TRANSCRIPT OF INTERVIEW
SENATOR RISA HONTIVEROS WITH SENATE MEDIA
May 24, 2023

Q: re: SCADA

SENATOR RISA HONTIVEROS (SRH): Napag-usapan na po noong mga nakaraang hearing ang usapin ng SCADA na batay naman sa paliwanag ni Prof Wali Del Mundo may iba't ibang manufacturers ng ganon kaya of particular concern ito ng SCADA na ginagamit ng NGCP ito po ay SCADA galing sa NARI -- Nanjing Automation Research Institute (NARI) at yung NARI Group ay isa pong pagmamay-ari ng China Grid Corporation, isang state-owned enterprise at alam po natin sa mga diskusyon sa mga CHinese state-owned enterprises dito sa power or sa telecom or sa iba sa ilalim ng mga batas tungkol sa intelligence at espionage ng Tsina, obligado silang magbigay o mangolekta ng impormasyon o intelligence sa mga bansa kung saan sila nagnenegosyo para sa kanilang gobyerno at hindi sila pwedeng humindi. Kaya pumapasok talaga ang national security concern, what if may potentially hostile or actually ghostile na bansa na andoon nga sa ating national grid.

Q: You mentioned kahit na ano pang explanation sabihin ng NGCP ang issue is trust

SRH: Exactly. Ang issue dito ay trust and confidence, trust sa usapin ng national security. trust din sa usapin ng poor performance sa pagkumpleto on time ng mga dumadaming proyekto pati mga backbone projects na nakalagay doon sa DOE-approved na transmission development plan. Kung ano man ang paliwanag ng NGCP hanggang sa hearing kanina, baka kulang na yung mga mechanical na solutions at sabi ko nga nung kami ay magsuspend, baka talaga institutional correction ang kakailanganin kaya masaya ako na ang Senado sa pamamagitan ng komite, sa pamumuno ng aming chair Raffy,. ay talagang titingin sa mga longer term. broader solutions, labas pa sa pagwasto na gagawin ng ERC. For one, titingnan talaga namin yung pag carve out ng system operation function mula sa NGCP at ibalik it osa TransCo o ilipat ito sa isang katulad na independent body na katulad sa mga energy systems sa ibang mga bansa na iyang transmission operator ay independent. Siya po ay non-profit pa nga, siya po at government-owned para mayroon talagamg magooversee at mag imbestiga kapag may mga aberya sa grid di tulad ng ating mga nagigisnan sa ngayon at talagang mas nabuo yung aming resolve sa hearing kanina, titingnan po talaga namin at ieevaluate with the end in view of amending, repealing or replacing EPIRA

Q: ... conduct a physical inspection yung committee po pumunta sa station ng NGCP para makita yung kung totoong sinasabi nila na protected sila from outside factors

SRH: Well yung inspection naman ay laging bukas naman sa kahit na anong committee gawin. Hindi pa po yan nababanggit niyo Chair, but first things first siguro bigyan ng access ng NGCP ang TransCo na makapag-inspect na ilang taon nang nirereklamo nila sa Senado ay pinagbabawal sila

Q: Ma'am about dividends po tama po ba na yung mga nabanggit na yearly ang laki nga po ng dividends ang maghahati-hati po doon is yung dalawang Filipino companies and yung State Grid Corp of China

SRH: Yung mga shareholders o stockholders nila na represented by those majority and minority blocs and nasabi ko nga dati sa loob ng dalawang taon lang noon 2016-2017 o 2017-2018 umabot ng 187 billion pesos may pinakita rin kanina sa hearing si Sen Sherwin pinapakita na bilyon-bilyon year on year ang naipoplowbakc sa mga may-ari in the form of dividends at ang laking pagkakaiba sa resulta ng dapat pinagkakagastusan nilang mga proyekto.

Q: How do you feel na 40% po kasi ang pagmamay-ari ng state grid corp of China, sa lahat ng napapagusapan kita na ito ay ang laki ng napupunta sa SCGG how do you make of that?

SRH: Very uncomfortable tingnan na may ganoong kalaking share ang state grid corp of china sa national grid ng ating republika dahil sa iba't ibang dynamics natin sa kanila sa west philippine sea, sa ating mangingisda, sa ating navy, sa coastguard, BFAR, sa mga artificial islands na binubuo nila gamit ang ating mga buhangin at para magclaim sila lalo sa ating mga karagatan. Yung presence din nila sa ating telecoms and then yes, in the end, wow, sa kabila ng mga iyan, laki pa ng parte o hati nila sa perang generated ng grid.

Q: Mam ano yung dapat na maging improvement natin doon sa EPIRA doon sa delayed project pero advance collection ang ginagawa nila?

SRH: Yun na nga nakakaloka di ba, delayed ang projects nila pero sinisingil na nila yon sa mga konsyumers na ang dahilan ay ginagastusan naman na nila tapos ang sinisingilan ang mga konsyumer, ay kailangan nating nagbabayad kahit hindi pa nating napapakinabangan ang serbisyong iyon. Never heard , hindi naman tayo nagbabayad ng mga produkto na hindi pa natin nakukuha. Hindi rin tayo nagbabayad dapat ng serbisyo na hindi pa rin natin ginagamit. Yung EPIRA is one area na pwedeng tingnan paano ito iwawasto at kung ginagawa, kung nilalabag paano ito parurusahan. Yung isa pang pwedeng tingnan ay yung prangkisa mismo at yung concession agreement mismo.

Q: gaano tayo kalapit doon sa sabi nyo kasi isang likelihood is either you are or introduce new provisions or repeal the EPIRA

SRH: Well nagsisimula na kaming mag-usap ng mga senador na iworkshop nga natin ito kinoconsider po namin na magfile na ng bill tungkol sa at least panimulang pag amyenda sa EPIRA particularly doon sa pag carve-out ng systems operation mula sa NGCP at paglagak nito sa isang independent government held possibly non-profit pag-aaralan pa po namin, the ball is rolling na and we will take that ball and roll with it kasi ang gusto nating resulta gaya ng ilang taon na nating pinag-uusapan, ibaba ang presyo ng kuryente sa mga konsyumer at talagang i-electrify ang buong bansa and lastly, siguro para din sa akin, siguruhin ang papel ng mga electric coops sa energy future ng pIlipinas

Q: May franchise ang NGCP paano po yun may violation sila para magkaroon ng government to revoke their franchise?

SRH: Yun yung mga ilang importanteng probisyon ng franchise na kailangan tingnan kasi dalawang parties yun sa franchise alangan naman ang gobyerno lang ang may obligasyon syempre yung franchise holder ay may obligasyon din at kapag sila ay nagkulang o gumawa ng mali, alangan namang walang consequence yun. Sinabi rin ni Sen Sherwin kanina sa hearing, eh yung mga distribution utilities nga eh magkamali o magkulang ang tindi ng kailangan nilang pagdaanan bakit ang NGCP sa mahabang panahon ng pagkukulang pagdedelay ay hanggang ngayon untouched ang concession agreement.