Sen. Imee R. Marcos Transcript of DZMM w/ Peter Musngi and Rica Lazo

DZMM: Senator Imee, magandang hapon po sa inyo.

SIRM: Yes magandang hapon kamusta kayo dyan? Naku talaga naman madaming bad mood dito sa buhay natin. Talaga naman, katatapos lang ng Pasko.

DZMM: Tignan mo nga naman ang energy level ni Sen. Marcos ang ganda ha, of course that is a virtual background ano, ang ganda ha, the windmill.

SIRM:: Pero tunay na kuha yan, sa Ilocos yan sa tuktok ng bundok.

DZMM: Ang ganda, yung mga nanonood ngayon sa Teleradyo, ang ganda parang painting ano. Senator Imee, unang-una po medyo ang tanong namin dito sa aming "Sa iyong palagay question of the day" eh, naniniwala ba kayo, at ito ay itatanong na rin namin sa inyo pagkatapos ng presentation ng ating vaccine czar at si Secretary Duque and the rest, naniniwala ba kayo na maaabot nga natin ang ating 70 million herd immunity within 2021?

SIRM: Naku po, talaga naman, pareho kami ni Senator Drilon, kahit admin ako eh nagkakaisa kami na, nakupo, libreng managinip maski sa testing hindi tayo umabot ng ganoon. At talagang napakahirap, magulo pa iyong plano nila. Ako naman makulit ako sa mga LGU at sa private sector kasi nga madaming diskumpiyado na hindi maa-achieve ng gobyerno, hayaan nalang iyong mga private companies, kung kaya nila go ahead. At saka yung ating mga LGUs talaga naman pinangungunahan na nila na sila na ang pupunta at bibili ng sarili.

DZMM: Opo, eh isa pa yan sa ano eh, magulo. Hindi ko talaga maunawaan ano ba ang kinatapusan ng pag-uusap na iyon?

SIRM: Ay salamat! Akala ko ako lang iyong tange na hindi na-gets. Talagang hindi ko na-gets yung ending, nalito ako. Nalito ako, ano ba pwede bang .....(freezes)

DZMM: Pwede bang LGU..

SIRM:...(freezes) pwede ba daw i-consider yung permit, so hindi daw pwede on their own. Pero ang dami ng nagpipirma sa AstraZeneca na mga LGU, araw-araw nag-aanunsyo, anong ibig sabihin nun? Bawal ba iyon?

DZMM: Oo at saka ano po eh, hindi ko maintindihan kung ok, tripartite ang pinag-uusapan natin, so dadaan pa din sa gobyerno yan dahil sabi nga nila kapag EUA (Emergency Use Authorization) ang pinag-usapan, abay hindi pwedeng kung sinu-sinong LGU or kumpanyang dederecho sa AstraZeneca, Pfizer, BioNtech, etc etc., so dadaan pa rin sa government, in other words.

SIRM: Yes, dadaan pa rin raw tapos yung DOH kailangan pipirma doon, which means kailangan matapos ng FDA. Ang hindi ko maintindihan, ang OA naman nung FDA. Nai-approve na ng UK, Europe, US, mas magaling pa tayo, ayaw nating aprubahan? Ang exagg naman yata tayo, nakakainis. So sabi ko nga labis-labis na, yung sabi ko nga diba November pa dapat meron na yan kasi pinag-uusapan na? Eh nandito na tayo sa January wala pa ring maliwanag na plano. Kaya ayan na yung mga governor, nagkakaselosan na nga, hilahan na nga kung sino mauuna, eh makakalusot ba iyon or smuggling na naman ang turing dyan?

DZMM: Ay basta justified naman daw, Madam, paano ba yan?

SIRM: Naku po, e di palakasan blues na naman tayo rito. Ay hindi naman yata tama yon. At yung mga LGU nagrereklamo kasi kung mayaman, madatung, sa sentro ng Manila, may I buy, eh paano naman yung mga nasa BARMM, eto yung ating nasa Mindanao, yung nasa tuktok ng bundok sa Cordillera, yung mga isla sa Mindoro, wala na naman sila sa listahan, kawawa naman, wag naman ganoon. So, I think dapat maging option para sa LGU at yung korporasyon kung approved na ng FDA ng mabilis, hello! mabilis, na hindi tatlo or apat na buwan, aba'y pwede na bumili yung mga private corporations.

DZMM: Opo, may tanong ako partner para kay Senator, since nandito na rin tayo sa tripartite agreement, Senator, paano po ang mangyayari doon? Will this also be like ah, kung paano yung purchase nung unang initial private firm, purchase po natin na 50% nung kanilang binili ay ibibigay sa gobyerno. Kapag nagkaroon po ba ng tripartite LGU agreement, ganito din po ba ang gagawin, 50% would go to the government?

