Transcript of Kapihan sa Senado with Sen. Chiz Escudero

CELY BUENO: He's the outgoing committee chair on education and banks. Let us all welcome the incoming governor of Sorsogon, Senator Chiz Escudero, magandang umaga.

SENATOR FRANCIS ESCUDERO: God morning Cely. Good morning sa lahat. Ba-bye.

BUENO: Malungkot ka, Sir?

ESCUDERO: Hindi masyado

BUENO: Okay, bakit di ka nalulungkot after serving 12 years?

ESCUDERO: Wala. Mabuti na iyong ga-graduate kaysa iyong makikipagbreak. Okay na iyon.

BUENO: Sir, after 12 years sa tingin niyo na fulfill ninyong lahat ang gusto ninyong ma-achieve or kulang iyong 12 years?

ESCUDERO: Palagi namang hindi. Palaging may kulang. Palaging may gusto kang magawa ano mang puwestong hinawakan. Ganoon, pero di naman nangangahulugan na dapat ka pang manatili na tatagal pa ng isang minuto sa dapat mong itagal sa isang puwesto.

BUENO: Doon sa valedictory speech ninyo, sinabi niyo na 'I shall return,' so after three years ba back to Senate ka?

ESCUDERO: Sinabi ko na magbabalik ako sa probinsya.

BUENO: Sa probinsya? Parang sa huli binanggit mo na-

ESCUDERO: Sinabi ko nga na magbabalik ako at magkita kita tayo sa hindi malayong hinaharap. Hindi naman kinakailangang dito. Doon na sa BGC. (laughs) May mga pahabol, ano?

BUENO: Pero Sir, excited ka na ba sa pag-upo as governor ng Sorsogon? Malaking adjustments ba ang gagawin mo, considering na from national position to local executive?

ESCUDERO: Iyon yung congressman itinuturing kong local na posisyon din naman iyon bagaman national ang pagtingin. Subalit ang mas malaking pagbabago siguro mula sa 21 taon sa paggawa ng batas, ngayon naman bilang local Chief Executive ipapatupad ko ang batas. Iyon siguro ang mas malaking pagbabago. At itong nagdaang isang buwan na sinisimulan ko na ang pag aaral at pagsasanay marami na rin akong nakikitang mga batas na ginawa namin noon na mahirap ipatupad at sundin pagdating sa baba- na ang madalas, kinakalabasan natatali ang kamay ng mga local Chief Executive na binigyan sana ng kapangyarihan at kakayanan sa tinatawag nating decentralized government sa ilalim ng local government code.

BUENO: Sir, kung dati tagalegislate ka ng batas ngayon implementor ka na ng batas? ESCUDERO: Tagasunod ng batas. Tagapatupad ng batas.

BUENO: Sir, sinasabi nila Senator Panfilo Lacson parang beyond pa ang camaraderie ng batch ng Senate na ito under the leadership of Senate President Sotto. Mabigat ba sa dibdib ninyo ang pag-alis?

ESCUDERO: Anumang Kongresong sinalihan ko, marami akong naging kaibigan at nakasama na siyempre mami-miss din palagi. Siguro ang pagkakaiba lamang kaya nasabi ni Senator Lacson, 'iyan ay marami kasing bata sa Senado ngayon.' Iba naman talaga ang samahan, ang pag-e-enjoy, ang ngiti ang tawanan sa mas maraming batang institusyon kumpara sa puro may edad na hindi na makuhang tumawa lalo pa magpatawa kaya naman siguro nasabi niya na mas enjoy, mas masaya at mas malalim ang pagsasama ng Kongresong ito. Dahil hindi nakatuntong, 'ika nga sa matataas na plataporma't silya iyong mga naging miyembro at kasalukuyang miyembro ng Senado

BUENO: Sir, doon po sa privilege speech ni Senator Poe, doon sa tribute niya sa mga outgoing senators. She said she learned many things from you mostly good but some she'd rather not say. Ano po kaya iyon?

ESCUDERO: Aba, malay ko sa kanya. Isa siguro si Senator Grace na mami-miss ko rin dito pero walang dahilan para hindi kami magkita sa labas ng Senado dahil sa loob o labas man ng Senado ay magkaibigan kami. Hindi ko masasabi iyon sa lahat pero siguro iisa siya sa iilan na mananatiling kaibigan at magkikita sa labas maski na walang dahilan. Kung kaya't hindi ko naman inaasahan na porke't nasa probinsya ako at nandito siya ay hindi na kami magkakausap o magkikita. Kaka-text nga lang niya magkikita raw kami mamayang gabi.

BUENO: As kaibigan meron ka bang iiwan na pang advise kay Senator Poe dahil sa inyo sya natuto ng marami.

ESCUDERO: Well, ganap na siyang miyembro ng Senado. Ganap na siyang lingkod bayan at mula pa naman nung simula. Ang ginagawa ko lang naman ay sumagot sa mga katanungan. Ganoon din sa mga kaibigan ko o mga mas naunahan ko sa Senado. Maging si Senator Sonny Angara na estudyante ko ng UP College of Law. Si Senator Joel Villanueva na nakasama ko sa Kongreso noong unang termino niya. Puro pagsagot lang naman ng tanong ang ginagawa ko at walang payong binibigay na hindi hiningi.

BUENO: Sir, as outgoing chairman ng committee on education, curious lang po kami, bakit maraming interesado ngayon na pamunuan ang education committee?

ESCUDERO: Hindi ko rin alam. Hindi yata nila alam na mabigat iyong trabaho. Kung mapapansin ninyo sa floor palaging isa ako at si Senator Sonny Angara na may pinakamaraming local bills na pinapasa dahil lahat ng pag create ng school, lahat ng pagdeclare ng holiday ay puro mga lokal na aplikasyon ng mga batas ay dumadaan sa committee on education at committee on local government. Dagdag siguro doon ang responsibilidad ng chairman ng committee on education ay uupo sa lahat ng state universities and colleges o ang kanyang kinatawan. Marahil, iyon ang gusto ng ilan sa mga miyembro; iyong kapasidad at kakayanan na mabisita ang bawat state university at college at maisulong iyong kanilang adbokasiya. Sa parte ni Senator Joel, Senator Win, alam ko malalim sa puso nila ang adbokasiya kaugnay sa edukasyon. At kahit sino sa kanila o silang dalawa ay may magagawang malaking bagay sa komiteng ito.

