Public Briefing #LagingHandaPH interview ni Sen. Win Gatchalian kasama si Sec. Martin Andanar ukol sa Covid-19 vaccine at non-performing GOCCs

Q: Sa COW hearing noong Lunes would you say maraming nabago as to the plans of the IATF and other concerned agencies sa vaccination roadmap ng pamahalaan?

SEN WIN: Pinag-aaralan ko ang vaccine rollout hindi lang dito sa ating bansa kung hindi sa buong mundo at talagang napakalaking problema yung suplay ng bakuna. Today, according to Bloomberg, 30 million doses pa lang globally ang naibibigay sa buong mundo so out of the 7 billion population, 30 million pa lang ang nabigay dahil nagaagawan talaga ang iba't-ibang bansa para makakuha ng vaccine para sa kani-kanilang bansa. Pero ang pinakamahalaga dito, sa briefing ng IATF, kay General Galvez, meron na tayong mga confirmed contracts sa apat na suppliers at itong confirmed contracts, 130 plus doses ang confirmed na dadating sa ating bansa ngayong taon. Ang nakikita ko ditong malaking hamon ay ang distribution dahil kahit na mabili natin yan, to distribute it nationwide ay napakahirap kaya dapat talagang i-activate ang ating mga lokal na pamahalaan para mai-distribute ito ng mas mabilis sa bawat sulok ng bansa natin.

Q: Meron mga ilang Senador na sinabi na ambisyoso ang 70 million Filipino nag mababakunahan ng dalawang doses ngayong taon, ano po ba ang tantsa ninyo sa target na ito?

SEN WIN: Kung gagamitin natin ang lokal na pamahalaan, tingin ko, kakayanin yan, kasi sabihin na natin 70 million ang population natin ang babakunahan, that's 7 million a month. Tingin ko kakayanin yan kapag sabay-sabay gagalaw ang ating lokal na pamahalaan, kung sila mismo ang maghahanap ng storage, sila ang magbabakuna, sila ang kukuha ng mga nurses, medical experts para mag bakuna, kaya yan. Kaya nga importante dito na ang mga lokal na pamahalaan ay makagalaw. Kaya isa sa mga nakita kong pwedeng ma-improve sa sistema natin ay hayaan natin ang mga lokal na pamahalaan na makipagkontrata sa mga vaccine suppliers. For example, sa amin sa Valenzuela, nakipagkontrata kami sa AstraZeneca para mag suplay ng 400,000 to 450,000 ng bakuna sa aming siyudad. Siguro mga 50 percent to 60 percent of our population so kakayanin kung ganun ang target. Kung lahat ng lokal na pamahalaan tatargetin nila 60 to 70 percent ng population nila, buong bansa aabot ng 60 to 70 percent, so yun ang target. So kailangan talagang i-activate yung mga lokal na pamahalaan pero kung hindi maa-activate yan, tingin ko hindi kakayanin yung 70 million na pagbabakuna.

Q: Ano po ang take ninyo na sinasabi ng ibang officals na bawal pumili ng brand ang recipients nito at kung ayaw pwede naman tumanggi?

SEN WIN: Ang gusto natin para sa ating kababayan is the best, yung 90% plus efficacy. Alam naman natin yung mga bakunang to, yung Pfizer, AstraZeneca yung mga lumalabas ngayon sa international, yan ang gusto natin para sa ating bansa. Pero naintindihan ko rin kung lahat, in fact kanina before the interview binabasa ko sa internet na today, nag-start na yung mass vaccination in Indonesia, ang Indonesia ay doble ng ating populasyon. Nauna ang kanilang pangulo at kanilang vaccine na kinuha ay yung Sinovac. Kaya nga naintindihan ko rin na meron tayong problema sa suplay pero kung ang ating gobyerno ay kukunin itong mga klaseng bakuna, for example Sinovac, itong mga ganitong brands, siguraduhin dapat nila yung kanilang efficacy ay kasing galing ng efficacy ng mga iba pang mga vaccines dahil ang gusto natin is the best for our countrymen. Yung suplay na papasok, dapat siguraduhin natin na napagaralan ng mabuti. Tignan ng FDA for example, kukunin natin yung Sinovac, pagaralan ng mabuti ng FDA kung ano yung efficacy ng Sinovac.

