DZBB Bantay Balita sa Kongreso Interview kay Senator Win Gatchalian kasama sina Nimfa Ravelo at Isa Avendano-Umali ukol sa face-to-face classes at pagbuwag sa PITC at PS-DBM

FACE TO FACE CLASSES

Q: Bilang chairman po ng Committee on Basic Education ito po ang latest, ang sabi po ng DepEd, meron na po silang possibly magbukas ng face-to-face classes 120 schools pero pending approval po ni President. Diba Sir dalawang beses na pong ni-reject ni Presidente dahil sa COVID cases, ngayon may Delta pa tayo so ano 'yung chances?

SEN. WIN: Actually, ako ninanais ko Nimfa na itong pagbubukas ng bagong school year ay meron na tayong ilang lugar na mag-face-to-face classes dahil tinignan ko ang istatistika halos mga 100 na LGUs ang zero COVID o walang COVID at all. So yung mga LGUs na yun normally nasa mga isla, nasa mga bundok o malalayong lugar na hindi naman nagkaroon ng COVID o hindi naman pinupuntahan ng tao kaya zero COVID sila. Ang punto ko lang na 'yung mga lugar na zero-COVID o low risk pwede nang mag-face-to-face classes, umpisahan natin yan sa pilot, ilang eskwelahan muna tapos kung wala namang naging problema at natuto tayo paano gawin yun, dahan-dahan nating buksan ang ibang eskwelahan. In fact, isa sa mga minumungkahi namin sa iba ay ang pagbubukas ng eskwelahan sa Alert levels. Di ba meron tayong limang Alert levels? Ngayon nasa Alert Level 4 tayo, may mga establisiyimento na bukas. Ang aking mungkahi isama ang pagbubukas ng eskwelahan. So for example, ikaw ay alert level 1, wala naman pong COVID eh buksan na ang mga eskwelahan doon sa lugar na yun.

Q: Pero Sir kung may alert-alert level 1, level 2 ibig sabihin may COVID cases po sa lugar na yun.

SEN. WIN: May COVID Cases, depende sa pagkalat o dami. Itong COVID hindi mawawala ito, talagang aminado na tayo na medyo tatagal pa ito. At hindi natin alam gaano katagal. So ibig sabihin kug titignan nati ang karanasan ng ibang bansa tulad sa Israel. Kahapon nabasa ko sa Internet, 80 percent na fully vaccinated sila pero meron pa rin pong tinatamaan ng COVID. In fact, dahil nga sa pagdami ng COVID sa kanila, nag-booster shot na sila kahit wala pang pahintulot ang WHO. So ang ibig kong sabihin, itong COVID na ito hindi ito mawawala. So ibig sabihin kung aantayin natin itong mawala, baka hindi na pumasok ang mga bata habambuhay.

Q: Yun nga, ngayon po for approval ni Presidente, di ba dalawang beses nang na-reject dahil nga sa COVID cases, yung pangalawa nung sumulpot ang Delta. Eh ngayon andyan pa rin ang Delta, so kung depende sa desisyon ni Presidente so kinakailangan para makumbinsi si Presidente, kailangang i-present sa kanya ang mga bagay na binabanggit ninyo na may mga lugar na hindi naman nagka-COVID at all.

SEN. WIN: Ako dalawang dahilan. Una, yung mga lugar na walang COVID o zero COVID umpisahan na natin ang face-to-face doon. Kapag pupunta ka sa mga lugar na yun, in fact may nadaanan nga ako dahil island province, ang mga bata nasa labas naman, naglalaro sila. Marami sa mga magulang nagtataka nga bakit walang COVID sa kanila pero ang Quarantine Level pareho sa Metro Manila o bakit hindi sila pinapayagang mag-aral, iba naman ang sitwasyon nila. So isa sa natutunan natin dito yung hindi pwedeng one size fits all pagdating sa edukasyon. Kung ang pagbubukas ng negosyo ay binibigyan natin ng iba't ibang alert level, iba't ibang quarantine levels, dapat sa edukasyon ganun din. Yan ang isa sa mga natutunan natin. Pangalawa, nasabi na ng NEDA na itong isang taon na hindi pumasok ang bata, P11 trilyon ang nawala sa atin pagdating sa productivity at economically. Ibig sabihin itong mga batang ito dahil hindi nga pumasok sa eskwelahan hindi sila makakakuha ng magandang trabaho, ibig sabihin hindi sila makakakuha ng magandang trabaho, tayo bilang bansa ang maapektuhan niyan.