BUENO: Sir, sa tingin niyo makakatulong sa isang reelectionist senator ang maging chairman ng committee on education?

ESCUDERO: Hindi ako naniniwalang naka base iyon doon dahil si Senator Bam, matagal na naging chairman ng committee on education nitong Kongresong ito.

BUENO: Pero?

ESCUDERO: Pero, tila hindi yon naka dagdag sa kanyang tangka na mare-elect sa eleksyong ito. Isa iyon sa mga bagay pero hindi iyon ang garantiya para manalo sa anumang halalan.

BUENO: Sir, kumporme ka ba to resolve iyong pag-a-agawan sa committee on education- i-split into two iyong committee; iyong isa, committee on basic education; the other one, committee on higher technical education?

ESCUDERO: Kapag may mga committee on kindergarten. Desisyon ng Senado at liderato ng Senado iyan. May kapangyarihan at kakayanan silang gawin iyan. I-a-amend lamang naman ang rules pero para sa sa akin, tingin ko mas makabubuti para tugma at akma na rin iyan sa Kamara de Representantes. Kasi kada komite naman may katumbas na komite sa Senado. Committee on appropriations ang tawag nila roon committee on finance dito, committee on good government ang tawag nila roon, blue ribbon committee rito. Sa committee on education sa Kamara hinati talaga nila iyan, basic education at tsaka committee on higher education. So, maganda na rin siguro isabay- iakma at itugma iyong mga komite sa Senado sa larangan ng edukasyon para iyong coordination mas madali at mas mabilis.

BUENO: Reasonable naman, Sir?

ESCUDERO: Nagawa iyan first term ko sa Kamara de Representantes. Noong una akong pumasok, hindi rin hiwalay iyan. Hiniwalay iyan sa unang termino ko sa Kongreso noong 1998.

QUESTION: Sir, doon sa mga committee na pinagaagawan, (committee on) banks ang hawak ninyo? Iyong mga committee na pinag-a-agawan, hindi masyadong naririnig iyong banks pero regardless doon sa name ng committee what does it take ba talaga para maging effective na chairman? Kailangan ba may background ka doon?

ESCUDERO: Sa ano mang komite tulad ng ano mang departamento sa Executive branch ang kailangan lamang naman ay magaling at masipag na manager o administrator. Hinid naman kailangan doktor ang chairman ng komite on health o doktor ang secretary of health. Hinid naman kinakailangan na dating Heneral ang secretary of national defense o committee on national defense. Sa katunayan, sa kasaysayan ng bansa ang isa sa pinakamagagaling na mga naging kalihim ng ano mang departamento ay hindi mula sa sektor na kanyang kinabilangan bago siya na appoint o nahirang. Bakit? Dahil nabibigyan niya ng makabago at panibagong perspektiba iyong komite na hindi mo ordinaryong makikita sa isang tao nanggaling sa sektor na iyon mismo. Halimbawa ako wala naman akong experience sa banking, meron lamang akong isang savings account at checking account. Hindi naman rason iyon para hindi ka magkaroon ng kakayanan kung masipag ka lamang mag-aral at magbasa nang malaman ang nilalaman nun. Ang committee on women, hindi din naman kinakailangan babae iyon nagging tradisyon na lang, pero walang batas o rule na nagsasabing kailangan babae talaga iyon. Kung magagampanan naman niya ang tungkulin bilang chairman ng komiteng iyon. Pero sa banks parang wala ngang may gusto.

BUENO: May info ka ba kung sino?

ESCUDERO: Aba'y ewan ko hindi ko rin alam. Sino daw? Hindi ko alam. Hindi naman mahirap. Ang pinakamahirap na talakayin doon ay ang AMLC at mahirap din ipasa dahil napakaraming nagrereklamo na nagawa namin bilang chairman ng komite on banks. Naipasa din namin ang Bangko Sentral amendments na medyo mahaba at masalimuot din. Naipasa din namin ang Sharia Banking System na matagal na ring nabinbin na magbibigay ng karapatan at kapangyarihan at pagkakataon na ngayon sa ating mga kapatid na Muslim na maglagay ng pera sa bangko. Dahil sa ilalim ng Quran, bawal ang interes kaya wala sa mga kapatid nating Muslim ang gumagamit ng ano mang banking facility. So, 100% ng ating kapatid na Muslim ay unbanked or underbanked. Actually, unbanked; wala silang access sa credit. Nakatago sa ilalim ng kama o aparador nila ang kanilang pera at sana sa pamamagitan nito mabigyan sila ng access sa credit at maging banked na sila at hindi unbanked at gayun din mapalago ang kanilang mga negosyo't buhay.

BUENO: Katulad sa Marawi, Sir.

ESCUDERO: Katulad sa Marawi na nagkagulo doon ang daming perang nawala doon dahil nakatago lamang nga sa ilalim ng kama o aparador ang kanilang mga ipon.

BUENO: Sir, nagkaroon ba ng committee report ang inyong committee on banks doon sa mga inimbestigahan ninyo like iyong isyu kay dating Comelec chairman-

ESCUDERO: Nag-isyu kami ng committee report pinaikot naming. Iyong warrant na inisyu namin, hindi pa yata nail-lift dahil hindi pa nakukuha ng karapatang pirma. Nagsumite ng sagot si dating Comelec Chairman Andy Bautista at naging basehan iyon namin para i-rekomenda ang paglift ng warrant pero hndi ko tiyak kung may sapat ng signatures para mabalik sa amin iyon at ma-lift na nga iyong warrant. Pero sa pagtatapos ng Kongreso, automatically mali-lift iyon maliban na lamang kung ma-i-impose ulit ng panibangong chairman ng panibagong Senado.

BUENO: Sir, ano iyong ma-a-advice ninyo sa mga neophyte senator- mga incoming senators considering na parang recently parang may conflict pagdating doon sa hatian sa committee chairmanship?

