DZRH Isyung Pambayan interview ni Sen. Win Gatchalian kasama si Milky Rigonan ukol sa face-to-face classes

Q: Face-to-face classes.. Ano na ang ugnayan natin kay Secretary Briones ng DepEd?

SEN WIN: Sa aking pag-aaral at tinitignan rin natin yung mga research, mga pananaliksik tungkol dito sa face-to-face classes, at isa lang ang sinasabi, pagdating sa pagbubukas ng eskwelahan, minimal or almost zero ang paghahawaan sa loob ng eskwelahan. Ibig-sabihin mas maraming nahahawa sa labas ng ating eskwelahan dahil pagdating sa eskwelahan, namo-monitor at meron tayong mahigpit na patakaran para hindi magkaroon ng hawaan. Kaya tingin ko pwede na tayo magbukas ng face-to-face classes dito sa mga lugar na walang Covid. Meron tayong almost 400 plus na mga LGUs na zero Covid, ito yung mga LGUs na nasa liblib, for example nasa bundok o nasa isla at kausap ko rin yung mga Mayors nitong mga LGUs na ito at sabi nila na talagang hirap na hirap ang ating mga magulang lalo na yung mga magulang natin na hindi nagtapos ng elementary o ng high school na turuan yung mga anak nila. At marami din sa mga bata dahil nga ito ay bago sa kanila, hindi nakaka-concentrate, napakadaming mga distractions, yung iba nanonood ng TV, nag ga-gadgets kaya ang tingin ng mga magulang pati na rin ng mga LGUs na yung pag-aaral sa loob ng tahanan ay may hangganan at ang kinakatakutan ko personally, baka pagtapos ng one year hindi matuto ang bata. Kaya mas maganda pang buksan na natin yung mga paaralan natin dito sa mga zero Covid areas at para mapagpatuloy nila yung kanilang pag-aaral.

Q: Agree ka rin Senator Win na dapat magkaroon muna ng dry-run ang DepEd sa muling pagbabalik ng face-to-face classes doon sa mga lugar na halos zero ang Covid cases?

SEN WIN: Actually December pa handang-handa na ang DepEd. Naudlot lang ito dahil sa new variant dahil noong pumasok yung new variant around January naudlot ito dahil nga hindi natin kabisado yung new variant. Kung ako ang tatanungin, ang paglaban natin sa Covid ay maayos at satisfactory dahil kung makikita natin yung ating number of cases, hindi tumataas at maraming ang gumagaling at higit sa lahat konti lang o halos wala ang namamatay. Maganda yung pag-handle natin ng Covid dahil marami tayong natutunan, yung mga doktor natin natuto, yung mga ospital natin natuto na, higit sa lahat yung mamayanan natin ay nakikinig at sumusunod sa health protocols. Naudlot lang ito pero ang alam ko handa na ang DepEd na magkaroon ng dry-run, ng testing, umpisahan muna natin doon sa mga zero risk or low-risk areas ito nga yung 400 na walang Covid. Gawin muna nating twice a week or three times a week, depende sa laki ng klase. At tignan natin para natututo tayo, dahan-dahan natin palawakin yung face-to-face kung pababa na ang kaso ng Covid.

Q: So ibig sabihin hindi buong klase ang papapasukin, hindi lahat ng estudyante sa eskwelahan ang papasukin? May mga batches halimbawa yung ngayon, pwedeng pumasok ng physical yung susunod na batch sa ibang araw?

SEN WIN: Correct. Meron kasi tayong mga lugar na masikip ang kanilang mga classroom, for example kung ang classroom may 50 students hindi naman pwedeng siksikan yung mga bata kung gagawin mong twice a week. Marami tayong mga lugar na mababa ang student-to-classroom ratio, minsan trenta lang, minsan bente ayun hayaan na dapat gawin mas madalas, for example three times a week or more than four times a week, depende sa size pero ang punto dito dapat may social distancing sa loob ng classroom, may social distancing sa pagpasok ng eskwelahan. At alam mo ito nakikita natin paglabasan nagkukumpulan yung mga magulang, hindi na pwedeng ganun alam naman natin na kapag labasan na, nagkukumpulan so bawal na muna ang ganun. So maiiwasan natin yan kung bababaan natin yung mga bilang ng bata na papasok.

