TRANSCRIPT OF DZMM INTERVIEW ON INCOME TAX REFORM
PROGRAM: Failon Ngayon
HOST: Ted Failon

FAILON: Ang chairman ng Ways and Means Committee ay tumugon sa ating panawagan. Atin pong tanungin ho, ano ngayon ang say nila dito sa sintensiya ng Pangulong Aquino sa panukalang babaan ang tax rate ng atin pong mga manggagawa. Senator Sonny, thank you and good morning sir.

Sen. Juan Edgardo Angara: Magandang umaga Ted. Sa lahat ng mga nakikinig ng DZMM, magandang umaga ho.

FAILON: Opo, good morning po sa inyo sir and salamat po sa pagtugon sa atin pong panawagan.

SJEA: Salamat din Ted, may speech ho kasi kami kaya hindi ko napansin na nagtext kayo sa akin.

FAILON: I know, I know. Anyway, Senator alam niyo naman ho na sabi po ni Pangulong Aquino na 'pogi points' lang 'yan. 'Wag nang ituloy 'yan, sa halip unahin niyong budget. Meaning po, sinentensiyahan na daw po niya. Sa House ang sabi po ni Speaker, 'wag niyo na ituloy 'yan dahil ayaw ni Presidente. Kayo po in the Senate sir, ano po ang inyong stand?

SJEA: Sa akin, iniiwan ko naman po sa Kamara 'yan dahil 'yan ay isang independent branch, co-equal branch namin at rerespetuhin natin yung desisyon nila. Pero 'yun nga, sabi ko itutuloy pa rin ho natin yung laban. As for the Senate hindi po namin maipapasa 'yan, dahil sa ilalim po ng Saligang Batas, kung hindi ipinasa ng Kamara ay hindi maipapasa 'yan ng Senado. Pero as a personal advocacy naman Ted, siyempre tuloy pa rin ang laban. Kasi hindi naman nagbago ang estado ng mga trabahador natin, mga empleyado natin. Mataas pa rin ang buwis nila, anuman ang opinyon ng ating pangulo. Ginagalang naman po natin ang kanyang opinyon. Pero sa amin, hindi naman kami sang-ayon doon sa sinabi niya na papogi lang po 'yan, kasi nakikita naman po natin na napapakinggan natin yung hinaing ng ating mga trabahador. Pinag-uusapan diyan yung mga karaniwang empleyado na hindi kumikita ng malaki, and yet pareho ang porsiyento nila ng buwis doon sa mga bilyonaryo, o kaya sa mga presidente o CEO ng mga kumpanya, hindi yata makatarungan iyon.

FAILON: Yes Sir, opo well sa House siguro nga ano, we're trying to reach Congressman Miro Quimbo pero hindi pa po tumutugon sa aming mga tawag ngayon but tama po kayo ano, you cannot pass this on your own.

SJEA: Opo.

FAILON: Pero ano ho ba ang parliamentary status ngayon ng panukala in the Senate?

SJEA: In the Senate ho nakaready na ho kaming ipasa iyong committee report kasi naghearing na kami sa komite. Pero sa ilalim ng Saligang Batas, hindi namin puwedeng ilabas iyong committee report na iyon just to sponsor on the floor sapagkat nakalagay po sa Saligang batas all revenue bills must originate from the House. Kailangan magmula po sa Kamara. So iyon 'yung limitasyon namin. Parang iyong budget, maghehearing po kami pero hindi namin mailabas po iyong committee report which is inisponsor 'nung chairman kapag wala pa po 'yung ipinasang version ng Kamara. Iyon po ang sa atin.

FAILON: Yes Sir but is it strictly Sir na dapat talaga mag-initiate po sa Kamara sapagkat ito po'y tax measure.

SJEA: Opo.

FAILON: But you cannot even report it out in plenary? Ganoon po iyon?

SJEA: Iyon po. Iyon po ang panukala na sinusundan po sa Senado with respect to the budget and the appropriation measures, with respect to all tax measures and the revenue measures.

FAILON: Alright. Sige po, so ang akin pong ngayon kasing kaisipan is that parang ano ho 'no? With all due respect to the members of Congress and the whole e parang lumalabas po dito na mas powerful po ang presidente kaysa po, meaning 'yung separation of power doctrine, separation of powers doctrine ay hindi po yata umiiral dahil puder ho ng Kongreso e. Puder ho ninyo ang lumikha ng panukala at magpasa po ng batas. E, bakit po kinakailangan dito masunod dito ang Presidente?