ESCUDERO: Alam ninyo iyong mga conflict na napapanood at napapakinggan ninyo meron din naman niyan noon. Pareho naman iyong isyu pinagdadaan kada may bagong Kongreso. Ang pagkakaiba lang siguro dahil aktibo sa social media ang mga mas batang mga senador, mas napapanood, nakikita't nababasa natin iyong mga opinyon o preference nila kung kaya't naisasapubliko iyan. Noon, halos pareho din naman yung mga isyu kaya nga lang hindi na napapakinggan o agad nasisinagan ng ilaw ng camera kaya nananatiling tila payapa iyong pilian sa committee chairmanship. Ngayon, with social media mas naging bukas iyong mga preference- 'ika nga, girian o posisyunan para makuha ang ibat-ibang komite.

BUENO: Pero dapat nilang irespeto iyong traditional na equity of the incumbent?

ESCUDERO: Away din iyan. Una ko pa lang termino sa Kongreso away na rin iyan. Bibigyan ko kayo ng halimbawa. Isang congressman na nag-graduate after three terms, nagpahinga ng isang termino at pinatakbo iyong anak o asawa niya, after one term bumalik. Paano mo siya bibilangin, neophyte congressman o four term congressman? Naging dating speaker, bumalik first term uli niya, paano mo siya titimbangin? Neophyte congressman o bibigyan mo bang galang na pang-apat na termino na niya iyon at dati pa siyang speaker? Ganoon din sa Senado, may ilang nagbabalik na mga miyembro ng Senado na hindi naman maaaring maituring na neophyte na senator dahil nanilbihan na sila sa loob ng 12 taon. Natapos lamang naman. Siguro dapat, huwag tingnan kung neophyte o hindi. Depende sa kakayanan , sa adbokasiya gayundin sa usapan sa pagitan ng mga miyembro ng mayorya kung sino at paano ibibigay o iapapamahagi ang mga komite ng Senado.

BUENO: Sir, kahit neophyte o comebacking senator, may rights sila na makakuha ng major committee basta capable sila na pamunuan iyon?

QUESTION: Para sa akin mayroon dahil pare-pareho lamang naman silang senador. Pare-pareho lamang naman ang suweldo nila. Pare-pareho naman silang ibinoto at inihalal ng taong bayan. Hindi naman porke't sinabi na number one ka ay ikaw ang may first choice. Ikaw ay number two, ikaw ay may second choice. Wala rin naman sa rules ng Senado na sinabing kapag bago ka ay diyan ka lang. Ang pagtingin ko at dapat maging pagtingin sa bawat miyembro ng Senado ay pantay at pareho. Susukatin na lamang gaya ng sinabi ko sa kakayanan, sa adbokasiya at gayundin sa sipag na magtrabaho.

BUENO: Okay, She?

QUESTION: Sir, ibig sabihin ba dapat i-set aside ang equity of the incumbent traditions?

ESCUDERO: Wala akong inabutang ganoong tradisyon sa Senado gayundin sa Kongreso. Bawat Kongreso ay bago lalo na sa pagkakataong itong mga bagong halal na miyembro ng Senado. Desisyon ng mayorya iyon. Kung ang maging desisyon ng mayorya, sundin ang equity of incumbent, puwes iyon ang susundin. Pero, puwede rin naman nilang hindi sundin iyon; nasa kamay nila, actually, ang pagsasabi o pagpili. Hindi naman siya rule na dapat sundin at hindi puwedeng mabali. Nasa kamay ng mayorya ang pagpasya tungkol sa bagay na iyan kung susundin ba iyan o hindi.

BUENO: Sir, 21 years ka nang naging legislator. Ang sabi ng mga senior members ng Senate, 'matagal na siya' pero sabi mo walang ganoon?

ESCUDERO: Magagamit laban sa akin ito sakaling bumalik ako dito pero para sa akin nga pantay pantay lahat. Dapat pantay ang pagtingin dahil hindi naman porke't senior ay awtomatik na sobrang galing na. Hindi naman porke't baguhan; awtomatik ay mangmang at walang alam na. Dapat bawat isa, timbangin at sukatin bilang isang indibidwal.

BUENO: Ano ang magandang attitude- panimula ba lalo na na kung baguhan ka sa Senado?

ESCUDERO: Hindi lamang siguro sa baguhan- sa legislative branch, maganda sigurong mabasa ang rules ng Senate, rulings ng chair, traditions and practice ng Senado. Dahil ako, galing ako sa Kamara ng siyam na taon, binasa ko pa rin iyong pagpasok ko sa Senado. May kaunting pagkakaiba. Pangalawa, hindi dapat alisin sa bago man o sa luma na maging mapagkumbaba dahil katulad ng sinabi ko, pare-pareho lamang kayong senador. Mas mayaman ka man sa SALN o hindi. Mas mataas man ang boto mo o mas kaunti. Mas mataas man ang pinag-aralan o hindi, pare-parehong halal at pinili ng sambayanan ang mga magiging miyembro ng Senado sa papasok na Kongreso. Marapat na may buong pagpapakumbaba sila kaugnay sa bagay na iyan.

BUENO: Sir, going back doon sa committee chairmanships; kahit na ikaw ay senior- incumbent na may hawak na major committee, it doesn't mean na hindi ka na puwedeng palitan? Kung hindi ka nagpe-perform?

ESCUDERO: Desisyon ng mayorya iyon. In fact, kahit na hindi ka nagpre-perform o ayaw ka namang palitan ng mayorya ay ikaw pa din. Wala namang rules sa Senado iyon. Again, the Senate is a democratic institution. Its ruled by the votes of the majority. Kung ano ang gusto ng mayorya, iyon ang masusunod sa Senado. Gayundin sa Kamara.

BUENO: Sir, nagpa-ikot ng resolusyon si Senator Manny Pacquaio para doon sa vote of confidence sa leadership ni Senate President Tito Sotto, nagpirma iyong mga outgoing senators. Ikaw hindi yata kasama?

ESCUDERO: Pumirma ako. Pinapirma ako. Ang sabi ko nga, bakit ninyo ako pinapapirma, dalawang araw na lamang ang Senado? Vote of confidence daw para sa nahuhuling dalawang araw ng Senado. Hindi ko rin alam. Mahirap nang maintriga pa kapag hindi ka pumirma ng dalawang araw na lamang. E di pirma. Pero sa totoo lang.