Q: Naaalala ko lang Isa, Senator Gatchalian, nagsabi hindi ko lang po matandaan kung kayo so si Secretary Carl Chua ng NEDA, na kapag dumating na sa punto na magtatrabaho na ang mga estudyante ngayon, mas mababa ng 10 percent ang kanilang sweldo kasi nawala ang knowledge ng buong isang taon.

SEN. WIN: Tama yan. Proven research yan, in fact sabi yan ng NEDA, sabi yan ng ADB, sabi rin ng World Bank. Sabi nga ng World Bank, nabawasan, kasi bago pa man tumama ang pandemya alam naman natin may problema na tayo sa quality. Nung bago tumama ang pandemya, ang pinag-aaralan ng bata ay 7 years up to 12 years. Ngayong tumama ang pandemya, bumaba na yan to 6 years. Ibig sabihin kahit magtapos siya ng Grade 12 ang napag-aralan niya lang up to Grade 6 dahil nga kapag iisipin mo ito may logic ito dahil ang bata kapag hindi pumapasok, nakakalimutan ang pag-aaral. At kapag nakalimutan ang pag-aaral kapag pumasok siya doon, mahihirapan siya. Matagal bago niya maalala at maintindihan ang kanyang lessons. Walang pag-aaral na nagsasabi na maganda itong pagtigil ng eskwelahan, ang pagpasok. Lahat nagsasabi na dehado ang ating bansa.

Q: Yun nga po, mismong UNICEF na rin ang nagsabi na dalawang bansa na lang sa mundo including Philippines po ang hindi nagsasagawa ng face-to-face classes, pero sa palagay niyo ba Senator Gatchalian handa na ba ang DepEd sakaling magkaroon na ng pilot face-to-face classes? At ikalawa po kasi may mga nagsusulong na halimbawa ang mga magulang na takot palabasin ang kanilang mga anak dapat pabakunahan muna ang mga bata versus COVID 19?

SEN. WIN: Isa, walang pilitan ito. Kung ang ating mga magulang ay takot at hindi komportable, hindi naman pipilitin na pumasok ang kanilang mga anak. Pwede pa rin naman silang mag-modular. Pero kung ang mga magulang ang tingin nila ay safe halimbawa, may mga like dito sa Valenzuela may mga eskwelahan namin nasa residential areas. Literally, one minute, two minute walk lang sa probinsya ganun din. So kung may mga magulang na ang tingin nila ay safe o ligtas sa kanilang mga anak, ay pwede na silang pumasok. Yung ibang mga magulang na ang tingin nila ay hindi maayos o hindi pa ligtas, wag muna. Walang pilitan ito, hindi naman sila pipilitin na pumasok.

Q: Doon sa inyong proposal po na face-to-face classes, sino ho ba ang pinag-uusapan natin dito? Anong grade level po? Kasama ba ang mga Grade 1, Grade 2 o Elementary o High School, ano po ba?

SEN. WIN: Ako ang aking mungkahi ay umpisahan muna sa Grade 1 up to Grade 12 at kung maayos-ayos na isama na natin ang Kindergarten. Ang logic ko sa Kindergarten, ang mga Kindergarten kasi talagang ang mga magulang nasa eskwelahan din binabantayan ang kanilang mga anak. So hindi kagaya ng mga Grade 1 kapag dinala nila sa eskwelahan babalik na lang sila pagsundo ng bata. Sa kindergarten iba dahil nga mas maliit. So para ang mga magulang po hindi rin labas ng labas, unahin natin muna natin ang Grade 1 to Grade 12 dahil itong mga ito medyo independent learners na. So sa tingin ko after two months or three months pwede na natin ipasok ang Kindergarten. Ang punto naman natin dito maumpisahan na. Maumpisahan na natin para makita natin kung ano ang epekto at matuto tayo.

