Transcript of interview: Senator Risa Hontiveros with Kabayan Noli de Castro on DWPM TeleRadyo Serbisyo

Q: Saan ba ho galing itong panawagan dahil sa mga hearing na ginawa nyo, parang nag-aapila ho si Mayor Guo para sa kanyang nanay. Ano po? Tama ho ba ako?

Senator Risa Hontiveros (SRH): Opo, mukhang ganon. Ewan ko ba kung ginagawa na niyang teleserye yung kanyang kwentong buhay. Ang dali naman sanang sagutin yung mga simpleng tanong namin sa hearing tungkol sa kanyang identity.

Pero ang gulo ng kwento niya talaga, hindi lang tungkol sa kanyang identity, pati tungkol sa POGO at yung criminal connections niya doon, pati yung kanyang kayamanan.

So well, pwede siyang manawagan ng ganoon. Tingnan natin kung may tutugon at mas lalong tingnan natin kung makakatulong sa pag-alam natin sa katotohanan.

Q: Opo, pero may latest yung binabanggit si Sen. Gatchalian, yung Wen Li. Wen Li? Opo, yun daw yan. Parang ang hinala nila, itong si Wen Li ay ang parang Chinese na mother ni Mayor Guo. Parang ganoon.

SRH: At kung yan ang ma-establish, wala nang pagmumulan ng sinasabi niyang Filipino citizenship niya, si Mayor Alice Guo. Dahil unang na-establish na ang kanyang ama ay 'di umano Chino daw. So diba yung mga legal experts natin, sabi nila, eh 'di kung ganoon, walang ibang pagmumulan ng kanyang Chinese citizenship or Filipino citizenship, kundi dapat Filipino ang kanyang ina.

Eh kung yung sinasabi niyang Amelia Leal na kanyang ina, na iba-iba depende sa araw kung siya ba ay kasambahay o siya ba ay kasal doon sa ama niyang si Angelito Guo, doon sa birth certificate niya at nung tatlong kapatid niyang natuklasan natin, kahit sabi niya nung una, wala siyang kapatid.

Q: May dalawa pa pala?

SRH: Actually, tatlo. Sabi ng PSA, bukod kina Sheila at Seimen Guo, merong pang Wesley Guo.

Q: May isa pa.

SRH: Tatlo silang kapatid. At nakita sa birth certificate nung tatlo, parehong dalawang mga magulang ang nakalagay na pangalan doon. At yung Sheila ay naging travel buddy pa ni Mayor Alice Guo.

So kung mapatunayan, ma-establish na pati yung kanyang ina ay Tsina, eh talagang paano niya masasabing Filipino citizen siya? Mako-call into question bakit siya nakatakbo at nanalo bilang mayor na Pilipino dito sa ating bayan.

Q: Opo. Pero ang question dito Madam Senator, kaya napunta kay Mayor Guo. Itong kinukwan ko lagi. May isang Filipino-Chinese na sinasabing sarswela na nangyayari tungkol kay Mayor Guo. So atin lang unawain, ating i-clear lang na bakit si Mayor Guo ay siyang isang naiipit dito sa nangyari sa POGO hub?

SRH: Kasi sa apat na taon na ang imbestigasyon natin sa POGO, mula sa POGO-related prostitution hanggang illegal recruitment at illegal detention, hanggang sa panahon ng pag-imbestiga sa Pastillas Scam, (inaudible) partikular sa Pogo Hub sa Bamban, kung saan siya ay hindi lamang mayor kundi mukhang kasosyo dyan sa POGO hub, eh lumilitaw pa yung mga anggulo ng posibleng money laundering at ito pa, posibleng espionage.

Iniimbestiga yung mga anggulo na di umano, mayroong surveillance activities sa Philippine government communications ang ginagawa daw sa Bamban. At mayroong din daw mga pag-hack ng ilan sa mga government website natin na nagmumula daw sa Bamban. Nako talaga. So yan po ay mga aalamin din namin sa darating na executive session bago pa yung susunod naming [hearing.]

Q: So hindi pa tayo nagsasagawa ng executive session ng Madam Senator?

SRH: Sa June 5 po namin itinakda yung executive session. So next week na po.

Q: Okay. So anong pwede ho natin makuha sa executive session?

SRH: Well, inimbita po namin doon yung mga government agencies.

Q: Okay.

SRH: DOJ, DIR, PAGCOR, at iba pa. Lalo na yung ating mga intelligence agencies na nagsabing mas malalim pa ito kaysa sa lumabas na sa hearing. At pwede po nilang sabihin sa amin sa komite yun in executive session muna.

