KAPIHAN SA SENADO KASAMA SI SENATOR WIN GATCHALIAN

POGO

Q: Updates on POGO

SEN. WIN: Unahin ko muna sa developments dahil minomonitor talaga namin itong pangyayari. In less than two months meron dalawang human trafficking incidents na nangyari. Isa sa Clark noong around May. Almost 1,300 human trafficked victims ang na-rescue doon. Pangalawa meron sa Las Piñas, close to tumataas ang bilang, yung huling nakita ko sa report merong 2,700 victims. Of which 1,500 more or less are Filipinos and then lumabas din nakita ko doon sa video kumakalat at lumabas din sa news, yung ibang criminal syndicate na konektado sa POGO at meron din silang na-kidnap na mga locals dahil involved sila sa kidnap for ransom. And then itong huli, nakita ko sa balita na merong mga fugitives, fugitives ibig sabihin mga pugante ito, may mga kaso sa kani-kanilang bansa at nagtatrabaho sa POGO so ito mga pangyayari in less than 2 months at ang aking nakitang trend dito, dalawang bagay nagagamit ang legitimate POGOs na front ng criminal syndicates. Ibig sabihin kumukuha sila ng lisensya sa POGO pero sa likod naman ang operators nila mga criminal syndicate mga sindikato na involved sa human trafficking, scam. At ang nakakatakot involved na ang mga kababayan natin. For example, sa Las Piñas close to 1,500 na mga kababayan natin ang naloko. Ibig sabihin pinangakuan sila ng trabaho, dinala sila dito sa Las Piñas, kinulong sila at di makalabas, so considered na human trafficking yan. Then nakita ko rin yung KFR lumalabas na mga Fil-Chi ang nata-target nitong criminal syndicates kaya makikita natin na ang trend na yung lisensyadong POGO front at nasa likod mga criminal syndicates. Pangalawang nakikita ko itong mga nasa likod marami nang iba't ibang krimeng ginagawa, merong cryptocurrency scam, meron din love scam na nagiging hub tayo ng ganitong scam dito sa bansa natin. Ito ay patunay na ang POGO walang kabutihan na nadadala sa ating bansa, bagkus krimen at problema lang ang dinadala sa atin, Ang pag-analyze nga namin ang kita di ganun kalaki, di tayo mawawalan ng malaking kita kung sila ay mawawala. Ang kapalit kapag nawala sila ay katahimikan dahil gusto natin tahimik ang bansa. Hindi ako sang-ayon na kapit patalim tayo na iniimbitahan natin itong mga negosyo dito pero kasama ay mga krimen na ngayon ay tinatarget mga local o mga kababayan natin.

Q: May urgency na para sa total ban?

SEN. WIN: Tingin ko lalala pa ito dahil ang lalaki ng human trafficking incidents. Hindi lang isa, dalawa, kundi libo sa Clark 1,300, sa Las Piñas, 2,700 and counting. Hindi mawawala ito hangga't andyan sila. Nagiging gateway ang POGO for criminal syndicates. Ang nakikita ko dyan dahil nga maraming nag-a-apply ng Alien Employment permit, ang pinaka-kontrol kasi ng gobyerno natin yung AEP pero hindi naman nasasala mabuti ng DOLE, ng PAGCOR ang AEP. So ibig sabihin ang mga nag-a-apply sa China sa embassy natin doon ng visa at sasabihin magtatrabaho sila sa POGO, bibigyan sila ng AEP pero hindi naman natin alam kung ito ay fugitives, o kung may kaso ba sila, o kung may mga warrant of arrest ba sila o ano bang klaseng tao ang mga pinapapunta natin dito. Dapat tinitignan natin ano ang background, basta may AEP ka, pwede na silang magtrabaho ng mahabaan, lets say 6 months or more than one year unlike tourist visas, panandalian lang yan, two weeks pinakamahaba na. Pero itong employment permit ibig sabihin pwede sila magtrabaho dito nang hindi natin tinitignan kung anong klaseng tao ang pinapayagan nating magtrabaho dito sa ating bansa.

Q: May pagkukulang ba ang DOLE?

SEN. WIN: Malaking pagkukulang din. Marami nang pagdinig ang ginawa dito. Sa Committee on Women, Committee on Public Order, Committee on Ways and Means nakasama na rin. Nakita ko na kulang talaga sa pagsasala kung anong klaseng mga tao ang pumapasok dito sa atin. Isa na dyan, mahirap din dahil hindi naman yan konektado sa database or wala namang communication ang DOLE, PAGCOR, Bureau of Immigration, walang paraan para makita o malaman kung itong mga pumapasok dito ay may kaso o fugitive. Yung fugitives pwede pa nga yan nakatakas ng arrest, nakatakas ng kulungan kaya in short itong mga taong ito dapat kulong sa ibang bansa pero andito sa atin. Nag-ooperate at pagala-gala.

Q: Kung totoo ang information ni Sen. Tulfo pati authorities kasi lumalabas na ginagawang gatasan ng PNP-ACG?