SJEA: Yan ang teoriya po natin, talagang co-equal po ang mga branches pero sa practice ho talaga e namamayagpag ho talaga yung executive branch, for better or for worse, dahil kontrolado nga ho niya yung power of the purse unfortunately for better or for worse. Pero sabi ko nga nasa kamara na ho yan kung ano ang galaw nila. Kung yan ang tingin ni Speaker Belmonte, e ginagalang na lang ho natin yon. Pero sabi ko nga sa parte naman po natin, hindi natin isusuko ito at saka siguro sa parte narin ng mga mamamayan na naniniwala dito, 'wag rin nila isusuko ito at patuloy nilang i-lobby o sabihin sa kanilang mga kinatawan na sana ay i-push pa po ito.

FAILON: Opo. But well mayroon pa ho bang chance ito ngayon pong limited time na lang po ang 16th Congress? What do you think? Is this doable pa ho kaya, Senator?

SJEA: Palagay ko the window is shrinking as we speak, Sir as the days go by. Sapagkat kami sa Senate, this week tatapusin na namin yung budget and then we'll have about two to three weeks to tackle the BBL. Pero kung ma-tackle naman ng House yan before the year ends, palagay ko may pag-asa pa kahit maliit po ang tyansa.

FAILON: Binanggit po ninyo na, for better or for worse ho ang puder ika-nga ninyo ano ito, pero in reality ay ang Presidente? Yan po ang inyong tinatanggap na ako din po at witness din po ako dito, ako din po mismo naranasan din po natin yan at one time po sa buhay natin kung gaano kapuderoso po ang executive. Binabanggit niyo rin po Sir na yung power of the purse ay nasa Presidente, hindi ho ba ang turo sa law school na ang power of the purse ay nasa lehislatura?

SJEA: Yun ang talagang nakalatag sa ating Saligang Batas, Ted. Kung titignan mo naging Kongresista ka na, mayroon tayong kaibahan sa Amerika. Yung Presidente ho ng Amerika, wala hong power to impound. Yung hino-hold po yung releases ng mga kongresista, e dito ho sa Pilipinas, mayroon hong power ho na ganoon na medyo naiiba tayo kaya medyo naiba yung balanse nung tatlong kapangyarihan, yung executive, legislative at hudikatura po.

FAILON: Opo. So meaning ho talaga sir, sa inyo na ho nanggagaling din at ako nga din po binabanggit ko ho ang ating karanasan dito, at the end of the day, gustuhin man ng Kongreso, kung ayaw ng Presidente, ang masusunod sa Philippine setting ay Presidente.

SJEA: Kasi puwede niya i-veto at the end of the day, so ang last word ho belongs to him talaga.

FAILON: Pero po, ito lang po, kumabaga po, academically speaking, kung gugustuhin po talaga ng Kongreso, kung tatayo ang Kongreso sa ilalim po ng ating Saligang Batas itong usapin po ng pagbababa sa tax rate ng mga manggagawa, kaya po nila, ito ho ay nasa poder ng Kongreso at kung kanila pong ipipilit ang tunay po nilang papel sa atin pong, sa ilalim po ng demokratiko at republikanong estado, walang magagawa ang Presidente bagamat kahit na i-veto niya, puwede pang i-override ang veto ng Presidente, di ho ba?

SJEA: Puwede ho, pero as a practical matter, wala pa akong nakikitang nangyaring ganoon na inoverride ho yung veto ng isang Presidente, kasi usually ibi-veto iyan at the end of the 16th Congress or sometime May or June, tapos pagbalik ng Kongreso isang linggo na lang, hindi na, wala nang oras para i-override. So tama kayo, academically speaking, yun ang nakalagay po sa libro pero parang as a practical matter, hindi ko pa nakikitang nangyari ho yun.

FAILON: Meaning ho talaga dito, napaka-ideyal po ng ating set up na ang mga probisyon po ng batas, pero ho sa tao din po di ba? Sa bandang huli po, again nandito ho sa panukalang ito para ho maintindihan ninyo, sa bandang huli po, kasi po kayo po ang kinatawan supposed to be po ang Lower House, kinatawan po ng taumbayan. Kayo po at large kayo. Sa bandang huli po, kasi po kayo po kinatawan. Supposed to be po ang lower house, kinatawan po ng taumbayan. Kayo po at large kayo. Ang inyo pong supposed to be kinakatawan po 'yung medyo pambalanse doon mismo ho sa kumakatawan po sa class suites. Ngayon, ang punto po dito is kung inyo pong isusulong talaga at paninindigan po ang gustong mangyari ng mas nakararami, maaari niyong gawin malaman po nasa tao rin. Sa may hawak ng poder. Hindi ho ba?

SJEA: Tama ho kayo. May option ho talaga ang Kongreso. Kaya ho nilang suwayin ang presidente. Pero at the end of the day, he is still has the vote. Pero 'yon ang iniisip ni Speaker Belmonte na bakit natin, e may choice tayo. May mga panukala dito naka-pending sa atin. E kung ito ngang pinili natin dito ay sayang lang 'yung pagod. Siguro 'yon ang praktikal. Nagiging praktikal lang si Speaker Belmonte. Pero tama rin kayo Ted na sa setup natin, malaki talaga ang poder ng pangulo.

