DZBB DOBOL B BANTAY SA KONGRESO INTERVIEW KAY SEN. WIN GATCHALIAN KASAMA SINA NIMFA RAVELO AT ISA UMALI HINGGIL SA POGO INVESTIGATION, MAHARLIKA FUND BILL AT STABBING INCIDENT SA LOOB NG PAARALAN

ON POGO INVESTIGATION

Q: Unahin natin ang POGO. Mga kapuso, si Senator Gatchalian po ang Chairman ng Senate Committee on Ways and Means at merong pagdinig ang kumite bukas. Sir, Bukas balik sesyon na kayo ha. At may committee hearing ulit kayo Sir. Akala namin maglalabas na kayo ng Committee Report tungkol sa POGO. Para saan po ang hearing Sir?

SEN. WIN: Actually kaya ako maaga nagising ngayong araw dahil nagbabasa ako para sa pagdinig bukas. May committee report na, may recommendations na kami, paiikutin na namin ito this week. Target namin Tuesday latest Wednesday. Pero nung December, nung nagrereview kami nung Committee Report meron kaming mga nakitang bago na gusto namin mapag-usapan sa committee bukas, sa hearing bukas. In the spirit of fairness and transparency, mas magandang ilabas ito sa pagdinig. Marami kasing mga bagay sa loob ng RA11590. Ito ang batas na may saklaw sa mga POGO pagdating sa tax payments, sa governance. At nung nirereview namin ang Committee Report at binangga namin sa batas, marami kaming nakitang mga katanungan at ito ay particularly sa third party auditor at gusto namin marinig sa PAGCOR at sa third party auditor at sa iba pang mga resource persons natin yung mga issues patungkol dito. Pangalawa, meron din kaming nakita sa batas na dapat mapag-usapan. Ito ang income tax na binabayaran ng mga nagtatrabaho, foreigner na nagtatrabaho sa POGO.

Q: On possible ban ng POGO operations

SEN. WIN: Definitely kung binan ang POGO, short term may effect yan. Dahil makikita, dito nga lang sa Senado, makikita natin maraming Chinese restaurants, Chinese salon, mga Chinese grocery. Malalaman mo naman kung ang kliyente nila POGO dahil ni karatula Chinese eh, hindi mo mabasa kung ano. Kapag pumasok ka doon, puro Chinese. So obviously ang kanilang mga kliyente, mga POGO na around the Manila Bay area. So yun talagang maapektuhan yun in the short term. Pero tingin ko naman kapag naramdaman nilang mawawala ang POGO, maglalagay na sila ng English sa kanilang menu, maglalagay na sila ng English sa karatula ay makakatanggap na rin sila ng ibang kliyente. So in the short term, aminado naman tayo may epekto yan. Pero in the long term, mas mabuti sa atin dahil hindi na matatakot ang investors at mga tourist na pumuta sa atin.

Q: Sir ito po sabi ni Presidente, sabi niya the problems are the illegal ones, not the legal ones. Sa POGO po ito. The legal ones pay their bills, pay their taxes, yun nga may mga video na may mga pinapatay, sabi niya po kailangang eksaminin lahat if adjudged po na may social cost hindi sulit, it may not be worth it. The cost might not be worth what their paying in taxes anymore and then doon yung sinabi niya there maybe reasons, basically gusto nya ng reason. Sabi nyo Sir bibigyan nyo si Presidente ng good reasons kung bakit dapat iban na ito?

SEN. WIN: Tama. May mga dahilan ho kami na talagang hindi lang base sa naririnig kundi may mga ebidensya. At siguro isa sa pinakamalakas ang boses pagdating dito sa POGO ay ang DOF, ang Department of Finance. Nung una pa man, nung first hearing namin, talagang napakadeterminado na iban ang POGO dahil nakikita nila may epekto ito sa investments natin.

Q: Oo nga pala Sir, Department of Finance mismo saka NEDA ang nagsabi na may social cost, hindi sulit yung social cost, yung masamang dulot ng POGO doon sa kita mula dito.

SEN. WIN: Oo. Una pa lang, maaga pa lang, actually first hearing pa lang ang DOF very firm na dapat iban ang POGO. So tinignan din namin ang kanilang arguments dahil hindi lamang naman namin kinuha yung kanilang opinyon kundi tinignan din namin ang arguments nila at ineksamin din namin ang kanilang arguments.

Q: Kahit naman pati Chinese government na nagce-celebrate ng Chinese New Year ngayon ay tutol din sila sa POGO.

SEN. WIN: Oo kasi parang ano yan, parang pwede nating ihalintulad yan sa E-sabong. Kung papayagan nila ang E-Sabong sa China at may access ang mga kababayan natin ay magagalit din tayo dahil lalabas ang pera sa atin at pati nga bata nag-e-E-Sabong. So ganun din ang nangyayari sa kanila, lumalabas ang pera sa China at marami, balita ko nga pati bata nakakasugal dahil may access sila dito sa POGO.