SEN. WIN: Dapat maimbestigahan din yan dahil nga sa alam ko, in my understanding, ang DSWD in-charge yan ng locals, yung mga Filipino na na-rescue doon na 1,500 DSWD ang nag-aalaga sa kanila o tutulong sa kanila pero yung foreign nationals, yung kani-kanilang embassies ang tutulong sa kanila. Pero dapat maimbestigahan itong pangingikil ng ibang awtoridad sa nangyari dahil ang gusto natin itong human trafficked victims ay maibalik sa kanilang bansa at ang embassies nila ang umakto para mabalik sa kanilang bansa pero kung may awtoridad na umaabuso dapat maimbestigahan din.

Q: With this development, marami nang senador ang makukumbinsi?

SEN. WIN: Ang aking approach ay two prong. Sinubmit ko ito sa committee para mapag-aralan ng ating committee members at sinubmit ko rin sa Malakanyang para makita nila yung chairman's report dahil very detailed ang chairman's report, para mapag-aaralan nila. Dahil ang puno't dulo nito ang executive din ang gagawa ng hakbang para mai-ban yung POGO at magkaroon na ng katahimikin sa ating bansa. So at the end of the road ang executive din ang gagawa ng move para ma-ban ang POGO.

Q: Kelan sinubmit?

SEN. WIN: I think mga around April.

Q: (Inaudible)

SEN. WIN: Very close, may public sentiment against POGO makikita natin doon sa survey as high as 70 percent ay takot at ayaw sa POGO. With these recent incidents, I'm sure tataas pa yan. Ang aking worry nag-uumpisa na itong kumalat sa locals, nung una makikita natin ang kidnapping, ang report dati ng mga pulis, matatandaan ko ang kidnapping, one POGO worker to another POGO worker, yun ang kidnapping. Sila-sila nagkikidnapan pero nakita natin ngayon ang human trafficking hindi na, mga foreigners, Filipino na ang nata-traffick at ang nakikidnap, hindi na foreign workers, mga Fil-Chi na ang nakikidnap. Doon sa nakikitang kong video at news report, marunong magtagalog ang nakidnap yung pinutulan ng daliri, so it goes to show na local yung mga nakikidnap na. At meron ding isinubmit sa amin na report dyan but obviously under investigation pa.

Q: (Inaudible)

SEN. WIN: At the end, executive ang gagawa nyan. Ang legislative naman recommendatory lang that's why yung mga resolution na ipinapasa namin, is to encourage but eventually ang aksyon nyan ay executive.

Q: (Inaudible)

SEN. WIN: But ang importante that's why I went to Malakanyang to submit the report because eventually at very end executive ang gagawa ng decision.

Q: (Inaudible)

SEN. WIN: Nagkaroon kami ng interaction at nakita ko nababahala siya dito sa POGO dahil nga dito sa krimen na lumalabas at natatandaan ko tinanong nya ang aking opinyon tungkol dito, sinabi ko nga economically walang mawawala sa atin. Sabi ko ang economic managers lahat sang-ayon na i-ban na ang POGO dahil nga sa tinatawag na reputational risk, ibig sabihin nasisira ang pangalan natin at dahil nasisira ang pangalan natin, walang turistang pupunta sa atin. For example, nabasa ko sa news na ang economic managers pupunta ng Canada para sa roadshow pero kung pagpunta nila doon mababasa rin sa kabilang banda na merong almost 3,000 or 2,700 na human trafficked victims ay fugitives sino naman ang negosyante ang pupunta sa atin? Yun ang reputational risk na sinasabi nila at sang-ayon sila so naging ganun ang usapan namin at nakita ko nababahala siya dito sa sitwasyon dahil nga peace and order o buhay na ang pinag-uusapan natin.

Q: Kelan po ito?

SEN. WIN: Mga one month ago, more or less, June.

Q: (Inaudible)

SEN. WIN: I think ang pinaka-argument lang naman dito ay kumikita tayo sa POGO, ipinakita natin sa committee hearings natin at sa chairman's report natin na maliit lang ang kita natin sa POGO. In fact ang pangako na P30 billion o P40 billion hindi na nangyayari yan. Ang kita lang natin in 2021 is only P3 billion plus, so hindi na nangyayari yan. Pero kahit na kumita tayo, assuming kumita tayo dyan pero hindi natin pwedeng isugal ang buhay ng tao at di tayo pwedeng umakit ng negosyo na makakasira sa peace and order situation natin. Marami tayong negosyo na pwedeng akitin na hindi makakasira sa peace and order natin. Example, BPOs, pwede nating invite hindi naman tayo magkakaproblema sa peace and order natin. Mga investment natin sa renewable energy wala namang problema yan so hindi tayo pwedeng umakit ng negosyo na ang kapalit naman ay buhay at katahimikin ng ating bayan.

Q: For several months now, you have been speaking out of POGOs pero hanggang ngayon wala pa ring nangyayari. Saan kaya ang problema?

SEN. WIN: Ang alam kong argument ng mga POGO meron ding pro-POGO. In fact, kapag pumunta ka sa Facebook may mga fan pages sila na Pinoy for POGO, POGO for Philippines marami ring mga POGO na pinopromote ang sarili nila at sinasabi nga nila nakaka-generate ng trabaho, sinasabi nila nakaka-contribute sa kita ng gobyerno. Yun ang argument nila so tinitimbang din ng executive through PAGCOR itong pros and cons. At tingin ko rin ay ina-analyze nilang mabuti ano ang impact nito lalo na sa kita ng PAGCOR. Doon sa pag-aanalyze namin, nakita ko na almost 10 to less 20 percent ng kita ng PAGCOR galing sa POGO so kung may ahensyang mawawalan ng kita na medyo malaki-laki ang PAGCOR pero buong Pilipinas hindi tayo masasaktan dyan. Less than .5% ng GDP, less than .5% ng ating revenue take hindi tayo masasaktan dyan. Ang isang ahensyang pwedeng masaktan dyan dahil negosyo nila ay gaming ay PAGCOR at PAGCOR din ang nag re-regulate ng POGO, kumukuha ng lisensya ang POGO sa PAGCOR so tingin ko yan ang tinitimbang nila.