Q: Naalala ko sa House Appropriations Committee hearing nitong nakaraang Linggo, binanggit ni Secretary Leonoro Briones na talagang ang desisyon lang ni Pangulong Rodrigo Duterte ang hinihintay. Hindi sila makakilos although talagang sabi nila nagpe-prepare naman ang DepEd. Sa palagay niyo po ba ano pa ang dapat gawing effort ng DepEd para ma-convince si Pangulong Duterte na gawin na ang face-to-face classes?

SEN. WIN: Of course at the end of the day, Isa and Nimfa magde-desisyon ang ating Pangulo dahil siya ang ating chief executive siya rin po ang may responsibilidad kung may mangyari dyan o ano, siya rin po ang may responsibilidad kaya alam natin ang bigat ng desisyon na gagawin niya. Mabigat talaga, tinitignan niya maraming factors pero para sa akin tignan natin yung mga ibang bansa. Tulad ng Indonesia, if you remember unang pumalo doon o unang tumaas doon ang bilang ng Delta variant doon. Marami sa kanilang mga islands pareho sa atin, islands din sila ay sinara ang eskwelahan. Pero about a month ago, nagbukas na sila. Marami akong nabasa na mga artikulo sa internet na nagbukas na sila ng mga eskwelahan pero may COVID pa doon ah. Hindi pa naman zero COVID sila pareho rin sa atin, marami ring COVID doon pero nagbukas na sila ng eskwelahan. So ang punto lang naman natin, pag-aralan din natin ang karanasan ng ibang bansa dahil hindi naman iba ang sitwasyon natin sa kanila. Pareho rin, pero sila nakakabukas ng eskwelahan, tayo hanggang ngayon more than 1 year na sarado pa rin ang ating eskwelahan. Aaminin ko mahirap ang desisyon, hindi madali yan. At alam mo naman dito sa atin, meron tayong ugali na mas tinitignan ang pagkakamali kaysa sa tama. Kaya ang isang bulilyaso lang malaking sisisihin na naman.

Q: Kaya nga kasi kapag naging super spreader ang pagbabalik sa eskwela, si Pangulong Duterte rin ang sisisihin.

SEN. WIN: Korek, korek kaya mahirap ang desisyon. Pero ako naman, sa akin, ang rekomendasyon ko naman ay base sa pag-aaral, base rin sa karanasan ng ibang bansa at base rin sa sarili nating karanasan dahil 1 year natuto na tayo. Alam mo itong Alert level, narealize ko maganda rin, like kahapon nagpagupit ako kahit papaano nakabukas na ang mga salon, ang mga barbero, kawawa rin sila halos tatlong buwan wala silang trabaho.

Q: So sa barber shop na kayo nagpunta, hindi na kayo pinuntahan sa bahay?

SEN. WIN: Hindi na dahil bukas naman at mas convenient na pumunta doon. Kawawa, marami like sa isang salon naman hindi lang tagagupit, may utility, may assistant. Yun kawawa dahil 3 months silang hindi nakapasok.

Q: Yun nga po ang narinig ko kahapon na pinagkukuwentuhan, nag-uusap sila kung magkano ang tip na natatanggap kasi aasa sila doon kasi kailangan nilang bumawi ang tagal nilang walang trabaho.

SEN. WIN: Korek, isa sa mga natutunan natin kagaya ngayon mataas na naman ang cases natin 20,000 pero kaya natin magbukas ng salon, barbero, kaya natin magbukas ng restaurant so ibig sabihin natututo tayo, natututo tayong mag-adjust. Even ang mga nagtatrabaho doon sabi nila hindi naman yan mawawala, kami na lang ang mag-iingat. So ang ibig sabihin kung nagagawa natin sa maliliit na negosyo, kaya nating gawin yan sa ating edukasyon at sa ating mga eskwelahan.

Q: Bakit nga naman hinahayaan mong mamasyal sa mga park, sa eskwelahan hindi?

SEN. WIN: Korek.

Q: Ang daming bata sa kalsada, totoo ang sinasabi ni Senator kanina.

SEN. WIN: Ang dami. To be honest kahit dito sa Valenzuela pag-ikot ko may mga batang naglalaro dahil hindi mo sila makukulong sa bahay lang nang talagang matagalan, lalabas at lalabas yan.