ON MAHARLIKA INVESTMENT FUND BILL

Q: Sir, doon sa Maharlika Investment Fund Bill. Ang sabi po ni Senate President Juan Miguel Zubiri kahapon, naka-file na yung bill sa Senate kasi pasado na ito mga Kapuso sa Kamara, sa Senado nung mga unang araw na ito ay naipasa sa Kamara, sabi wala pang version. Kahapon kinonfirm nila Senate President Zubiri na nagfile na si Sen. Mark Villar. Kaya lang nagulat kami kasi wala namang ibinibigay na bill, nagulat na lang kami kay Senate President, sabi namin talagang tahimik lang si Sen. Mark. Saka posible raw na ipasa before ng Holy Week. Sir kayo kung kayo po ang tatanungin ano po ang inyong take dito sa panukalang Maharlika Investment Fund Bill na naipasa na sa Kamara pero binabago at binabago pa rin.

SEN. WIN: Well, nangyayari talaga Isa at Nimfa, alam mo naman Nimfa ikaw matagal ka nang nagkocover ng legislative process at talagang nagbabago. Along the way may mga bagong napag-uusapan, bagong nadidiskubre at hinahabol na lang sa bicam o hinahabol na lang sa Senate version. Ganyan talaga ang proseso ng pagsasagawa ng batas. Ngayon ang aking pananaw, ako bukas ang aking isip, nasabi ko na ito sa una. Pero may mga issues na dapat pag-usapan na mabuti. Unang-una, yung pondo saan kukunin, hanggang ngayon debate pa rin yan. Nakita ko ang mga argumento ng iba't ibang mambabatas natin, marami nagsasabi na kung kukunin sa GOCC ay hindi na yan mapupunta sa General Fund. Kapag hindi napunta sa general funding o sa GAA, sa general appropriations, hindi na natin magagastos yan sa pagpapagawa ng eskwelahan, pagpapagawa ng kalsada, pagbibili ng medisina. So may ganung anggulo na tama dahil kapag kukunin mo yan sa GOCC, hindi na, mababawasan yan sa General Appropriations. Pangalawa, assuming makakalikom tayo ng pondo, eh sapat ba yan para kumita dahil sa mga ganitong sovereign wealth fund. Sa mga nakikita ko, dapat malaki, meron kang size, ibig sabihin dapat millions in dollars ang pondo na ilalagay mo para merong return na substantial. Kasi gagawa ka let's say ng 10, let's say meron kang fund manager, meron kang board na nagmamanage ng fund, kung ang investment mo ay $1 billion at ang investment mo $100 dollars, parehong tao lang yun. Parehong tao, parehong investment manager, parehong gastos. So ang ibig kong sabihin mas malaking pondo, mas malaking kita ang pwedeng makita ng investment fund.

Q: Pero kung kayo po ang tatanungin, Senator Gatchalian, kasi nga po, ito tatalakayin na rin sa Senado itong tinatawag na Maharlika Investment Fund, nagkaroon na po ng soft launch na si Pangulong Marcos nung kanyang biyahe dito sa Switzerland regarding dito sa bill, pero sa palagay nyo po ba, sa nakikita nyo po ba, napapanahon po ba itong Maharlika Investment Fund, sa gitna po ng halimbawa ng mataas pa rin ang utang ng bansa, may struggles pa rin po na kinakaharap ang bansa dahil may pandemya pa rin. Saka sinasabi ang projection po sa buong mundo magkakaroon po ng recession.

SEN. WIN: May kagandahan din na nakikita ko, tama ka may banta ng recession sa buong mundo especially in the West, sa America, Europe. Ang kagandahan sa atin nakikita ko naman matibay ang ating ekonomiya kahit na may ganun na banta kahit na mataas ang inflation, at 8 percent, lumago pa ang ating ekonomiya at lalago pa ang ating ekonomiya. Last year, ang projection 6-6.5%, this is projected, mga ganyan 6-6.5 so ang ibig sabihin resilient ang ating ekonomiya dahil maraming bagay. Unang-una, bata ang ating populasyon, consumption economy tayo kaya tayo lumalago. Pero ganun pa man kapag titignan natin ang ating budget talagang agawan ng pondo sa pagpapagawa ng eskwelahan. Eskwelahan lang nga para matayo ang lahat ng classroom requirements P400 million ang kailangan lumabas noong pagdinig natin last time. So ganun ang kailangan natin para lang mafulfill ang lahat ng classroom requirement natin. Hindi pa yung bawasan from three shifts to two shifts; two shifts to one shift. So malaki talaga ang pangangailangan ng ating bansa pagdating sa pondo. Ngayon as to the timing, sa akin ang pinaka concern ko is more kung saan kukunin ang pondo dahil kung may pagkukunan tayo, let's say may sobra tayo, then pwede nang ma-solve ang timing pagdating ganun. Pero kung wala kang pagkukunan, timing will be an issue dahil marami nga tayong pangangailangan.