Q: Senator ang sinasabi naman ng iba, pwede naman ituloy itong face-to-face classes simula na lang next school year? Wag na daw ngayon kasi yung iba para naka-adjust na daw sa distance learning? at wala pa daw bakuna?

SEN WIN: Tama ka, out of the 1,500 na LGUs 400 plus ang walang Covid at kaya sa pagaanalisa ko, pwede na natin silang umpisahan. Of course sa mga siyudad, mahirap pa magkaroon ng face-to-face pa ngayon dahil nga malaro pa ang sitwasyon at hindi masabi kung anong pwedeng mangyari. Pero doon as 400 pwede na yan, doon sa 400 unahin na yan. Marami tayo matututunan diyan. In fact sa ibang bansa hindi rin nila sinabay-sabay, inumpisahan muna nila doon sa low-risk or zero risk area para matuto sila. dito rin sa atin pagbukas dapat pag-aralan ng mabuti, i-document natin ng mabuti kung ano yung matutunan natin doon lalo na mga guro natin at punong-guro, pag-aralan natin at dalhin naman natin sa ibang lugar. Hindi ako sang-ayon na sabay-sabay ang buong bansa dahil marami pa tayong dapat matutunan.

Q: Ang sabi naman ng DOH kapag pinailalim na daw ang buong bansa under MGCQ, inaasahan na tataas yung Covid cases natin. so baka naman ang magiging proseso ngayon ng DepEd, urong sulong ulit sa face-to-face classes?

SEN WIN: Doon sa aking pag-aaral, yung 400 na yun hindi ko na babanggitin isa-isa pero marami doon noong umpisa pa lang, zero covid na. Ibig sabihin hindi sila kasi puntahan ng tao, hindi sila daanan ng tao, talagang sasadyain mo. Kaya nga yung ibang nakita kong LGUs hindi nagkaroon ng Covid ni minsan dahil napakalayo. Yung iba naman napakatagal hindi nagkaroon ng Covid. So ang ibig-sabihin dito ito ay mga lugar na talagang sasadyain mo. Sa aking pagaanalisa, pwede natin unahin ang mga ito. Ngayon kapag nag MGCQ, ang tingin ko dahil ang tao natuto na magsuot ng mask, shield, social distancing, at hindi na lumalabas, mame-maintain natin yung number around 1,000 to 1,500 baka nga bumaba pa. ang importante dito sa aking pagaanalisa ay ang tao nagko-cooperate at alam nila ano yung mabuti para sa kanila.

Q: So pabor ka dito sa desisyon na dapat ipailalim na sa MGCQ ang buong bansa dahil nagsu-suffer din ang ekonomiya natin o dapat selected areas lang, Senator Win?

SEN WIN: Tingin ko pag ang lugar wala naman pong mabigat na pagkalat, wala naman na tinatawag natin na 'heavy community transmission' ay pwede nang gawing MGCQ. Naniniwala ako na again, na ang mga ospital natin, doktor natin, even yung mga lokal na pamahalaan ay natuto na paano ito bantayan. Sa MGCQ, yung mga restaurants from 50 percent pwede nang tumanggap ng up to 70 percent at yung mga public transportation mas marami na rin ang pwede nilang isakay. So ibig sabihin yung ekonomiya natin ay bibilis dahil nakaduktong ang lockdown sa pagbilis ng ekonomiya natin. Noong nagbukas lang tayo from MECQ to GCQ, tumalon kaagad yung ekonomiya natin, dumami kaagad yung trabaho kaya dapat natin maintidihan na itong GCQ nakakabit ito sa paglago ng ekonomiya natin at sa trabaho.

Q: Pero ang sabi rin ho ng mga kababayan natin, medyo conscious na rin dahil marami sa ating kababayan na sumusunod talaga sa ating health protocols kaya wala rin daw talagang patutunguhan itong ekonimiya natin kung hindi under the MGCQ at ito ay dedesisyunan tomorrow ng Pangulo?