BUENO: Wala nang weight iyon, sir?

ESCUDERO: May weight man doon sa mga mananatili pa pero sa parte ko wala naman sigurong magtatangka pang magtanggal kay Tito Sen sa huling dalawang araw ng Senado. So, hindi ko alam kugn anong timbang o bigat o halaga ng pirma ko doon sa resolusyon na iyon.

BUENO: Pero, sir doon sa resolusyon na iyon kahit na pinirmahan nan g 14 senators; assurance na ba iyon na sa 18th Congress, si Sotto pa rin iyong susunod na leader?

ESCUDERO: Papunta roon, tingin ko at lamang si Senator Sotto. Hindi maikakaila iyon. Tingin ko papunta na rin iyon dahil sinisikap ni Senator Sotto na buuin at palakasin ang mayorya sa papasok na Kongreso. Bagaman, maaga pa- maliban na lamang siguro kapag may nakakagulantang na mangyayari sa kanya o sa liderato niya, tingin ko iyong direksyong tinatahak ay papunta na sa pagiging muling pangulo ni Senator Sotto ng Senado.

BUENO: Sir, considering na three years from now ay mayroon tayong presidential elections. Do you think hindi makikialam ang Malacañang pagdating sa House at ng Senate?

ESCUDERO: Hindi ko masasabi iyang sa Kamara. Bagaman ang sabi ni Pangulong Duterte ay hindi siya makikialam pero sa Senado, tingin ko ay hindi makikialam at mahihirapang makialam ang Malacañang sa Senado. Lalo na pagdating sa mga major positions kabilang na ang Senate presidency. Dahil maski na noong nakaraang eleksyon, ang pinili ng mga miyembro ng Senado ay hindi naman talaga. Bagaman kaalyado rin hindi naman sana isinusulong ng Malacañang ng mga panahon na iyon.

BUENO: Sir, considering na mga bagong composition ng mga bagong Senate sa 18th Congress, walang nanalo from the opposition. Lahat sa admin's senator. Sa tingin ninyo, mabilis nang makakalusot ang legislative agenda ng Duterte administration?

ESCUDERO: Hindi pa rin naman dahil ang mga naiwang mga miyembro ng Senado na nasa oposisyon ay mga batikang senador. Kabilang na si Senator Drilon, si Senator Kiko Pangilinan na makailang ulit nang nanilbihan bilang miyembro ng Senado at siyempre nandiyan din si Senator Riza. Kung makalaya si Senator Leila, matibay na line-up iyon ng oposisyon para matiyak na may check and balance sa pagpasa ng anumang mga batas ng Senado. Sa mga nakaraang Senado nga minsan ang oposisyon, isa o dalawa lang pero nagampanan pa rin nila ang kanilang tungkulin lalo na siguro kung apat sila.

BUENO: Hindi iyon assurance na makakalusot yung panukalang death penalty, federalism?

ESCUDERO: Hindi. Dahil ang federalism, ang death penalty, ROTC; ito'y hindi sumusunod sa majority at minority lines. Ang boto ang paniniwala, paninindigan ng mga miyembro ng Senado ay hindi naman sinusundan iyong party lines sa mga isyung iyan na malapit sa puso ng bawat isa, pabor man o kontra.

BUENO: Sir, mandatory ROTC kahit certified as urgent sa tingin niyo sa next Congress hindi parin maipapasa?

ESCUDERO: Pumasa man hindi ko alam kung anong eksaktong ganoon ang hugis at porma dahil sa ngayon puwede rin naman iyon sa may gusto. Pero sa may ayaw puwedeng silang may gawing iba; iyon yung kasalukuyang batas. Ngayon, kung gagawing mandatory iyan, ang tanong mayroon pa rin bang opsyon iyong iba pagkatapos niyan? Siguro, marami pang pag-u-usapan at paged-debatihan kaugnay ng ROTC Bill lalo na sa usapin na high school lang ba o pati sa college o sa college na lang ba? Lalake lang ba o pati sa babae? Dahil ang narinig kong rason ay para daw turuan ng pagmamahal sa bayan ang ating kabataan. So, lalake lang ba tuturuan natin ng pagmamahal sa bayan? Kung limitado iyan sa lalake o pati baba ay ating ire-require? Kung talagang iyan ang rason at pakay.

QUESTION: Sir, aschairman ng education committee ano ang stand ninyo po doon at saka bakit si Senator Gatchalian ang--

ESCUDERO: Tutol ako doon. Hindi ako sang-ayon doon at bilang chairman ng komite ayaw ko namang upuan at tulugan iyong bill na yun dahil lamang personal na tutol o hindi sang-ayon ang chairman kaya in-assign ko kay Senator Win bilang isa sa mga vice chairman ko, na alam ko ay pabor doon. Para mabigyan ng tyansa at pagkatataon iyong bill na mapag-debatihan sa plenaryo at sa dulo pagbotohan na lamang at depende sa bersyon na makikita ko, doon ako magpapasya. Kung ako ay sasang-ayon o hindi. Ang naging tradisyon kasi madalas sa Senado; kapag ayaw ng chairman ang bill, tulog na iyan. Ang naging polisiya pa sa lahat ng chairmanship ko sa lahat ng komite, dapat aksyunan ng komite lahat ng committee report. Kung talagang hindi tama ia-archive naming. May tyansang senador na author na buhayin iyan sa plenaryo sa pamamagitan ng limang boto lamang. At least, buhay na tinalakay, gumalaw hindi iyong inupuan at pinatulog na lamang dahil lang sa opinyon ng chairman.

BUENO: Sir, kung umabot ba sa botohan bago natapos itong 17th Congress makakuha ng enough votes Iyong mandatory ROTC dito?

ESCUDERO: Depende sa bersyon siguro. Gaya ng sinabi ko, elementary ba, high school ba o college dahil ang ilan sa mga mambabatas dito gusto college lang, hindi high school. May option pa rin ba sa ibang uri ng paninilbihan o iisa lamang at mandatory talaga? Marami pang mga question na dapat mabigyang linaw bago siguro natin masabi kung pabor o kontra ang isang mambabatas dun.

BUENO: Sir, effective June 30 ang pagiging governor mo ng Sorsogon?