Q: Susmaryosep. Kasi may mga nababasa din ako sa ibang bansa parang may ganyan din mga kaso.

SRH: Yes. If ever ma-establish natin na may anggulong espionage dito, hindi ito magiging unang halimbawa. Dahil ginagawa na daw ito nung malaking bansang kabanggaan natin sa West Philippine Sea, sa ating grid, sa ating telecoms. Gumagawa na rin daw sila ng ganitong mga modus sa ibang mga Southeast Asian countries. Pati po sa Australia daw. Pati daw sa ilang mga bansa sa Africa. So if ever mapatunayan natin na yun ang ginagawa nila dito, kumbaga hindi na ito bago dahil may mga ganyang halimbawa na sa ibang pang parte ng mundo.

Q: Opo. Do you think Madam Senator? Magsusulpot itong Angelito Guo at yung Amelia Leal?

SRH: Eh tingnan po natin kung nanawagan yung kampo ni Mayor Alice na lumitaw na si Amelia Leal at magpapakita yung Angelito Guo, tingnan po natin. Sila yung pwedeng magbigay ng patunay na nage-exist sila. Kasi sabi nga ng PSA, walang birth certificate sila nung dalawa at wala silang marriage certificate. So napaka-misteryoso na mga bagay na dapat ay simpleng-simpleng malaman.

Q: Opo. So parehong wala silang record. Parang ang sabi mo ng PSA, parang hindi nage-exist itong mga taong ito.

SRH: Imagine, posibleng hindi nage-exist. Kaya hindi ko alam kung anong magiging bunga nung panawagan ng company Mayor Alice Guo na mag-come forward na daw yung Amelia Leal. Tingnan lang po natin kung makakatulong or lalo lang makakapagpalabo sa kanyang mga sagot sa aming imbestigasyon.

Q: Okay. Ang sabi ng isang opisyal, walang liability si Mayor Guo. Walang participation kasi tungkol dito. So wala siyang criminal liability?

SRH: Well hindi naman po criminal liability yung hinahanap namin sa Senate Committee dahil hindi naman po kami korte. Diba? If ever may mga kaso sa korte, sa kanila yung liabilities, yung sinasabing burden of proof. Pero ang committee ko, ang ginagawa namin ng aming tungkuli na tignan kung may mga batas o kahit may mga patakaran ba, partikular dito sa pagpapatakbo ng industriya ng POGO sa ating bansa na binabali sa kasong ito para nga bigyang daan yung human trafficking at crypto scamming, para posibleng binibigyang daan din yung money laundering. Kasi dalawa sa kasosyo ni Mayor Alice Guo ay prime suspect sa pinakamalaking, money laundering case sa Singapore.

Inaalam po namin kung mayroong pong paggamit ng POGO para bigyang daan pati ang sinasabing posibleng espionage. At kung mapatunayan na nagpanggap si Mayor Alice Guo sa kanyang pagiging Pilipino 'di umano, sa kanyang mga identity documents, siguradong may liability dyan.

Burden of evidence ang hinahabol namin kabayan. At nakikita naman po namin habang tumatakbo ang imbestigasyon, eh parami ng parami yung mga ebidensya na may connection talaga si Mayor Alice Guo sa POGO dun sa kanyang bayan. At may ebidensya talaga na nagsisinungaling siya sa maraming tanong namin sa hearing.

Q: Opo. Madam Senator, sa mga komento natin sa Viber, mga ka-Viber natin, ang maraming nagko-comment ay yung kanilang napapansin kay Mayor Guo na parang relax na relax magsalita habang kayo nagtatanong. At parang hindi nila makita dun yung sinasabing nag-home schooling siya hanggang high school o hindi siya nakapag-college. Paano nakapagsasalita siya ng gano'n? Parang relax na relax?

SRH: Eh ang mas nakakabahala pa, relax na relax. Habang hindi sinasagot nang makatotohanan yung aming mga tanong, relax na relax. Kahit habang umiiwas sa tanong. At relax na relax kahit sa susunod na pagsagot niya sa parehong tanong, iba na or contradictory na yung sagot. Yan, yung usapin ng home schooling, maaga ko rin na itanong yan. Sabi niya homeschool siya pero nung itanong ko sino ang homeschool provider, dahil ang bawat homeschool may ganoon, eh hindi rin nga may isagot. So ibig sabihin halos wala o wala siyang naisagot na mapapaniwalaan pa agad ng isang ordinaryong at logical at rasonableng taong.