Q: Sir kasi nung mga unang discussion, di ba sabi, well, dito na lang tayo sa huli, inieliminate na po ng pagkukunan ng pondo ang SSS, GSIS, ang Bangko Sentral. So saan pa kukuha Sir? May binanggit po noong isang araw na mag-initial public offering, yun po yata ang suggestion doon sa World Economic Forum, hindi ba doon sa iprinisinta ni Presidente. Sir kung initial public offering ang tawag dito, hindi ko masyadong kabisado. Kung IPO, private funds, bakit papasok pa ang gobyerno, hindi na lang hayaan ang mga private sector na magnegosyo ng kanila. Bakit papasukan pa ng gobyerno baka mamaya ma-mismanage pa, number one, may makasuhan pa ng plunder o anumang katiwalian. Number two, baka yung sovereign guaranty baka nagga-guarantee lang ang gobyerno doon sa pondo nila, kapag nalugi sila parang sasagutin lang natin kapag pumalya ang negosyo kung private sector money ang gagamitin dito?

SEN. WIN: Naisip ko kaya i-IPO ng mga proposal ay para umayos ang kanilang governance structure, ibig sabihin hindi lang gobyerno ang nasa loob kundi may private sector, ibig sabihin may check and balance ka, government and private na nagmamanage at nagbibigay ng regulation o ng oversight dito sa pondong ito. Depende kung anong IPO, hindi nila naexplain kung purely IPO o merong tinatawag nila secondary offering. Pero sisimplehan ko lang ang discussion kasi nakita ko kapag IPO nila is para mag-improve yung governance structure, may check and balance sila kasi kung puro gobyerno lang eh sino ang magchecheck sa gobyerno, kapag private naman sino magche-check din. So may healthy balance. Ganun yung proposal. Pero babalik kasi tayo sa original, saan kukunin ang pondo kahit anong government structure ang ilalagay natin doon kung may pondo hindi sapat, baka hindi rin maging effective itong iniisip nating Sovereign Wealth Fund. Pero ganun pa man, maganda mapag-usapan ito para lumabas ang mga ganitong detalye at malaman natin kung ano ang benepisyo nito sa ating bansa.

ON STABBING INCIDENT INVOLVING STUDENT

Q: Kayo po bilang chairman ng Senate Committee on Basic Education, Arts and Culture for sure po nabalitaan nyo na rin po ang pananaksak ng isang estudyante sa kapwa nya estudyante sa loob pa po ng eskwelahan, kung kayo po ang tatanungin ano ba ang mga hakbang na dapat gawin ng Department of Education para maiwasan ang ganitong insidente kasi marami raw estudyante ang nakakita sa pananaksak na ikinamatay po ng biktima. May ibang insidente pa po tayo na naririnig na ganito po ang sitwasyon.

SEN.WIN: Hindi ko, ayaw ko muna pangunahan ang imbestigasyon na nangyayari. Pero dalawang bagay ang pumapasok sa aking isip na gagawin namin, actually naka-line up na kami dito. Una yung bullying. Lumalabas sa maraming pag-aaral, including PISA na malala ang bullying sa atin at itong bullying nakakaapekto ito doon sa bata at hindi lang sa bata kundi doon sa classroom at eskwelahan. Dahil kung takot ang estudyante at alam nilang merong bully sa kanilang eskwelahan maraming mga bata ang natatakot at hindi komportable na pumasok. Meron na tayong batas on Anti-Bullying, titignan kung ito ay ipinapatupad na maigi at ano pa ang pwede nating gawin para mawala, mabawasan o mawala ang bullying sa ating bansa. Dahil ang bullying parang ano na rin yan, social problem sa mga eskwelahan natin at nakakaapekto yan sa ating mga eskwelahan, sa ating mga estudyante. Pangalawa, ito ay pag-uusapan na rin namin itong Mental Health, marami sa mga bata, ito nakikita ko sa America, nakikita ko rin sa ibang mga bansa na marami sa mga batang napapasok sa ganitong krimen lalo na yung ganitong talagang heinous crime ay merong mental health issue at sila ay dumaan sa mga bagay na talagang nakasira sa kanilang moral, nakasira sa kanilang pag-iisip at nakasira ng kanilang mental health at ito ay dapat nating paigtingin dahil napansin ko itong pandemya lalong lumakas ang pag-uusap ng mental health eh. At wala tayong formal na structure at kulang ang ating guidance counselors sa ating mga eskwelahan para matugunan ang problema natin sa mental health at yan naman ang isang bagay na pag-uusapan namin. At meron akong isang bill on mental health para paigtingin ang mga mental health solutions natin sa mga eskwelahan.