Failon: Opo. Opo. Opo. Bagamat siguro na-timing lang po na kinakapos kayo sa oras ngayon. Pero kung talaga pong susubukan po ang poder ng Kongreso ho dito, kakayanin po't kakayanin. In parting po, in closing po senador para lang ho mas maintindihan nating mga kababayan. Just give us a, basic lang po. Kasi ho ang pinag-uusapan nga po dito ay pong pag-aamiyenda sa internal revenue code natin. Na 1997 pa ho ito. So kumbaga po mga kaibigan, higit na po ito sa sampung taon na umiiral. And if you're going to check ano ho, kung ang pag-uusapan po natin ay consumer price index ito po ay napakateknikal. But basically po, kung ang sweldo mo noong panahon po na ipinasa ang internal revenue code ay mga nasa halagang P10,000 sa bawat buwan ano po. Ang katumbas niyan ngayon more or less mga 20,000 na. Hindi ho ba?

SJEA: Tingnan na lang natin. Tama 'yung mga sinasabi niyo ted. Tignan na lang natin 'yung mga teachers. Mababang bracket sila, sa mababang porsyento rin ng buwis ang binayad nila, siguro mga 15%. Ngayon hindi naman nakabuti ang estado ng bagong teacher sapagkat yung sweldo niya nasa basic pa rin, nasa mataas na porsyento na siya. Sapagkat nominally o ibig sabihin parang mataas ang sweldo niya pero dahil sa halaga ng piso na tumaas din ang presyo ng bilihin, hindi naman gaano kataas ang sweldo niya. Hindi naman siya mayamang tao and yet parang tumaas yung buwis niya. 'Yun ang puntos namin sa Kongreso kaya namin tinutulak ang pag re-eporma ng buwis. Sapagkat yung halaga ng piso ng isang tao hindi na nabibili noong nabibili noong 1997. In fact the value of one peso in 1997 Ted, ay ngayon 40-centavos na lamang.

FAILON: Yes sir, 'yun nga po ang aking binabanggit na for example nga po kung ang sweldo mo noong panahon na pinasa ang lumang batas sa pagbubuwis ay sampung libong piso ngayon po mga bente mil na yan. So kung ang buwis mo dati ay, ang rate mo ay ganon pa rin hanggang ngayon. Meaning, ang buwis mo ay mas lumaki.

SJEA: Lumaki ho, lumaki dahil nasa mas mataas na tax bracket ka na. In fact yung taong nagtatrabaho ng limang taon lamang sa isang kumpanya Ted, let's say call center na maraming trabaho ang nalilikha, 5-years, lamang manager na. P500,000 ang kanyang sweldo so pareho ng nasa 32% bracket na sya, kapareho na niya yung mga bilyonaryo. Hindi yata tama 'yun Ted.

FAILON: Opo. So kumbaga po inabot ka na ng inflation, inabot ka na. Ang sweldo mo noong una ganito lang kaliit ang buwis, itinaas mo na, tinaas ito dahil sa inflation pero yung bracket na pagbubuwis sayo doon na ho sa mga nakakataas talaga ang sweldo. Meaning, sa halip na makinabang ka ay 'yung buwis mo mas lumaki. Ito ho ang gusto mangyari...

SJEA: (Interrupts) Opo, 'yun ang...

FAILON: Opo, opo.

SJEA: 'Yun ang gusto nating ibalik sa 1997 level. Ibig sabihin, nu'ng 1997 nu'ng ginagawa po 'yung batas mayroon po tayong pitong bracket diyan na may katumbas na porsyento, ay kapag nasa mababa ka mababa rin 'yung buwis mo. E ngayon, wala na pong nandoon sa mababa kasi nakain na nga ho, wala ng nasesweldo ng ganun kababa, below minimum wage na po 'yun e.

FAILON: Maliwanag po. Opo.

SJEA: 'Pag umakyat po tayo, 'yung mga mayayaman mas mataas ang binabayad na buwis. E sa ngayon, patas na ho. Hindi nga mayaman at saka mayaman, pareho 'yung porsyento nu'ng kanilang kita ang binibigay sa gobyerno. 'Yun ang pinakahindi makatarungan po dito sa ating batas.

FAILON: Ito ho ang gusto ninyong i-correct, ano ho, na flaw o hindi pagkakapantay-pantay. Ngayon, ang sinasabi daw po sa pag-aaral nga ng Kongreso, both houses na mga tatlumpung bilyon ang mawawala sa gobyerno, right?

SJEA: P30 billion po, 'yun ang sabi ng ating Department of Finance.