PAGBUWAG SA PITC, PS-DBM

Q: Senator, maiba lang po ako ng topic, nag-iimbestiga ang Senado sa mga allegedly anomalya sa pagbili ng pandemic supplies, ang issue po ay ang paglilipat ng pondo mula sa DOH tungo sa DBM-PS, naglipat ng P42B nagpabili ng pandemic supplies na hindi naman dating ginagawa ng DOH tapos andun pa rin ang nagpapabili rin ng ang iba't ibang government agencies sa PITC. Sa punto na ito, ano ang nakikita nyong kailangan na remedial measures.

SEN. WIN: Talagang ano yan, ito ay classic circumvention o palusot. Ang pinakakataka-taka ay ang pagbigay ng BFP ng malaking pondo sa PITC para magtayo ng fire station. Ang trabaho mo magtayo ng fire station pero ibinigay mo sa isang trading company na magtayo ng fire station. So parang talagang inabuso ng mga ahensya ito at inabuso rin ng mga tumatanggap. Dahil itong mga tumatanggap hindi ko alam kung meron din silang personal na kita yan, o ng ahensya.

Q: May service charge daw po, sa PS-DBM four percent na service charge. PITC di ko alam.

SEN. WIN: Sigurado meron yan, either may kita o may service charge. May commission o kung anong charge. Sigurado ako meron yan. Kaya tuwing budget season kapag napapakinggan mo ang mga senador, ang unang tanong nagastos mo ang pondo mo? Kumusta ang utilization rate mo? At dyan talaga gine-grade ang lahat ng ahensya kung nagastos o hindi. Para makalusot sila dito ang ginawa naman ng mga ahensyang ito kagaya ng BFP, ng DOH ipinasa sa ibang ahensya. Kaya sa libro ng BFP at ng DOH 100 percent ang utilization rate. Pero kapag titignan mong mabuti hindi naman nila nagastos ang pera, ipinasa lang nila ang pera kaya kapag tinignan mo ang PITC at ang PS-DBM, andun pa ang pera buo pa. Ang laki. Kaya talagang ako suportado ako doon sa panukala ni Sen. Imee Marcos na buwagin na itong mga ahensyang ito dahil ginagawang palusot lang nitong mga ahensya at nagiging double charge kasi magcha-charge sila ng service fee, magcha-charge sila ng commission eh kung ang ahensya na mismo ang bibili at gagawa nyan, wala nang service fee at commission, diretso na.

Q: Lumalabas pa Sir na possible nagpo-procure sila ng overpriced.

SEN. WIN: Pwede rin yun kasi ipinasa na nila sa ibang ahensya kaya nung iniisip ko ito, nung Mayor ako may pondo kami, hawak mo na ang pondo, ipapasa mo pa sa ibang ahensya. Yan ay isang anomalya rin bakit mo ipapasa sa ibang ahensya. Kaya hindi mo maiiwasan ang pagdududa ng ibang senador na ang laking pondo P40 billion plus tapos ipinasa sa PS-DBM tapos isang korporasyon na ang kapital ay wala pang P1milyon ay nakakuha ng kontrata na mahigit P8 billion. Just to give you a comparison ang P600,000 hindi ka pa pwedeng magtayo ng salon doon. Ang salon ngayon baka P1 million, P2 million kulang pa. Pero ang P600,000 kulang sa pagpapatayo ng salon pero itong korporasyon nakakuha ng kontrata na P8 billion.

Q: Yun pong PITC at PS-DBM kasi nag-create siya thru presidential decrees creation po ni dating Pangulong Marcos, kailangan po ba batas ang bumuwag nito o pwede pong mag-isyu na lang si Pangulong Duterte ng executive order para mabuwag na lang yung dalawang agencies?

SEN. WIN: Ang Presidential Decree katumbas na yan ng batas. So dalawang mode yan, pwedeng by another Presidential Order or Presidential Decree. Pangalawa, pwedeng Kongreso po ang magbubuwag nyan, ire-repeal ang batas na yan. So pwedeng gawin po ng dalawang ahensya at ako ang aking panawagan sa executive ay pag-aralang mabuti ang dalawang ahensyang ito dahil talagang naabuso at maraming para sa akin maanomalyang transaksyon.

Q: Sir, dito sa imbestigasyon ng Senado, merong mga attack si Presidente, may mga attack din ang ilang kongresista, sa tingin niyo ho ba kinakailangan pa itong magpatuloy o ipaubaya na po dapat sa Ombudsman o COA o DOJ?