ESCUDERO: Susumpa ako ng June 30, hindi isusumpa. (laughs)

BUENO: Sir, magiging mahirap ba iyong arrangement between you ang Heart, considering na doon ka na sa Sorsogon?

ESCUDERO: Kahit naman ngayon. Usually, out of town ako ng Huwebes hanggang Linggo. Sumasama o nakakasama siya minsan. Minsan naman hindi. Siya din may trabaho din sa loob at labas ng bansa. Minsan, sumasama ako. Minsan naman ay hindi. Magbabaliktad lang iyon, imbes na weekend ako umuuwi sa probinsya, weekday ako nasa probinsya.

BUENO: Sabi ni senator sa kanyang privilege speech "you will now have full balancing the competing demands of being part time governor and a full time husband."

ESCUDERO: Kabilang at bahagi siguro iyon sa lahat ng naninilbihan sa pamahalaan man o pribadong sektor na balansihin ang kanyang trabaho at obligasyon sa pamilya.

QUESTION: Isyu ngayong iyong teachers' pay hike at saka iyong pag-i-istay ng mga teachers - wala kasi silang faculty room, nagstay sila sa C.R. Unang tanong lang, Sir, kailangan ba talaga ng batas para mataas iyong suweldo ng mga teacher o pwede ba itong Executive Order lang? Second, ano po masasabi ninyo doon sa sinasabi ng DepEd hindi naman daw mandated iyong faculty room for teachers?

ESCUDERO: Una kailangan ng batas sa anomang pagatataas ng suweldo at pangalawa kailangan ng certification ng national treasurer; kung appropriationso ordinance iyan. Kung saan kukunin at kung may pagkukunan bang pondo para diyan. Ang huling dapat gawin ng pamahalaan, paasahin na naman iyong ating mga teacher na tinaasan pero wala naman pagkukunan kaya hindi mapapatupad. Baka ipangutang pa nila iyon, drawing pa lang. Mas maganda na kung may pagtataas na gagawin- tiyak, sigurado at may pondo para doon. Kaugnay ng faculty center- tama ka, hindi kailangan ng batas para sabihing kailangan magtayo ng faculty center. Pero, dahil kulang na kulang na nga ang classroom, tingin mo ang DepEd dapat pa bang pondohan ang faculty center, ang canteen visitor's center, sa kada eskuwelahan? Siguro, naman sa prioritization, tama ang DepEd. Na ang dapat unahin ay classroom para sa mga bata. Kung sapat at supisyente na iyon at may pondo pa, doon natin isunod ang faculty center at ang canteen kung saka-sakali o cafeteria para hindi kumakain sa loob ng classroom ang mga teacher at estudyante. Pero habang kulang pa nag class room habang naghahabol pa tayo sa classroom backlog, sang-ayon ako na dapat unahin pa rin ang classroom ng mga bata.

BUENO: So, tama lang na sa C.R kung wala pang available?

ESCUDERO: Well, desisyon nila, sa C.R pero para sa akin puwede nama sa loob ng classroom pagkatapos ng klase. Puwede din naman sa loob ng classroom habang lunch break. Puwede naman sa loob ng classroom habang recess. Marami namang options ang ating mga guro. Siguro, nangailangan lamang na may lalagyanan sila ng gamit at ang nagamit ay iyong inabandunang dating rest room ng kanilang paaralan. Again, people make do whatever it is they have. Sinisikap nating pakinabangan at gawing sapat kung anomang mayroon tayo at iyon ang ginawa ng teacher marahil. Hindi rason para kasuhan siya sa paniniwala ko at hindi rin rason para personalin ng DepEd iyong ginawang iyon ng teacher. Dahil hindi naman siguro paninirang puri lamang at hindi ko alam kung saang libro nila maka-classify na cyber bullying iyong ginawa ng teacher sa pagpost na 'yun.

BUENO: Pero Sir, hindi ba parang napag-iwanan o napabayaan ba iyong sahod ng mga public school teachers compared sa sahod ngayon ng mga law enforcers?

BUENO: Napag-iwanan ba ang sahod ng mga public school teachers compared sa sahod na ngayon ng mga law enforcers; iyong PNP, AFP?

ESCUDERO: Kung ikukumpara mo sa law enforcers; PNP at AFP, ang sagot ko ay oo. Pero, kung ikukumpara mo sa mga teachers sa pribadong sektor; ang sagot ay hindi. Mas mataas ang suweldo ng teachers sa public sector kumpara sa teachers sa private sector. Kung ikukumpara sa ibang kawani ng gobyerno; oo. Kung ikukumpara mo sa mga katapat nila sa pribadong sektor; hindi.

BUENO: Pero, it's about time na rin, Sir?

ESCUDERO: Palagi namang kulang ang suweldo. Wala namang magsasabing hindi kulang iyon. Pero, ang reklamo ng pribadong sektor, nagiging tuntungan na lamang iyong mga pribadong paaralan nila dahil once nagka-opening sa DepEd, lilipat na ang mga teacher nila sa mga eskuwelahan ng DepEd. Hindi ko sinasabing sapat na. Sinasabi ko lamang na mas mataas sa pribadong sektor. Isa siguro ito sa mga bibihirang pagkakataon na mas mataas ang katumbas na suweldo nung katumbas na trabaho sa gobyerno kumpara sa pribadong sektor. Halimbawa, ang presidente ng Pilipinas ay president halimbawa ng kumpanya. Malayong mas mataas ang suweldo ng mga president ng kumpanya kumpara sa pangulo. Ang mga suweldo, porks at benefits ng board of directors sa mga pribadong kumpanya lalo na iyong malalaki at mayayaman. Malayong mas malaki kaysa sa suweldo ng senador man o congressman. Isa ito sa mga kakaunting pagkakataon na mas mataas sa ibinibigay na suweldo ng pamahalaan sa parehong trabaho.

BUENO: Nimfa?

QUESTION: Sir, ano iyong mga dapat gawin para ma-determine kung magkano talaga dapat ang suweldo ng mga teachers?