Q: Like sa Clark, nabubulag ang mga security agencies pagdating sa POGO kasi halimbawa sa Las Piñas, katulad nga ng sabi ni Sen.Raffy ang mga pulis na dapat humuhuli sa fugitives, sila ang nanghihingi ng kotong. Part po ba ng chairman's report na dapat mas mabigat ang parusa sa mga ganitong law enforcement agents?

SEN. WIN: Napakaganda nung punto mo. POGO corrupts the system. Yung pagpasok pa lang dito. For example, Bureau of Immigration, alam naman natin na nagkakaroon ng problema sa Bureau of Immigration, kung matatandaan natin yung pastillas scam, human trafficking incident yan. Tingin ko pagpasok pa lang meron nang corruption dyan. Pag inspeksyon pa lang, doon sa Clark na nangyari, kaya nakakagalit rin dahil ang disclosure ng PAGCOR, weeks silang nag-iinspect sa Clark, galing sa kanila yan, hindi galing sa akin pero nakalusot pa rin ang 1,300 na human trafficked victims. Yung sa Las Piñas, part ito ng tinatawag nilang POGO hub na supposed to be twice a week din nilang iniinspect pero nakalusot pa rin lagpas 2,700. So magtataka ka bakit ang daming inspeksyon may Bureau of Immigration, may pulis na nang-raid pero ganyan pa rin. So ang isa sa nakita ko dito sinuman ang nagpapatakbo sa likod nito marunong din na maglagay, i-corrupt ang system. Of course ito based on my analysis kaya nakakalusot. Tuloy-tuloy ang aming fact finding sa pagkuha ng information but based on my analysis sa mga nakikita ko, POGO corrupts the system kaya maraming palusot ang nangyayari.

Q: How about the LGUs?

SEN. WIN: Na-raise yan ni Cely in one of our interviews. Yung mga LGUs tulad ng Valenzuela and Pasig, gumagawa na sila ng sariling hakbang nila para maiwasan na rin ang gulo at krimen sa kanilang lugar. Ang nagiging problema kasi at the end, problema rin ng LGU yan. For example, human trafficking, kidnapping, magiging problema din ng LGU. Even though yung license galing sa national, but the crime problem, LGU ang sasalo nyan. Maraming LGU na gumagawa na ng sarili nilang hakbang para ma-ban at ako I encourage that kung may LGUs na binibigyang pahalaga ang peace and order pwede silang gumawa ng ordinance para i-ban na ang POGO sa kanilang mga lugar.

Q: Hindi na option yung proposal na gradual phase out?

SEN. WIN: Based doon sa information na nakuha namin, ang workers, ang Filipino workers working in POGO is about 16,000 to 20,000. Kaya part ng recommendation natin tulungan natin sila kaagad. Marami sa kanila IT, marami sa kanilang skilled so ako kampante ako makakahanap sila ng trabaho kaagad. Pero ganun pa man, ang DOLE at ang TESDA dapat tulungan din sila at siguraduhin na merong job placements.

Q: Nagsalita si Sec. Boying questioning the operation, hindi ba ito setback sa campaign nyo against POGO?

SEN. WIN: Mahirap mag-comment yan dahil internal yan ng PNP at NBI. Pero the facts remain the same, may human trafficking victims. Fugitives ang mga nahuli doon at meron silang court order para i-raid yun. So those are the facts. Yung internal process mahirap magkomento dahil of course relationship. But para sa akin tinitignan ko yung facts, facts yan na may human trafficking victims na pinakamalaking human trafficking incident ng bansa natin, 2,700 at kalahati nito Pinoy na inimbitahan sa probinsya, dinala dito at ikinulong dahil nga pinangakuan ng trabaho. So yan na nga eh, meron nang spillover sa mga kababayan natin sa locals kaya nakakabahala na.

Q: Sabi ng DOJ, raid ng raid but walang enough evidence?

SEN. WIN: I'm not privy to their investigation kaya mahirap magcomment. Tinignan ko lang ang facts.

Q: Walo pa lang ang nakapirma sa Committee report, kailangan ba ng dagdag effort on your part?

SEN. WIN: Two prong approach kasi yan, kung sinabi ng Pangulo bukas na i-ban ang POGO kahit walang committee report iba-ban ang POGO eh. So two-prong approach so pinadala ko ang report sa Malakanyang para mabasa ng kanilang mga analyst doon at gumawa ng desisyon. So ang punto ko rito kahit na walang committee report, the Malacañang can ban this tomorrow.

Q: Yung mga POGO worker kahit alam nilang may danger sinusuong nila kasi alam nila malaki kita, ano response ng government to assure them of jobs?