FAILON: Opo. P30 billion pero, sa inyo hong ginawang mga public hearing, pag-aaral lumalabas po na kayang-kayang kitain din 'yan dahil babalik din po by way of other taxes 'yung paggasta ho naman ng mga tax payers, 'di ho ba?

SJEA: Marami hong... hindi siguro 'yung whole amount ang babalik doon sa spending effect. Mayroon siguro tayong mga P3 billion na babalik. Pero itong gobyerno ngayon may panukala Ted, 'yung Salary Standardization IV o 'yung pagtaas ng sweldo ng ating mga kawani ng gobyerno, which is a good bill. Pero doon pa lang ay makaka-recover ng P10-12 billion ang ating gobyerno. So talagang 'yung P30 billion, in a few years hindi na nating mapapansin 'yun and yet natulungan natin 'yung halos lima, anim na milyon na pangkaraniwang empleyado. So 'yun ang nakikita kong opportunity na nasasayang po dito.

FAILON: Hindi lang po 'yun. Bagama't hindi nga ho maibabalik ang P30 billion na 'yan but the fact ho na ang gobyernong Aquino lagi pong may issue ng underspending at sinasabi ho na katakot-takot ang kanilang savings, bakit hindi makapagbalato at sinasabi pong katakot-takot ang kanilang savings. Bakit hindi makapagbalato 30 billion sa uring manggagawa?

SJEA: Actually, kahit last year ay kaya na nating gawin 'yan, Ted, e. Kung ginawa na natin ay tapos na po ang boxing, tapos na ang usapan. This year, kaya na rin nating gawin 'yan. The government is below spending target by 200 billion after third quarter. So ibig-sabihin, kung yung 30 billion ay binawas mo sa 200 billion, hindi mo mararamdaman. Hindi naramdaman ng gobyerno na kaya na niyang gawin.

FAILON: Senator sir, I think ang mga pangkaraniwan pong mga kababayan natin na nakikinig sa atin ay naiintindihan po itong isyung ito, ano? At mamaya po, I will explain further para maunawaan nila. Hindi mo na kinakailangan pang maging isang Ateneo graduate para maintindihan po kung, 'di ba, kung gaano kaimportante ang panukala dahil pabor po sa manggagawa at kung ano po naman ang magagawa ng gobyerno para hindi po malaki ang mawala sa gobyerno. Pero bakit tila ang mga usapin na ito ay hindi maintindihan ng ating presidente?

SJEA: 'Yun ang hindi ko rin naiintindihan, Ted. Palagay ko mali yung abiso sa kaniya ng kaniyang mga economic advisers at siguro tinatakot siya na magkakaroon tayo ng credit downgrade o yung reputasyon ng Pilipinas ay magkakaroon ng - it will suffer. So, sa akin ay 'yun na medyo ine-exaggerate siguro yung sinet ng ganoong klaseng pangyayari. At, sa akin, minsan lang tayo makakita, Ted, ng isang issue na kung saan nagkaisa ang sektor ng manggagawa, ang sektor ng negosyante, ang publiko, ang sektor ng mga academia, ang professor ay nagkaisa, at mga ekonomista. Minsan lang tayo makakita ng isyung tulad nitong Income Tax Reform na nagkakaisa ang publiko. Ang natatangi nalang pong kontra ay yung nasa executive branch po ng ating gobyerno kaya nakakalungkot po.

FAILON: Opo. Well, kailangan mo pa ba ng economic adviser para maintindihan ang isyung ito?

SJEA: Well, I will respect na lang the decision of the executive sector. Hindi tayo sang-ayon kaya patuloy nating ipaglalaban ito.

FAILON: (laughs) Well, anyway, hindi man po siguro ito maipasa ngayon pong 16th congress, we're looking forward - ano ho - na sinuman po ang mananalo sa susunod pong halalan ay maging bukas po ang isipan dito po na napaka (...) - 'di ho ba? Napapanahon na po na sana ay gawin para po naman ay mabalanse natin, ano? Ang sabi nga ay - you know - equal playing field naman lalo na po sa usapin ng ang mga suweldo po ay hindi po naman kahalintulad noong (...) I mean, yung bracket po ng taxation - ano ho - na ngayon ang mga kumikita po ng kinse o bente mil ay ang ka-bracket mo ngayon ay (...) Magkano na po, Senator, ang kabracket mo kung ang kita mo ay bente mil? Ang ka-bracket mo ngayon singkwenta mil na, 'di ba?

SJEA: 'Pag bente mil po, siguro ay nasa 20% ka na o 25% po.

FAILON: Opo. Opo. Talagang hindi na po balanse. Senator Sonny, thank you for the time, sir. Salamat po and good luck.

SJEA: Salamat, Ted, at naipapaliwwanag ninyo itong issue sapagkat medyo teknikal at salamat sa oportunidad na ito. Magandang umaga po.