Q: Ano ang gusto ninyo marinig sa hearing sa Biyernes?

SEN WIN: Importante dito communication, pagtapos ng first hearing ang dami kong nakuhang text from the private sector, from the local government, sa mga kaibigan natin, importante na very clear, very certain ang plano ng gobyerno dahil sa mga hearing na kinonduct namin sa nakaraang araw, marami sa mga pahiwatig ng IATF ay hindi pa tiyak, marami doon ay parang plano pa lang. Ang importante ay tiyak dahil doon sa mga ganitong katiyakan magiging kampante ang ating mga kababayan at magiging kampante ang ating mga negosyo para malaman nila paano sila gagalaw. Importante dito yung certainty noong kanilang mga pronouncement at kung saan tayo pupunta sa mga ilang buwan na darating.

Q: Maraming lungsod na nag-aanunsyo na bibili sila ng maraming bakuna, itong brand na ito. Hindi po ba itong mga bakuna na ito ang national government din ang magpo-procure tapos doon din kukunin ng LGUs ang bakuna na ina-announce nila na bibilhin nila?

SEN WIN: Tama, ganun na nga ang proseso kaya merong isang pang layer dahil tripartite itong agreement na ito. Ibig-sabihin ang mga lokal na pamahalaan hindi pwede dumeretso sa mga suppliers, kailangan pa ang national government kaya bumabagal. Ito rin yung panawagan ko na hayaan na yung mga lokal na pamahalaan na bumili deretso para sila na ang gumawa ng agreement with the supplier para mas mabilis. Kung matatandaan natin yung testing, dati isa lang yan, RITM lang, buong bansa doon nag papatest kaya nagkabuhol-buhol na doon. Noong pinayagan na yung mga lokal na pamahalaan, private hospitals, even the private sector magbukas ng sarili nilang laboratory, mabilis na, hindi na tayo nagkakaroon ng problema sa testing. Ngayon nga maluwag na yung testing facilities, dapat i-decentralize yung pag didistribute, again babalik lang ako sa sinabi ko, sa amin sa Valenzuela, kung bibigyan kami ng pagkakataon makipag-agree, for example sa Pfizer, or iba pang mga suppliers, bibili kami ng deretso, kami na ang mag didistribute, mag iistore, magbabakuna gamit yung guidelines na bibigay ng IATF, gamit yung prioritization ng IATF para mas mabilis. Ako tingin ko kung papayagan ang Valenzuela na makipag-agree sa mga suppliers, yung 70 percent ng population namin napakadali yun, in a matter of a few months kaya na namin magbakuna.

Q: Granting na yan po ay payagan ng national government, saan po manggagaling ang pera n LGU's?

SEN WIN: Doon sa mga highly urbanized cities tulad ng Valenzuela, Makati, Pasig, Caloocan, ito mga to may kapasidad ito eh, may pondo na sila, in fact nag a-announce na sila. Doon sa mga munisipalidad na maliit, mga first class, second class, third class kailangan pumasok ng national government. Pwede naman tayo guamwa ng formula diyan, for example, kung ang population ay ganito, ito yung pondo na bibigay namin, ito yung vaccine na bibigay namin, ito yung mga PPE's dahil yung paga-administer hindi naman po ordinary, kailangan ng PPE's at iba pang gamit. Ibig sabihin doon sa mga walang kakayahan importante na pumasok yung national government para tulungan sila, bigyan ng financial support at suporta pagdating sa bakuna.

Non-performing GOCCs

Q: Idea of realigning the 200 billion subsidy appropriated for 2021 to losing GOCC's to augment funds in pandemic and calamity response efforts. Ano na daw po ang latest dito?

SEN WIN: Ito po yung konsepto na ipinaalam ho natin sa GCG, DOF at national government. Marami tayong GOCCs, yung iba nga dito nalulugi na, yung iba hindi na nag perperform bakit pa natin sila bibigyan ng subsidiya? Gamitin na lang natin yung subsidiya sa pagbibili ng self-learning modules or iba pang kagamitan. Ito po ay binigay natin as a suggestion. Pinag-aaralan na ho ito ng DOF at tinitignan na rin po natin yung GOCC's na hindi productive or hindi kumikita para magamit na lang natin yung subsidiya sa ibang mahahalagang bagay.