SEN. WIN: Ang balita ko kasi dito sa mga Pinoy na naloko para magtrabaho dito sa mga scamming pinangakuan sila ng malaking sweldo, kausap nila both local and foreigners, iba dinala sa Clark, yung iba dinala sa Las Piñas at kinulong kaya naging human trafficking, hindi sila makalabas at yan ang naging issue, yung pagkukulong sa kanila. So talagang ano, yung mga kababayan natin natural naman naghahanap ng trabaho, may magandang kita, natural naman na magtrabaho doon pero dapat mag-ingat din sila dahil may mga ganito na nag-ooperate sa ating bansa. Dati napansin ko ang mga niloloko nila mga taga-labas, lalo na from Laos, Cambodia, Vietnam marami rin kasing mga rural areas doon dinadala dito pero if you look at the profile ng mga nahuli, madaming Filipino, ang laki ng local, which is actually first time ko nakita na ganun kalaki. So ang pag-aanalyze ko dyan meron silang recruiter sa probinsya na pinapangakuan ng magandang kita, may board and lodging ka tapos doon na pinapagawa itong scamming kasi scamming ang ginagawa nila, yung cryptocurrency, love scamming, pagpapadala ng pera, mga ganyan na pinupwersa silang gawin.

Q: Sa hearing, tinawag nyong corrupt ang PAGCOR, may direct response na ba sila?

SEN. WIN: That's a general comment because ang disclosure sa atin, may inspection na twice a week, very clear yun at ginagawa raw nila yun matagal na. Pero bakit nag-iinspection ng twice a week, 1,300 human trafficked victims hindi nila nakita. Kaya nakakapagtaka, yung inspection is meant to prevent this, unless nag-inspect sila, nagbulag-bulagan. Saka mabuti nga kung 130 lang ang human trafficked, ito libo eh. Mahirap magtago ng libo, yung 100 nga mahirap na, isang libo pa. So they have to look at their internal processes at doon sa hearing din lumabas na nagkaroon ng reshuffling. In fact yung person na pinadala, iba-iba because ito nga yung nangyari. So in fairness naman, alam nila na may problema. In fairness to PAGCOR nakita naman namin sa hearing, alam nilang may problema, alam nila may corrupt individuals, alam nila na ang sistema nila hindi maganda so inaayos nila ngayon. In fairness doon sa lumabas sa hearing but then again sabi ko nga hindi madali itago ang 1,300 human trafficked victims.

Q: Para mapalakas ang panawagan para sa pag-ban ng POGO, option ba na magkaroon ng sense of the Senate na nanagawan sa executive na ipatigil ang POGO?

SEN. WIN: Pwede rin yun. Pwede rin yun. In fact that time yung sa e-sabong mabigat na rin ang clamor from the local government unit. Natatandaan ko ang mga local government unit na ang umaalma dahil nakikita nila marami sa mga constituents nila talagang nalulong sa e-sabong. I remember that time, may isang incident pulis yata parang sinanla ang anak nya, parang may ganung kwento. Pwede yun in short.

Q: For now, wala po po?

SEN. WIN: Wala pa.

Q: Are you concern na baka may ilang LGU officials na posibleng nakikinabang din?

SEN. WIN: Well, ang mga POGO kasi kapag nag-operate sa isang LGU dapat may business permit din sila. Merong binabayaran din silang local taxes, I think ang kita nila in that aspect, local taxes. I don't know kung may ganun, it's hard for me to say that. In so far, local taxes meron.

ON EL NIÑO

Q: Tingin nyo ba napaghandaan ng government ang impact ng El Niño?

SEN. WIN: Short-term and long-term. Short-term, alam ko marami talagang problema ang makikita natin dahil sa El Nino. Tatlong pinakamalalang problemang nakikita natin, una, tubig dahil kung walang tubig, problema ang mga hospital natin, sanitation problema and of course problema ang pang-araw-araw nating pamumuhay. Pangalawa, kuryente; malaki sa ating kuryente galing sa hydroelectric power, 20% of the nation electricity galing sa hydroelectric power. Kapag walang tubig, magkakaroon din tayo ng brownout at pangatlo na nakikita ko ay yung food security sa pagkain natin at makikita natin kapag walang tubig mababawasan ang production. So ang short-term natin dahil napansin ko rin ito every year meron tayong, hindi lang isang taon, minsan halos taun-taon nagkakaroon tayo ng shortage sa tubig. Ang problema natin supply ng tubig, lumalaki ang populasyon natin pero ang source natin ng tubig pareho pa rin. So dapat na talagang seryosohin nating maghanap ng bagong source ng tubig at pangalawa ito ginagawa sa ibang bansa, magkaroon ng storage ng tubig. Ngayon isa lang ang storage natin Angat lang. Dapat meron na tayong storage, ginagawa ito sa ibang bansa, ang tawag nila pump storage, magkakaroon ng storage ng tubig para kahit maubusan ang Angat meron tayong pagkukunan. Yun naman ang long term na nakikita kong dapat nating gawin. Pwede tayong mag-imbita ng private sector para sa water supply, kung hindi kaya ng gobyerno dahil malaki ang investment na kakailanganin, mag-PPP tayo. Pero hindi na pwedeng gawin itong taun-taon na nakasalalay tayo sa panahon kung merong tubig o walang tubig. Dahil kapag walang tubig lahat ng problema makikita natin. So short-term muna, dapat i-mobilize na natin ang mga local government units dahil ang suplay ng tubig may kakayahan ang mga LGU. Kagaya sa amin sa Valenzuela, nag-umpisa na kaming bumili ng mga water tankers at mag-schedule ng water tankers. Long-term dapat magkaroon na tayo ng bagong water supply at water storage.