ESCUDERO: Hindi lamang ang suweldo ng mga teachers. May formula na ginagamit kaugnay sa pagcompute ng tinatawag nating living wage. Ang isinaad sa Saligang Batas na living wage, hindi naman minimum wage. Ang living wage, ang ibig sabihin noon; sapat na suweldo o kita para matustusan ang pangunahing pangangailangan ng isang pamilya. Ang assumption nila ay mag-asawa at tatlong anak. So, dapat ang kinikita ay sapat para sa gastusin nila base sa presyo ng bilihin, base sa inflation at base sa pangangailangan kaugnay sa pagkain, housing, utilities at pananamit. Labas pa nga iyong miscellenous expenses katulad ng anumang luho na gagawin nila. May ginagamit na computation ang pamahalaan para makamit iyon ang problema lamang ay ina-assume ng pamahalaan na dalawa ang nagtatrabaho sa isang pamilya. Doon na nagkakawala-wala iyong computation ng mga aktuwal na manggagawa. Ang Metro Manila, halimbawa, ang living wage dapat dito ay mahigit isang libo na isang araw. Ang minimum wage ay sobra kalahati lamang n'un dahil ang assumption ng Regional Tripartite Wages and Regulatory Board (RTWPBs) sa isang pamilya, dalawa ang nagtatrabaho. Pero para sa akin ang computation dapat ang living wage na katumbas na kinikita ng isang tao para tustusan iyong pangangailangan ng kanyang buong pamilya.

QUESTION: Should there be special study para pataasin ang suweldo ng mga teachers?

ESCUDERO: Mayroong datos diyan ang DepEd ang pagkakaalam ko. Gayundin ang DBM at Department of Finance. Ang tanong lamang ay puwede bang malaman ang demand side? Magkano ba talaga ang kailangan pero alamin mo lang ang supply side. Magkano ang kaya ng gobyerno? Iyon ang dapat pagtugmain, banggain at i-reconcile.

BUENO: Sir, ang question iyong magiging source of funds kasi nagpapahanap na yata ang Pangulo ng mapagkukunan, Sir?

ESCUDERO: Nagpapahanap siya pero ang pangunahing mapagkukunan ay tatlong bagay lamang naman- not in this order; utang, may tatanggaling kasalukuyang gastusin ng pamahalaan at ire-realign doon o pangatlo ay magtataas ng na naman ng buwis para may mapagkuhanan ng pondo para diyan. Tatlong bagay lamang naman ang mapagkukuhanan. Ang pang-apat would be savings hindi rin naman ganoon kalaki at regular.

QUESTION: Sir, walang tyansa?

ESCUDERO: Hindi walang chance pero iyon ang mga options na nasa kamay ng pamahalaan. Bakit walang chance? Porke't magtataas na naman ang buwis, wala ng chance?

QUESTION: The government will raise the salary of teachers o kailangang lahat ng government workers katulad ng sinasabi ni Secretary Briones na dapat tumaas lahat--

ESCUDERO: Puwedeng teachers lang naman kasi ginawa rin naman ng pamahalaan, sundalo lang, pulis lang. Puwedeng teachers lang pero aasahan mo na kapag tinaasan mo ang isa, lahat hihiling na rin. Dahil lahat naman talaga kulang at naghahabol. Sinimulan sa sundalo, sinundan ng pulis, ngayon sumusunod ang teacher. Asahan mo sa mga susunod na buwan, susunod na rin ang ibang mga sektor pa sa pamahalaan.

QUESTION: Sir, doon sa apat na options, alin iyong mas i-ko-consider ng pamahalaan?

ESCUDERO: Puwedeng combination ng apat iyon para mapunuan ng pamahalaan, para mabigyan ng umento ang mga guro. Hindi naman limitado sa iisa lamang.

QUESTION: Bakit during the budget hearing hindi nakita itong ganitong combination?

ESCUDERO: Hindi na-consider dahil hindi naman puwedeng sa ilalim ng Saligang Batas, hindi puwedeng taasan ng Kongreso ang ipinanukalang budget ng Executive. Hindi kakayanin ng budget. Kung through realignment, isa lang ang pagkukunan mong source; magbabawas ka ng programa ng gobyerno. Wala ka pang savings na pinag-u-usapan doon. Iyong utang na nakalagay doon ay para lang sa partikular na pagpuno ng budget at pangatlo iyong bagong buwis ay hindi naman nakalagay sa appropriation ordinance. So, kung iyon lang ang paggagamitan at pagbabasehan namin re-alignment lang ang pu wedeng source.

QUESTION: Can it be possible doon sa sinasabi ninyong combination options kung ipapasok natin doon sa annual budget?

ESCUDERO: Ipo-programa ng gobyerno. Dapat nakalagay doon. Parang sa salary increase ng mga sundalo hiwalay na batas iyon. Hindi isinama sa budget kasi nga ang daming tatamaan na programa na on going; tulay na siguro hindi pa tapos, building na hindi pa tapos, para malagay yung pondo roon kaya siguro iyong pagtaas ng suweldo ng sundalo at pulis, pinasyahan nilang hiwalay na batas na lamang at hiwalay na certification na galing sa national treasurer kung saan kukunin iyo ng pondo para diyan.

QUESTION: Mas advicesable, sir, na hiwalay na batas. Iko-consider na din natin iyong additional tax?

ESCUDERO: Mas maganda siguro hiwalay na batas na dahil gipit na sila sa panahon para isingit pa iyan, i- compute pa iyan at pag-aralan iyan para isabay sa NEP (National Expenditure Program) na inaasahan natin na isusumite sa loob ng isa't kalahating buwan. Isang linggo makalipas magdeliver ng SONA ang Pangulo.

BUENO: Sir, magandang sistema ba iyon na hiwahiwalay na batas para i-increase iyong suweldo ng mga government employees? Di'ba may SSL o Salary Standardization Law?

ESCUDERO: Anumang pagtataas ay aberration ng SSL. Depende na iyan sa nakaupong Pangulo o nagko-kontrol na administrasyon kung papahintulutan nila o hindi. Kung bibigay sila o hindi. Hindi para sa akin sabihin na maling sistema iyon dahil kung may pondo rin naman, bakit hindi.

QUESTION: Pero Sir, kung sakali possibility nga sir na magkaroon ng sariling legislation for this increase isang bagsakan one time or gradual din parang four years?