Q: Okay. So hindi ho dito dapat na-establish yung sinasabing meron tayong anti-Chinese ang mga Pilipino ngayon dahil sa nangyayaring ito kay Mayor Guo.

SRH: Hinding hindi. Never ko pinapalampas at lagi akong nananawagan laban sa anumang racism, whether anti-Chinese or anti-ano pa mang sambayanan pa or kahit anong sekta. Dahil walang tao, Pilipino man o dayuhan, ang dapat na abusuhin o labagin ang kanyang karapatan at dignidad bilang tao dahil sa ating heritage. Ako nga yung aking maternal great-grandmother ay purong Tsina.

So ang amin lamang dito at ang akin lamang dito sa imbestigasyon ay malaman kung mayroong bang paglabag sa ating mga batas tungkol dyan sa POGO industry na yan, tungkol sa karapatan at kagalingan ng mga kababaihan at bata, tungkol sa mga prohibited acts mga krimen, at pati na tungkol sa ating pambansang seguridad. Yan at yan lamang po. Hindi tungkol sa sinasabi yung politika. Hindi po. Ito po ay tungkol sa mga public goods na binanggit ko.

Q: Ngayon, nung unang-una pa lamang po sa imbestigasyon, ay diba na-question ako itong PAGCOR na sinasabing 24/7 na nandun sa naturang hub na iyon. So isasama rin ba o isasalang din ba ito sa imbestigasyon?

SRH: Yes. Sila po ay dumadalo sa aming hearings at naitanong na rin ng ilang mga tanong. Halimbawa, bakit sinasabi ng Zun Yuan na nag-operate sila [inaudible.] Lumapit daw sila sa kanya na may dalang provisional license to operate. E sabi naman ng PAGCOR sa hearing, wala daw na binigay na provisional license to operate. Ang nabigyan daw nila dati ng license to operate POGO ay yung Hongsheng, yung naunang kumpanya na kasama si Mayor Alice Guo. Pero ang lisensya daw ng Hongsheng ay sinuspindi nila dati. Pero hindi nila masabi, doon sa 200 plus na POGO companies na binigyan nila ng lisensya dati na karamihan daw ay sinuspindi nila, hindi nila masabi. kung sumunod na suspension or binalewala lang ang suspension at nagpatuloy lang. E ganun din. Yang Hongsheng na yan, baka nagpalit lang ng pangalan, ginawang Zun Yuan ang sarili at nagpatuloy pa rin. Plus, may apat na empleyado ang PAGCOR on-site mismo doon sa Bamban POGO hub. So talagang naitatanong namin, ano nangyari? Bakit hindi nila (inaudible) yung mga human trafficking at crypto coming na nangyayari doon? Kumbaga paglabag mismo sa anumang provisional license 'di umano ng Hong Sheng dati. At lalo na, ayon mismo sa PAGCOR, hindi naman nila in the first place binigyan ng lisensya.

Q: Opo. Si Governor Susan Yap ng Tarlac ay nagpahayag na hindi niya alam na meron palang POGO hub sa naturang lugar at wala daw report na ibinibigay sa kanya ang PAGCOR?

SRH: E ganyan din po yung tanong namin sa PAGCOR. Kung kayo ba talaga yung nagbabantay at kung may nakikita kayo yung mga paglabag, hindi ba kayo nakikipag-ugnayan sa local government officials? Unang-una na si Mayor Alice Guo. At pagkatapos niya, mas mataas niya yung mas matataas na opisyal.

So yun yung isang accountability din ng PAGCOR na dapat makapagbigay-alam. Eh sabi pa ni Mayor Alice Guo kung lamang daw sinabi sa kanya ng PAGCOR na may mga violations, (inaudible). Pero parehong may accountability sila. Posibleng ganon.

Q: Opo. Okay. Meron pa ho bang susunod ng mga hearing? Public hearing? Opo.

SRH: Opo. Pagkatapos ng executive session, sigurado ako at least isa pang public hearing. Depende sa matututunan namin, ang matutuklasan namin doon sa executive session para makapaghone-in kami sa kung sino pang resource persons ang kailangan naming tawagin, kung aling mga issues ang kailangan naming i-finalize ang aming mga findings at para masulat na namin ang aming committee report kasama ang aming mga rekomendasyon.

Q: Opo. At kami maghihintay din po. Ang taong bayan naghihintay din kapag kayo may hearing ay umuusok ang mga television set dahil ho ay sila po interesado rin malaman kung ano pa ang natuklasan ninyo na amin din naman malalaman mula sa inyo. Maraming maraming salamat po Madam Senator.

SRH: Maraming salamat din.