Q: Hindi uubra na ang palaging panawagan ay water conservation?

SEN. WIN: Oo, mahirap, parang nakasalalay ang buhay natin sa panahon pero hindi natin alam kung ang panahon ay maganda o panget. Ang importante, ginagawa ito sa ibang bansa, meron silang backup water source at may back up storage sila. Yun ang wala tayo ngayon. Alam ko ginagawa pa lang ang Kaliwa Dam pero that will take time. Ang kulang na lang natin storage. Kaya sa ibang bansa kahit El Nino tuloy-tuloy ang tubig dahil marami silang pondo.

Q: Wala kang nakikitang pagkukulang ng MWSS? It's about time na rin ba na magkaroon tayo ng Department of Water?

SEN. WIN: Sa akin, whether may Department of Water or whether yung existing na MWRB or MWSS ang importante ngayon seryosohin natin ang suplay ng tubig, yun ang nakita kong kulang sa atin. At lumalaki ang population natin pero hindi sumasabay ang tubig. Talagang magkakaroon tayo ng problema kung may El Niño o tagtuyot. Actually kahit hindi El Niño, Summer lang nagkakaroon na tayo ng problema eh. It's a supply problem na dapat nating maayos long-term. Alam ko hindi mangyayari yan overnight pero dapat seryosohin na natin ngayon pa lang.

Q: Better ba na mismong ang Pangulo ang mamuno sa Department of Agriculture o it's about time na magkaroon na ng sariling kalihim?

SEN. WIN: Ang Pangulo nandyan dahil gusto niya ng reporma at political will doon sa reporma dahil maraming bagay na dapat political will para maisaayos. Minsan kapag ordinary secretary ang andyan hindi lahat sumusunod o nagkakaroon ng impact pero kapag presidente ang andyan lahat sumusunod. At pangalawa ang pag-allocate ng pondo, mahalaga rin. Dahil kung ang Pangulo ang andyan, mas malaki ang makukuhang pondo. In fact for 2023, doble ang budget ng Department of Agriculture on top of that ang mga multilateral banks, ang World Bank, ADB, nagpapahiram, I think nabasa ko lang, magpapahiram sila ng malaking pondo para sa modernization ng ating agriculture sector. So isang advantage kung ang Pangulo ang andyan mas malaking allocation ng budget, malaki ang magbibigay sa atin ng grant, additional loan at ang political will para sa reporma.

Q: (Inaudible)

SEN. WIN: In the short-term, dapat magtulong, nakikita ko ha, LGU will play a very big role especially sa distribution and additional water. Napakalaking papel ng LGU at yung mga LGU may sarili silang tanker, may sarili silang imbakan dapat ma-activate na yan. Of course ang Maynilad at Manila Water ginagawa na rin yan. In a situation like this, importante ang mga local ay gumalaw para mabigyan ng water rationing ang mga kababayan natin. Hindi na 24/7 ang tubig, hindi natin maiiwasan magkakaroon ng water rationing yan pero dapat masigurado natin na kahit na yung mga inaccessible na lugar o nakatira sa malalayo mabigyan din ng tubig, hindi lang ang mga may kaya o kayang magbayad yun lang ang mabibigyan. Pantay-pantay dahil mas kailangan ng ibang kababayan natin ang tubig sa pang-araw-araw nilang pamumuhay.

Q: Sa annual budget, kinoconsider lagi ang COVID 19 response, ngayon malaking factor na iconsider itong water supply?

SEN. WIN: Dapat mapag-usapan ito. Nakikita ko na ang Committee on Natural Resources, magkaroon ng hearing tungkol dito para makita natin kung kakailanganin natin ng additional budget para sa pag didistribute ng tubig or additional budget para matulungan ang mga LGU. So dapat mapag-aralan natin, of course marami dito naririnig lang natin sa news but talaga dapat magkaroon ng pormal na pagdinig para magkaroon ng pormal na solusyon at marinig din natin sa executive kung ano ang kanilang short-term solution.

Q: (inaudible)

SEN. WIN: Actually kausap ko lang staff ko kanina, nag-uusap kaming mag-file ng resolution para matrigger itong investigation.

ON LEDAC BILLS

Q: 3rd week of July pwedeng sabay pirmahan ni Presidente ang Maharlika at proposed extension ng Estate Tax Amnesty?

SEN. WIN: Kausap ko lang ang PLLO at sabi nila bago ang SONA sigurado pipirmahan ang dalawa. So let's expect bago ang SONA ay mapipirmahan yan at tingin ko maisasama yan. Yun ang na-receive kong information from PLLO.