ESCUDERO: Options lahat iyon, depende sa availability of funds. Ang hiling ko lang siguro- bagaman wala na ako dito, anumang umentong ipapasa siguraduhin nilang kaya nilang ibigay dahil mas malala at mas mabigat para sa akin ang kasalanan iyong pinapaasa mo lamang, hindi naman pala kaya.

BUENO: Sir, nag-a-alsabalutan ka na ba?

ESCUDERO: Nasa kahon na lahat ang gamit ko.

BUENO: Pero marami ka bang happy memories na iiwan dito sa Senate for 12 years ng pagiging senador?

ESCUDERO: Anumang alaala palagi namang may halaga at silbi iyon masaya man o malungkot. Para sa akin, ambag iyon sa pagtuturo sa isang tao kaugnay ng buhay at kung paano mamuhay. Siguro ang puwede kong sabihin hindi ipong masayang alaala lamang. Ipong alaala na magagamit at gagamitin ko sa nalalabi kong araw sa loob man o sa labas ng Senado o pamahalaan.

QUESTION: Pero babalik ka after three years?

ESCUDERO: Sa Sorsogon.

BUENO: Doon ka na nga sa Sorsogon babalik?

ESCUDERO: Gaya ng sabi ko sa talumpati ko hindi ko hawak iyon. Hindi ko tanto o hawak o kayang tiyakin ang kapalaran ko sa susunod na tatlong taon. Hindi ko rin alam kung ano ang magiging pasya ko sa susunod na tatlong taon. Dedesisyunan ko na lang siguro iyon kapag nandoon na.

BUENO: So, within three years sa tingin ninyo madami kayo magagawa sa Sorsogon?

ESCUDERO: Sana at pinaghahandaan namin hindi lamang ako, ang buong team namin sa Sorsogon; na Sorsogon First. Iyon ang pinaghahandaan namin na makahabol kami sa ibang lalawigan, karatig man o hindi.

QUESTION: Ano, Sir gusto maging tourist attraction ang Sorsogon; maging drug free ang Sorsogon?

ESCUDERO: Isa lamang naman iyon sa mga target. Hindi naman puwedeng isa lang. Again, bilang local Chief Executive, lahat iyon dapat nasa plato mo at lahat iyo dapat tutukan at isulong hindi naman po puwedeng single issue candidate ka lang. Na iisa lang ang tutukan mo. Lahat iyon, dapat sabay-sabay tututukan at pansinin at bigyan ng atensyon.

BUENO: Okay, samantalahin na. Last kapehan natin ito kay Sen. Chiz Escudero.

QUESTION: Sir, will the work be easier this time kasi galing ka ng national tapos local na lang naman ito?

ESCUDERO: I think, it would be difficult.

QUESTION: Bakit?

ESCUDERO: In the Senate, inaasikaso mo lang dalawang committee mo or isang komite depende kung ilan ang ibinigay sa iyo. Ang departamento sa aming lalawigan ay 35. So, mas maraming tao. Mas maraming departamento. Mas maraming gawain. Mas maraming trabaho at hindi tulad ng miyembro ng Senado na hindi ka naman nagbi-bid at hindi ka pumipirma sa kontrata. Bilang local Chief Executive, ikaw magpapa-bid at pipirma sa kontrata. Rason kung bakit marami sa kanila ang may kaso kaya bahagi iyon sa magiging look out at babantayn namin na matiyak na walang makalusot na papel na iligal. Bawal o mali upang sa gayon ma-preserve ko iyong 21 taon ko na ni-isang kaso walang naisampa laban sa akin.

BUENO: Sir, advantage ba iyon na dati kang senador para mabilis mo mai-hingi ng pondo iyong mga projects at programs mo sa Sorsogon?

ESCUDERO: Sana. Hindi ko alam kasi alam mo sabi nga nila kapag nagretiro ka, kinabukasan iba na trato sa'yo anumang puwesto ang hinawakan mo noon. Parang pangulong nagretiro, iba pa rin iyong saludo kapag nakaupo pa. Iba na iyong saludo kapag bumaba na. Iyong pagtrato at pagtawag. Pagsagot sa tawag na lang, iba kapag nakaupo ka, iba kapag wala ka na. Kung dati pagtawag mo sinasagot kaagad pagkatapos ng puwesto mo, hindi ka sasagutin o sasagutin ka makalipas ang isang oras o magre-return call pagkatapos ng dalawnag linggo. Hindi mo masasabi pero siyempre sisikapin naming mangyari at gawin parin yun.

QUESTION: Nararamdaman niyo na, Sir, iyon ngayon?

ESCUDERO: Nakikita kong nangyari iyon sa tatay ko. Nagsilbing bilang ministro ni Marcos ang tatay ko. Bago mag-EDSA, araw-araw na ginawa ng Diyos, punong-puno iyong bahay namin na tuwing Pasko napakaraming regalo. Isang araw, matapos ang EDSA, noong napatalsik si Marcos halos lahat ng kaibigan ng tatay ko'y nawala at biglang mga regalo na lamang namin sa isat-isa ang nakita ko sa ilalim ng christmas tree. Nakita ko na nangyari iyon. Naranasan ko na iyon at ng muli siyang in-appoint ni Pangulong Ramos bilang secretary, aba halos iyong mga parehong mukha ay nagbalikan. Nakita ko na iyon. Pinagdaan ko iyon kaya ang expectation ko ay medyo balansyado naman na rin kumpara sa iba na hindi pa napagdaanan iyon.

BUENO: Sir, dapat pala emotionally matatag ka, ano? Dahil binigyan mo ngayon, bukas hindi na?

ESCUDERO: Sinasabi ko rin naman kay Heart iyan. Halimbawa, hindi ka naman habang buhay sikat. Hindi ka naman habang buhay may mga pagkakataon at oportunidad. Darating din iyong panahon na hindi na. Ano ang sinasabi ko? Aplikable naman iyan sa ating lahat. Darating at darating iyong panahon na may katapusan. Ano man ang ginagawa natin. Kung kaya't dapat bago pa mangyari iyon, handa at preparado tayo sa magiging buhay natin pagkatapos nun para mas magaan, mas masaya at mas nakangiti.

