DepEd kaya sa proper moment, I hope na kapag ginawa ko yung motion para irealign itong confidential fund sa ibang items ng DepEd budget, kung saan talaga sila kailangan, at kung saan din magiging transparent at accountable yung paggastos nito, sana naman ay masuportahan nito ng majority members of the Senate.

Q: Yung naitransmit sa inyo ng Kamara na version ng budget on DepEd, wala talagang budget for Sped?

A: Yun po. Nadefund yung Sped at that point in time, buti nalang sa aksyon mismo ng DepEd nagrealign na daw sila ng ilang pondo nila para sa special education pero hindi mula sa confidential fund.

Q: Ngayon po ay assured na tayo an ang lulusot na budget ay mayroon na pong budget for special education?

A: Yes. As of today, meron po, bagamat gaya rin sa napag-usapan namin ni Sen. Pia kagabi, hindi parin sapat. Pero at least, may narestore na po.

Q: Ito pong budget ng DepEd, ano ang kanyang parliamentary status as of last night?

A: As of last night, deemed approved na siya sa period of interpellation, at may susunod pang period of amendments. So doon po ay susubukan ko talaga, susubukan namin ni Sen. Koko so far na irealign ito.

Q: That's another stage na pupwede. But in the meantime, as we speak, third and final reading, approved na ang DepEd budget, including the 150 million intelligence fund?

A: Hindi pa po third and final pero at hindi parin on second reading kasi may period of amendments pa at susubukan pa pong i-realign.

Q: That's going to be tonight or tomorrow?

A: Basta within the week ang time table. Tignan natin kung aabot this week.

Q: Punta po tayo doon sa sinabi niyo kanina na kinukumbinsi niyo pa yung inyong mga kasamahan na senador na talagang busisiin maigi itong 150 million confidential fund. Base doon sa pakikipagusap niyo sa kanila, meron po bang mukhang sasama sa inyo?

A: Hindi pa ako makapagsalita para sa kanila pero I'm hoping na merong nagiisip na suportahan kami sa gagawin kong amendment na ito. Tignan po natin.

Q: Ibig sabihin, doon sa mga nagamit na pag-uusap sa ibang senador, wala parin talagang desisyon ang karamihan sa kanila?

A: Wala pa po sigurong desisyon at lalo nang hindi pa naman nabubuksan ang period of amendments sa buong GAA kaya't araw araw ay mangungumbinsi po ako.