SIRM: Hindi ko nga ma-gets, nalito nga kami at bakit 50% lang ang mapupunta sa LGU samantalang lahat ng tuturukan, ika nga lahat ng pasyente, ay belong to some LGU or another, di ba. So nagtatanong yung mga City Mayor ng Metro Manila, Metro Cebu, sapagkat sila yung pinaka-afflicted, kung bakit daw hindi sila kasali doon sa 100 hindi 50%. Pagkatapos meron pang binanggit na 20% ang WHO doon sa Covax program, eh tinatanong ngayon ng LGU kasama ba kami dyan? Lalo na yung mga mahihirap na LGU, 4th, 5th class, hindi naman yan Metro Manila na LGU na kayang-kaya. So humihingi rin sila ng tulong. Higit sa lahat yung sa tripatite agreement, hindi kami nagkakaintindihan sa presyo, medyo mahiwaga yung presyo dahil parang inapprove yung mga Chinese vaccine na mas mahal pa, na hindi pa nag-pi-phase 3 clinical trial, pinalusot yon, pero pending approval yung mga Amerikano na katakot-takot na yung trial at todo approved na sa ibang bansa.

DZMM: Eh hindi ko nga alam kung ano ba ang mauuna dito, yung ordering or yung FDA approval? Kasi ang sinasabi naman ni Secretary Galvez, Senator Imee, to be fair to him, eh sabi niya, kung maghihintay pa tayo ng FDA approval at ng issuance ng EUA, eh by the time we sit down to negotiate, eh baka nai-commit na sa mga ibang bansa yung supply, so ngayon pa lang sabi niya, mag-terms of reference na tayo, umorder na tayo on the condition na bibigyan ka, bago ka mag-deliver bibigyan ka muna ng EUA ng ating local FDA.

SIRM: Yes, tama iyon, that is really correct. Si General Charlie tama, unahan na nila yung pagne-negotiate, pakikipag-usap. Kaya lang nakita natin yung "somebody dropped the ball" drama nina Secretary Locsin at ni Ambassador Babes (Romualdez) sa America na eto nga nag-negotiate, biglang ayan na, bulilyaso naman at hindi pinalusot yung FDA approval, kulang ang papeles ng DOH, ano ba yon? Bakit tayo ganito? Nagkakaroon tuloy ng duda ang mga tao na palakasan ng pag-aaprub kung sinong naglalakad ng Sinovac, Sinopharm, nagkakamali sya tuloy kasi sobrang labis-labis na talaga yung delay.

DZMM: Ma'am, nakausap din po ninyo, meron din naman pong representative yung FDA na nasa hearing po. Ano po iyong sabi nila? Bakit po ang tagal-tagal? Eh instead of finding the most important essence ngayon eh mukhang ang tagal naman ng nangyayari, hindi pa rin naa-approve? SIRM: To be fair naman, yung WHO, hindi naman nila kasalanan kasi pinagpipilitan nila na paspasan. Ang inirereklamo din nila iyong FDA sa Pilipinas. Ang sabi naman ng FDA, wala naman daw nag-aapply. Alin ba talaga ang totoo? Kaya sa Friday magbubunuan na naman kami ng "speak of the price", kasi ang sabi ng AstraZeneca, yung five dollars ($5) na binibida ni Secretary Charlie Galvez eh pang commercial daw iyon. Pero, sa mga bansa na low and middle income, they will sell it daw at cost price, eh nasaan yung cost price? Bakit $5 pa rin ang sa atin, dapat $2.50 lang or $2.15. Tapos ang question, bakit hindi mamili sa Taiwan, $1 lang yata. Thailand, mas mura. Alam mo dakilang Ilokana ako, hindi ko ma-take yung ganyan.

DZMM: Talagang kailangan bang for the buck, ika nga.

SIRM: Eh kasi talagang sa higit sa kakuriputan namin na talaga namang likas, e talaga namang "matter of life and death", ang daming umaasa dito. Nagtaka rin ako kahapon nag-anunsyo si Secretary Roque na "no choice" daw tayo.

DZMM: Oo, sabi niya wag nang mapili. Aba! Teka muna, sandali!

SIRM: Afraid! Eh kaya nga halos kalahati ng Filipino eh ayaw. Siguro natatakot kasi narinig na yung phase 3 clinical trial ng Sinovac at nung mga Chinese, yung Sputnik, sa pangalan pa lang nakaka-nerbyos na ang bakuna ng Russia, eh biglang inaayawan. Hindi naman tayo racist, mapili or maarte, pero syempre we should buy the best vaccine. Palibhasa mahirap, maski anong basura ibibigay sa 'yo tatanggapin mo, hindi naman ganon, sobra!

DZMM: Eto, to add po to the controversy, kausap po namin si Senator Manny Pacquiao kahapon, na paulit-ulit na sinasabi niya na pakiusap ko lang, kalimutan na muna natin iyong kumisyon. Aba, eh kung yung bakuna at kumisyon pinagsama mo, aba'y delikading yan, Senator Imee, di ba?