BUENO: Sir, sa customs, kung magko-comment pa kayo? Di'ba ni-raise ni Senator Lacson iyong isyu sa recycling ng mga officials ng customs? Anong masasabi ninyo doon sa dating head ng MICT na nasibak na dahil nalusutan ng drugs and yet promoted pa siya to Deputy Commissioner?

ESCUDERO: Ang customs ay nasa ilalim ng Department of Finance- kay Sec. Dominguez. Siguro ho ang komento ni Senator Lacson ay dapat i-address kay Secretary Dominguez dahil siya ang nag-a-appoint at nagtatalaga ng mga tao diyan- recycled man o hindi. Alam ninyo, sabi sa bibliya, dapat magpatawad ka kung Diyos ka at nasa bibliya iyon. Pero ang pinag-uusapan natin dito ay batas, kaban ng bayan, kaligtasan ng ating mamamayan. Para sa akin, kung ako ang masusunod, tama na ang strike one at hindi na kaylangang antayin pa iyong pagpapatawad.

BUENO: Ano iyon Sir, depende sa tiwala nung DOF Secretary iyong pag-a-appoint doon? Hindi ba kailangang may standard na batas na para strike one lang? Ang sabi ninyo nga strike one lang sa customs.

ESCUDERO: Position of confidence iyon. Ibig sabihin, puwede siyang sibakin kahit kailan. Puwede siyang ilagay muli kahit kailan. Depende na lamang kung may kaso o wala. Baka naman walang kasong isinampa sa pagkakamaling nagawa n'ya noon kaya may rason na siya ay muling ibalik. Siguro ang dapat gawin o magawa, sampahan ng kaso iyong mga nagkamali noon. Dahil sapat na basehan na ang pending na kaso para hindi ma-appoint ang sino man.

BUENO: Do you have any parting words, senator? May valedictory speech?

ESCUDERO: Wala na.

BUENO: Ano ito, legacy? Having been a long time chairman of the banks committee, what would you consider as a banking reform law that could be called Escudero Law?

ESCUDERO: Wala. Dalawampu't isang taon ako sa Senado, tumakbo ako ng limang eleksyon. Ni-minsan wala akong inamin o sinabi na Escudero Law, ni-minsan hindi ko itinuntong iyong pagkapanalo ko sa eleksyon; sa batas na naipasa ko sa simpleng dahilan. Hindi mo naman talaga dapat- ako ang paniniwala at prinsipyo ko ito, hindi ko ito pipilitin sa iba. Hindi naman talaga puwedeng angkinin ng isang senador lamang o isang mambabatas ang batas na naipasa dahil lamang halimbawa; ako ang unang nag-file no'ng bill dahil lamang ako ang chairman ng komite na nagpasa no'ng bill.

Bibigyan ko ng halimbawa. Ako ang principal author ng batas na nag-create ng Department of Basic Education no'ng ako'y unang term na congressman pero hindi naman po ako ang chairman nung komite na nagtanggol sa plenaryo. Isa lamang ako sa bumoto't nagpanukala ng amendment. Hindi ko- sa palagay ko, personal na paniniwala ko ito, hindi ko naman siguro puwedeng angkinin iyon na ako ang ama ng Department of Basic Education. Ako ang chairman ng ways and means committee noong ipinasa ang exemption ng minimum wage earners mula sa pagbabayad ng buwis. Hindi naman ako ang principal author. Ako ang nagtanggol sa plenaryo at nanguna sa bicam. Kinailangan ko pa rin ang tulong ng bawat miyembro ng Senado para mapasa iyon. Ako iyong nagtake-over sa committee on education para makita at mapasa ang free tertiary education lalo na sa bicameral conference committee. Hindi naman ako ang principal author, hindi naman ako nag-defend sa floor pero may ambag din naman ako doon. Kaya hindi ko aangkinin ang ano mang batas na naipasa ko at hindi ko tutuntungan ano mang batas na ipinagtanggol o ini-author ko sa nagdaang dalawampu't isang taon. Hindi dahil wala akong nagawa, hindi ko lang ugali na magyabang sa isang bagay na hindi lamang naman talaga ako ang nakagawa o gumawa dahil kinailangan ko pa rin ang tulong ng hindi lamang ng karamihan, lahat ng kasamahan ko at iyong back-up staff na tumulong sa amin. Dahil 90% ng mga batas- sa totoo lang, halos iyong staff naman sa likod ng senador ang gumawa at nagsulat. Mas pa nga dapat ipangalan sa kanila at hindi sa amin.

Sorry Butch, kung mahaba iyong sagot kasi palagi akong natatanong kung bakit wala akong inaangkin na batas 'e.

QUESTION: I will rephrase the QUESTION, Sir.

ESCUDERO: Please.

QUESTION: What banking reform laws were passed when you were the chairman of banks committee?

ESCUDERO: Sa tulong ng aming mga kasamahan sa Senado at ng staff; una, iyong amendment sa Bangko Sentral Act na nabinbin sa nakaraang dalawampung taon. Iyong paghabol natin sa amendments ng AMLC na naging compliant para hindi tayo ma-blacklist muli ng FATF. Pangatlo, iyong pagsasapinal ng hacking sa mga credit card, atm card, kung saan ginawa pa nga nating life imprisonment iyon. Para hopefully, hindi na magawa o gawin at maging deterrence iyan. Pang-apat, ang pagpasa nung Sharia Banking System katulad ng sinabi ko kanina na matitiyak na magiging 'banked' na at hindi 'unbanked' ang ating mga kapatid na Muslim dahil nga sa ilalim ng Quran ay bawal -ang paggamit at pagkuha ng interes sa kanilang relihiyon. Iyong payment system na naglayong isapormal iyong mga bagong nangyari sa teknolohiya upang sa gayon ay magkasistema. Dahil iyong E-commerce Law natin, hindi sapat para saklawin 'yong mga makabagong nangyayari ngayon sa ating banking system. Iyon lamang siguro ang makabuluhan at puwedeng banggitin kaugnay sa mga naipasang panukalang batas ng committee on banks.

BUENO: Well done. Okay, no more? With that, in behalf of Senate media, marami pong salamat, Senator Chiz Escudero sa inyong laging pag-entertain sa aming mga text at tawag.