Q: (inaudible)

SEN. WIN: On the part of the Senate, nagkaroon kami ng LEDAC meeting with the president and our counterpart from the House of Representatives at nag-identify ng 20 na mga batas na dapat maaprubahan sana bago matapos ang taon. Iba-iba yun but yung nasa committee natin dalawa. Una yung Ease of Paying Taxes na padadaliin ang pagbabayad ng buwis gamit ang internet, kahit saan pwede nang magbayad, kahit saan pwede nang mag-declare ng tax form at mas magiging madali sa ating individual taxpayers na magbayad. Pangalawa, medyo technical ito, yung real property valuation reform act, very technical siya but in short, gagawing pantay-pantay na ang pag va-value ng lupa. Dahil iba sa BIR, iba sa LGU, iba sa pribadong sektor, iba sa Land Registry Authority. Iba-ibang ahensya, iba-ibang valuation. Ngayon, gagawin isa na lang pero hindi tataas ang buwis dyan. It's an internal legislation, walang impact in terms of kung anong babayaran.

Q: Makakatulong para gumanda ang koleksyon?

SEN. WIN: Makakatulong siya. Ang benefit niya hindi na maguguluhan ang taxpayer natin pagdating sa value ng lupa natin, dahil kapag pumunta siya sa BIR, ibang value, kapag pumunta siya sa local government iba, kapag pumunta siya sa DPWH iba. Dahil dito hirap mag-compute yung taxpayers natin, iba-iba ang gamit nila. So ngayon isa na lang for the government.

Q: On Wealth tax

SEN. WIN: Pwede yun. Meron na tayong mga built-in tax ngayon. For example, yung real property tax natin is considered as a form of wealth tax pero pwede rin nating pag-aralan ang ibang luxury goods, for example, sa mga mamahaling gamit at yung mga ginagamit ng talagang ultra rich na mga gamit pwedeng pag-aralan yan.

ON US MILITARY AIRCRAFT

Q: Labas-masok ang US military planes dito sa ating bansa?

SEN. WIN: Honestly, hindi ko masyadong nakita ang detalye ng incident na yun. Nabasa ko lang sa news. Pero lalo na ang US dahil meron tayong EDCA with them, meron tayong military exercises with them through the Balikatan, dapat respetuhin din nila ang proseso natin, hindi nila tayo pwedeng gawing parang garahe na anytime pwedeng pumasok at lumabas nang walang paalam. Hindi tayo garahe ng Amerika. Importante na sumunod din sila sa ating patakaran lalo na regulasyon dahil eroplano ito, may safety issue ito. Kaya nung nakita ko sa balita na nag-landing lang, nag-park lang, safety issue ito dahil ang airport natin kung makikita natin, wala naman tayong dedicated airport for military halos lahat ng airport natin ay civilian activities. Ito yung mga airlines kaya hindi lang sila pwedeng pumasok dito nang walang paalam dahil may safety issue rin na nakasalalay dyan.

Q: Walang coordination

SEN. WIN: Dapat nga hindi pwede yun. Bago lumipad ang isang eroplano sa kanyang destinasyon nagpapaalam muna yan kung anong oras darating dito, saan sya magpa-park, may full coordination na yan. Kaya hindi ko pa masyadong kabisado pa ang detalye pero in principle, walang eroplanong aalis at magla-land sa isang lugar nang walang paalam, whether civilian ka o military aircraft ka, ganyan talaga ang proseso.

Q: Do you share the same sentiments with Senator Imee na kung gaano tayo ka-vigilant sa intrusion ng Chinese vessel sa West Philippine Sea dapat ganun din sa pag secure natin sa skies ng Pilipinas against foreign air assets.

SEN. WIN: Tama ka, Marlon. Even dumadaan sa air space natin dapat nagpapaalam yan. In fact ang CAAP, kapag makikita natin ang revenue ng CAAP, almost 70% galing doon sa di ko lang kabisado ang technical term pero kapag dumaraan sila may fee yan. Doon galing ang revenue nila. Ang punto ko is may mga regulasyon tayo na dapat sundin ng lahat, especially military aircraft dahil may sensitivity yan. Hindi tayo pwedeng gawing garahe ng anumang bansa, not only US but any nation.

Q: Kahit meron tayong Defense ties with US

SEN. WIN: Kahit na may defense ties tayo dahil may mga regulation yan. If you look at EDCA sasabihin nila pinapayagan pero gagawa ng regulasyon o sumunod sa regulasyon. Very clear yan hindi siya open-ended na anything goes. Hindi ganun.

Q: Binubully ba tayo ng dalawang super powers?

SEN. WIN: Well ano lang, kahit anumang bansa, I don't want to isolate US or China, kahit anong bansa dapat respetuhin ang ating regulasyon. Mga regulasyon andyan yan para sa safety para protektahan ang ating mga kababayan. Kahit sino, kahit sinong bansa, kung gusto nilang pumunta dito sumunod lang sila sa regulation natin.

ON COA REPORT

Q: Lately active ang COA sa paglalabas ng report, pinakahuli yung sa PCG na bumili ng luxury vehicles and before that yung budget ng DepEd was also flagged and some other official members of the cabinet. What does it tell na kayo naghahanap kayo ng paraan para kumita and on the other hand, may reports na they do not follow the proper way of government spending?