SEN WIN: Oo, yun naman ang kagandahan, hindi tayo tutulad ng ibang bansa sa Amerika o sa Europa, na kapag pinasuot mo ng mask magra-rally. Dito sa atin noong sinabi na magsuot lahat ng mask eh sumunod naman lahat. Yun naman ang kagandahan na nagko-cooperate tayo dahil alam natin kung ano mabuti para sa atin at sa ating mga pamilya. At yung kultura na yan, yung pagbibigay ng cooperation ay napakaganda at dapat gamitin natin yan para dahan-dahan nating mabuksan ang ating ekonomiya at ang ating mga eskwelahan. Maraming nang mga eksperto na nagsasabi na hindi tama na ang bata ay nakakulong lang sa bahay ng isang taon. Ang bata ay dapat nakikihalubilo, nagso-socialize, nakikipaglaro at importante yan sa kanila lalo na sa mga batang below seven years old dahil ito yung tinatawag nating formative years nila kung saan ang kanyang paglaki ay hinhuhubog pa. kung hindi mahubog ito ng maayos at siya at ikukulong lang sa bahay, siguro natututo nga siya pero yung kanyang socialization ay hindi naman lumalago at yan din po ay merong epekto sa pagpapalaki ng bata.

Q: Ano ba ang assessment ng committee mo Senator Win, ng Basic Education Committee, dito sa blended learning natin? Bukod sa palpak na internet, yung ibang mga lugar halos walang serbisyo o walang connectivity. At the same time, epektibo ba talaga ang sistema na ito?

SEN WIN: Mahirap, napakahirap pero bibigyan ko ng credit where credit is due, bigyan natin ng credit ang DepEd dahil kahit papano napagpatuloy nila yung pag-aaral ng mga bata. Pero sa aking pagaanalisa, kausap ko po yung aming Superintendent sa Valenzuela si Dr. Meliton Zurbano, napakahirap po. Pinipillit talaga ng guro natin, saludo ako pero hindi tayo nakakasigurado kung ang bata ay natututo at kung ang kanyang grado at assessment ay magiging maayos. Yan ang kinakatakutan ko kasi yung pagtapos ng isang taon lilipat sila sa mas mataas na baitang, kaya ba niya? Kaya ba niyang sa mas mataas na baitang? Kaya ba niya i-handle yung mas mataas na baitang? Yun yung kinakatakutan ko kasi kung hindi niya malampasan o maging magaling sa susunod na baitang eh babalik siya, babagsak at babagsak siya at yun po ang kinakatakutan ko. At dahil nga sa kakulangan ng gadgets at internet, ang pinakamaganda ay magkaroon ng interaction sa pagitan ng estudyante at ng mga guro dahil mapapaliwanag ng mga guro ng maayos at mas malinaw sa bata kung sila ay magkakaroon ng face-to-face classes.

Q: Baka may gusto ka pa idagdag Senator Win dahil ang mga magulang din ay nagdadalawang isip dito sa rekomendasyon na ibalik na itong face-to-face classes, bilang Chairman ng Committee on Basic Education?

SEN WIN: Sa akin unahin muna natin yung doon sa mga 400 na zero Covid. Nakausap ko ang ilan sa mga alkalde at sabi nila kaya naman at gagawa sila ng mas mahigpit na health protocols. Hindi naman ibig sabihin na sabay-sabay papasok ang mga bata sa eskwelahan. Ang importante dito magsuot ng mask, ng shield, mag social distancing at importante na sa mga bata na maghugas ng kamay para maiwasan ang virus. Marami nang mga pag-aaral sa Amerika at sa Europa na nagsasabi na ang eskwelahan ay hindi lugar para magkaroon ng hawaan, mas magkakaroon pa ng hawaan sa mga barangay at sa komunindad. Kaya po ang eskwelahan pwede nating sabihin na safe pagdating po sa pagbibigay proteksyon sa ating mga kabataan.