SIRM: Super, super! Mauuwi tayo sa Dengvaxia all over again. Yun nga kung mangingibabaw ang pera sa pandemya, walang mangyayari sa buhay natin. At yung WHO, medyo nag-warning na talagang itong emergency purchases hindi talaga nasusubaybayan at marami talagang kumikita. Ang duda ko noon pa, sa PPE, may bali-balita na dyan. Tapos sa test kits, ang balita sa Customs daw may tumatanggap. Ay naku, ang dami-daming istorya, kaya nakakasama ng loob, wag naman. Unahin muna natin ang kalusugan ng ating mga kababayan.

DZMM: And everyday, Sen. Imee, everyday that it's delayed will mean more deaths, more people hospitalized. And the real tragedy is that, eto po, meron kaming listahan na marami nang nagbibigay ng vaccine, Israel, UAE, UK, Bahrain, United States.

SIRM: Ok pa yan, mga sosyal na bayan yan. Yung Bangladesh, nag-start na ng vaccination, yung Indonesia, naku nag-start pati Africa, ano ba yan?

DZMM: Singapore, Croatia, Cyprus, Romania. In other words, gaya po nang nangyayari ngayon, yung kalagim-lagim na nangyayari sa Estados Unidos meron na silang vaccine and yet they are still hitting record numbers in terms of those active cases, deaths, tama si Rika, deaths. Kung pag-uusapan po natin, medyo natuwa nga ako, in a sense. Dati ang sinasabi ni Secretary Galvez, we will vaccinate 70% of the population in 3 to 5 years. Wala pong nagtanong yata sa Senado, na bakit ngayon ang nababanggit ni Sec. Galvez ay within 2021, within this year ay makukuha na po that magic number for herd immunity ng mga 70-M Filipinos.

SIRM: Yes, that's right, medyo nalilito tayo dyan. Kasi ang pagkakaalam natin dyan, under 16 years old hindi na babakunahan, so dapat tanggalin na ang 35% ng mga Pilipino, kasi ang bagets-bagets ng ating populasyon. Hindi sila kasali, hindi pa klaro yun. So dapat minus na yun, so kelan ba talaga, 3-5 years o 2021. Parang ang gulo-gulo talaga, walang kaplano-plano. Ang tanong ko, pag na-achieve natin yung 60-70 percent na mahiwaga, matitigil ba yung mga lockdown? Wala ng quarantine? Kasi ang naisipan ng tao, mauuna pa silang mamatay sa gutom, sa kawalan ng trabaho, kaysa sa ma-impek ng virus. Talagang desperado ang ilang mga kababayan natin, lalo na yung mga arawan, dahil hindi nakakabukas ng todo-todo ang ating ekonomiya.

DZMM: Opo, maraming natutuwa na kayo ay hilong-hilo, lalo naman kami talagang hindi namin alam ang nangyayari, ano po? Before we let you go . . .

SIRM: Parang ang feeling ko wala nang ibang gagawin kundi kumain ng malunggay.

DZMM: Ayan pampalakas ng immune system. Senator, may tanong po ako, nilinaw po ba nila na we have to vaccinate 70% of Filipino people? Eto bang sinasabi nila na 70% ay full two doses na po? O ang 70% na yan ay one dose pa lang for everybody?

SIRM: Ang pagkaintindi ko naman ay talagang full two doses, kasi may vaccine naman na iisa lang e. Depende which one. Pero hindi maliwanag kung ano ang baseline? Ano ang 70%? Kasama ba doon ang mga bagets? Alam natin na yung mga bata hindi kasama doon. Isa pa tanong ng mga nanay, kelan ba magbabalik ang eskwela? Kung hindi kasali ang mga estudyante doon sa listahan ng priority, ano ba ang benchmark natin para magbukas ang eskwela ulit? Kasi talagang meron akong kakilalang mga nanay na hindi na makapag-trabaho, tatlo o apat ang anak. Ay talagang nakatutok, sila ang nagho-homework.

DZMM: Ito medyo misteryosong mathematics, Sen. Imee. Kung 35% yung 16 and under na hindi na babakunahan at ayon sa isang survey kung totoong 35% ng mga Pilipino ay ayaw magpa-bakuna. Aba ay 30% na lang ang problema natin?

SIRM: Wala na, naging zero-zero na, pambihira namang buhay 'to.

DZMM: Senator Imee, as we speak, just to dramatize the point, today, January 12 is the 300th day since we first declared a community quarantine in the Philippines. Three hundred days na po yan. So we've been waiting for quite some time. Sana po yung inyong Committee of the Whole hearing number 2 sa Friday ay maging malinaw na kung ano ang tinatawag na roadmap? Maraming, maraming salamat po, Sen. Imee ha.

SIRM: Naku, that's correct. Talagang sana magkaliwanagan. Eto nga umaasa ang taumbayan dyan. Talagang tayo ang one of the earliest, longest and arguably the most expensive lockdown. Kaya wag nating pilitin ang ating mga kababayan na pumili sa buhay o kabuhayan. Kailangan na talagang magbukas na ang ekonomiya, ang mga eskwela, at bumalik na tayo sa normalidad sa lalong madaling panahon.

DZMM: Thank you po, Sen. Imee.