SEN. WIN: Natatandaan ko tuloy ang sinabi ni Sen. Sonny Angara, mabilis gumastos, mahirap kumita. Again, nabasa ko lang sa news reports yung sa COA at sa OVP. Traditionally, ako kasi nag-Mayor ako before, talagang nagkakaroon ng findings ang COA, naglalabas sila ng mga reports pero hindi ibig sabihin kaagad na may mali or guilty ka kaagad, normally meron yan proseso na nag-eexchange sila ng mga dokumento para ipaliwanag kung bakit nagkaganun. But principle wise, dapat ang mga ahensya natin, lahat, maging judicious o maging maalaga sa pera ng taumbayan. Tandaan natin, hindi natin pera yan. Pera ito ng taumbayan at dapat gastusin lang natin ang dapat nating gastusin para magawa natin ang trabaho natin nang maayos. Hindi ako makakomento in detail doon sa dalawa dahil hindi ko pa nabasa in detail yung COA report but in principle dapat lagi natin tandaan hindi natin pera ito, pera ito ng taumbayan, alagaan natin.

Q: Alam naman natin na kailangan ng sasakyan, but sa PCG talagang bumili ng high-end pina-bulletproof pa, yung necessity especially sa panahong ito?

SEN. WIN: Yung high-end mahirap i-justify yan kahit na Commodore ka hindi maja-justify yung high-end, kung proven na highend ha, saka ang alam ko ang COA meron silang kung ikaw ay pinuno ng ahensya, may engine displacement yan. Kapag lumampas siya dyan problema yun. On the case of the bulletproof, hindi ko masabi dahil ewan ko kung meron syang death threat, kung may proven death threat baka justified. But then again dapat tignan natin ang circumstances, kaya mahirap mag-comment in detailed dahil hindi ko nakita yung report.

Q: Sa budget season, pwede nyong pagpaliwanagin?

SEN. WIN: Yes, oo at yan sigurado ako lalabas yan. In fact, if you look at the budget hearings, karamihan ng mga tanong tungkol sa COA report. Napakahalaga ang trabaho ng COA at ang Kongreso at Senado, sineseryoso ang report ng COA. Pero dapat din nating tignan yung proseso dahil nung nag-mayor ako, dumaan ako dyan. Meron talagang proseso yan bago naging pinal. Dapat tignan lang natin yung pinal pero sigurado ako na lalabas at lalabas yan.

Q: Justification ng Coast Guard na ang ipinambili ng luxury vehicles galing sa rebate sa isang oil company?

SEN. WIN: Worse, paano ka nagkaroon ng rebate? Coast Guard kasi isa sa trabaho ng Coast Guard ay bantayan ang mga oil vessel kapag pumasok dito. Trabaho nila yan, hindi lang ng Customs, for example, let say 1 million liters papasok dapat kasama rin sila siguraduhin na 1 million liters pumasok, baka i-underdeclare ang mga pumasok na oil. Sa akin hindi tama na tumatanggap sila ng rebates, whether personal or official hindi tama yun. Dapat wala silang tanggaping rebates. Even worse na tinanggap mo at ginastos mo para sa luxury vehicles.

Q: (inaudible)

SEN. WIN: May ganyan, na-update yan alam ko, I'm not familiar, but in principle kapag ikaw ay bossing ng ahensya, pwede kang bumili ng mercedez, hindi pwede yun dahil may engine displacement silang sinusundan. Hindi ko lang kabisado ngayon dahil nagpapalit yan but kung lumagpas sila dyan may problema sila. But then again nga sinasabi nila rebates ang ipinambili, hindi tama na tumatanggap sila ng rebates.

Q: (Inaudible)

SEN. WIN: So pumasok ang rebates dapat sa Treasury, hindi personal yun. If that is an official rebate, because pera ng gobyerno, bumili ng gasolina, yung gasolina nagkaroon ng rebate, hindi mo naman pera yun, pera ng gobyerno. Dapat ang rebate sa gobyerno, hindi sa personal mo. Ibabalik mo sa treasury.

Q: Balik lang po sa POGO, yung nangyari sa Las Piñas, pwedeng diretso na sa ongoing investigation nyo on trafficking sa Clark?

SEN. WIN: Oo, magkadugtong yun. In fact magpa-file ako ng reso. I have two resos ngayon, isa na dyan kasi nag-umpisa na ang human trafficking investigation ni Sen. Hontiveros, magkadugtong yan, so but I'll file a reso to make it official.

Q: Anong 2 reso?

SEN. WIN: Yung El Niño saka itong trafficking.

Q: Moto Propiu na?

SEN. WIN: Pwede rin, depende kay Chairman kay Senator Risa kung gusto nya ng moto propio that's her call.

Q: Magpa-file pa rin?

SEN. WIN: But I will file para makasama ako doon sa hearing.

Q: As a preventive measure kasi maliban sa Clark , Las Pinas, merong malaki sa Cavite pwede bang ma-inspection yun?

SEN. WIN: Under the rules ng PAGCOR, this is based sa hearing, they will accredit what they called a POGO hub and doon sa regulation ng PAGCOR lahat ng POGO hub dapat merong national offices, PNP, Bureau of Immigration, DOLE for the AEP, DFA because may foreign national. Under the regulation yun. On top of that, twice a week silang nag-iinspect. Pero natuklasan namin doon sa hearing na hindi nila sinundan ang regulation na yun. Itong sa Clark walang PNP, walang Bureau of Immigration, walang DFA, walang national offices. Hindi ko lang alam kung ano ang situation sa Cavite pero kung ganyan ang nangyari sa Clark, most likely ganyan din sa Cavite. Kaya importante rin na makita kung sumusunod sila sa regulasyon at ang PAGCOR, ipinapatupad nila ang regulasyon. In fairness naman sa PAGCOR doon sa hearing, ang sabi nila na nakita nila ang problema nung unang administrasyon, I guess past administration ng PAGCOR pero kinocorrect nila that's why itong mga pumunta mga bago yan. But then again, of course maganda ipakita ang mga bagog mukha pero gawin mo na. Huwag na natin antayin na magkaroon ng ganitong investigation.

ON VAT ON DIGITAL SERVICES

Q: Meeting with BIR

SEN. WIN: We're finalizing kasi yung VAT on digital services. Hindi bagong tax ito. Ngayon kapag bumibili tayo ng gamit, goods sa Pilipinas may 12% VAT kapag tinignan mo ang resibo. Kapag nagsubscribe kayo sa Vivamax. ito yatang si Marlon mahilig sa Vivamax ito. Basta kapag nag-subscribe ka ng mga local digital services may 12% yan so lahat ng local corporations, goods and services, digital goods and digital services, magbabayad tayo ng 12%. Ang problema under our tax code, hindi naisama o hindi nasaklaw ang mga non-residents, mga foreign so naging gap siya. So gumagawa tayo ng batas para ma-plug yung gap na yun. So hindi siya bago 12% pa rin pero dapat magbayad na itong mga non-resident, foreign digital service providers, mga foreign companies yan.

Q: Pag-uusapan paano ang sistema?

SEN. WIN: Tama, napag-usapan nung hearing but may additional questions ako. Yung administration, paano mo io-audit. Pangalawa, paano natin masisigurado na tama ang declaration nila. Pangatlo, kung lumabag sila ano ang gagawin natin, dahil nasa abroad ito hindi mo pwedeng isara lang ang website dahil nasa abroad sila. So may mga ganung technicalities.

Q: Naipasa na ito sa House?

SEN. WIN: Naipasa na ito sa House. Nasa Senate na ito.

Q: (Inaudible)

SEN. WIN: Meron naman. May additional questions lang ako to the BIR kasi maganda nga ang batas pero maiimplement ba natin, based on information kaya naman. At natuklasan nga namin dito sa ASEAN of the 11 countries, 7 na ang may ganitong batas at sa buong mundo almost 120 nations ang may ganito. Actually naiwanan na tayo. So pina-plug lang natin ang gap. Kaya yung tanong mo kanina kung may bago, walang bago, just plugging the gap.

Q: Ipa-pass on lang?

SEN. WIN: Ako naniniwala ako may competition. So theoretically pwede nilang ipass-on pero dahil laban-laban sila magpapababaan sila. For example nga si Vivamax, syempre maglalaban-laban na sila. Ngayon kasi walang kalaban si Vivamax, ang taas eh. May 12%. Bat ayaw nyo ba ng Vivamax, kayo naman. Napopromote ko pa yata. Yun kasi nasa report namin.

Q: So pwedeng ipass-on so mamahal?

SEN. WIN: May competition. Theoretically pwede pero may competition kaya hindi rin guaranteed na ipapasa.

Q: (Inaudible)

SEN. WIN: Ako nakikita ko dyan dahil nga laban-laban na ngayon, even playing field. Of course doon sa acknowledgment receipt natin may 12% doon pero pwede rin nilang ibaba ang subscription fees nila. So we are not only looking at Netflix ah. Let's say Disney, HBO at saka Data Centers, like for example si Shopee, hindi naman sa Pilipinas ang data center nya. Sa abroad yun pero hindi siya nagbabayad ng VAT doon. So theoretically yes pwedeng ipasa pero because of competition pwede rin nilang i-absorb so there's no guaranty na ipapasa o tataas ang babayaran natin at the end.

Q: Magkano kikitain?

SEN. WIN: Ang estimate dyan P17 billion a year, about P90 billion for five years.

Q: (Inaudible)

SEN. WIN: Wala pa akong nakitang ganun dahil we follow the free market principle. Laban-laban sila dahil pababaan ng presyo.

Q: Ano ang commitment ng companies concern?

SEN. WIN: Cooperative sila dahil ayaw nilang lumabag sa batas natin. Meron silang reputational risk din. Kapag alam na si Google o si Amazon hindi nagbabayad makakasira yan sa imahe nila. Ang gusto lang nila legal basis. Now we are giving them the legal basis.

Q: (Inaudible)

SEN. WIN: Wala naman akong nakitang opposition.

Q: (Inaudible)

SEN. WIN: Hindi naman matutuwa nga sila kasi pantay na.

Q: Hindi kaya ito makaapekto sa iba pang foreign investors?

SEN. WIN: Hindi naman. Like I said out of 11 ASEAN nations, 7 na ang meron. Even countries like Cambodia, Vietnam, Thailand, meron na sila. 120 plus countries globally meron nang ganito. So it's not a unique setup, marami nang bansang may ganito. In fact, when I was talking to Netflix nagtataka nga sila bakit wala tayong ganito kasi nga nagbabayad sila sa iba. Akala nga nila nakaligtaan lang. Nagtaka sila bakit wala ang Pilipinas which is an advanced economy bakit walang ganyan. To make it fair. I wantTV na lang, nagbabayad yan.

Q: Anong best model na nakita nyo? Maipapasa within the year.

SEN. WIN: Yes ang target namin within the year.