SEN. WIN: Para sa akin, Nimfa, pare-pareho naman tayong gusto natin malaman ang katototohan. At aminado tayo na may mga ilang tao hindi naman natin nilalahat na hindi maganda ang gustong gawin o pumapasok sa ganitong anomalya na dapat tignan din ho natin yan. Para sa akin dapat ipagpatuloy dahil unang-una itong Pharmally talagang questionable, pinanood ko, mahaba kasi ang hearing, seven hours, eight hours, sa gabi nire-review ko. Pinanood ko ang sagot ni Mr. Linconn Ong, balu-baluktot eh, hindi makasagot ng diretso. Di ba kung ang transaksyon lehitimo at wala namang problema ang sagot mo dire-diretso. Ang sagot niya paikut-ikot, turo dito, turo doon talagang hindi diretso ang transaksyon na nangyari. At para sa akin dapat tignan yun dahil kung hindi kapag naulit ito talagang nasasayang lang natin ang pera ng taumbayan dahil nangutang na tayo binibigay natin sa ganitong korporasyon na hindi naman lehitimo, tayo ang dehado dito, bilang mamamayan ng ating bansa.

Q: Nabanggit niyo po, minomonitor niya ang pagdinig nga nitong Senate Blue Ribbon Committee, sa inyo pong palagay meron ba kayong nakikitang pandarambong? Kasi yun ang binabanggit, plunder, ilang beses na rin naming nakausap si Senator Drilon about this, yun ang kanyang binabanggit, yun din po ba ang inyong nakikita?

SEN. WIN: Masyadong maaga pa para sabihin yan dahil ang hearing tuloy tuloy pa pero definitely meron akong nakikitang posibilidad. Kasi very clear. Ito hindi mo naman kailangan maging abogado o maging eksperto. Unang-una ang korporasyon, undercapitalized. Pangalawa, walang opisina, meron ka bang korporasyon na napakalaki ang transaksyon wala kang opisina? Pangatlo, ang sagot ni Mr. Linconn Ong paiba-iba. Una, sila ang bumili ngayon meron pa lang nag-finance. Dati may kontrata, ngayon walang kontrata. Magulo. Magulo ang sagot. Tapos ang mga sagot niya pa nag-donate ng P30 million tapos wala namang deed of donation. Wala namang nakatanggap ng donation. So ang daming kwestyon. Tayo naman, Nimfa, bago tayo pumasok dito, nasa negosyo rin tayo. Kapag ang negosyo mo diretso madali sumagot. Kapag ang negosyo mo baluktot talagang hindi ka makakasagot.

Q: So Sir tingin ninyo talagang pinaboran ang Pharmally?

SEN. WIN: Malaking posibilidad. Tuloy tuloy pa ngayon ang imbestigasyon kaya ayoko pangunahan pero ang posibilidad andun. Kaya nga ako ang aking pananaw dyan ipagpatuloy para malaman ang katototohanan. Kung napatunayan nila na talagang fair ang nangyari, maganda ang presyo nila, tama ang transaksyon na yan, well and good. Pero kung napatunayan na hindi tama ang nangyari at merong ganitong anomalya dapat managot ang mga taong bahagi nito.

Q: Kailangan ho ba magkaroon ng special audit? Kasi ang sabi ni COA Chairman Aguinaldo, wala raw pong overpricing. Kasi po ang price ceiling o SRP na itinakda ng DTI ay P28 sa face mask, sa PPE ang ibinigay ng DOH ay P2,000 natural kapag ikaw ay kontratista doon mo ipepeg ang presyo. Hindi tinignan ang overpricing sapagkat ang mga presyo ang pagkakabili ng medical supplies ay below sa SRP. So hindi sinilip sa overpricing.

SEN. WIN: Ang laki po ng discrepancy, almost P60 billion nga kaya tinignan ng Senado itong P60 billion at lumabas nga P40 billion plus ay sa DOH in which P8 billion pumunta sa isang maliit na korporasyon. Ang punto natin dito, ang nag-initiate nito ay ang COA report. Ang tanong mo kung walang overprice titignan din ang anggulo na yun. Kung yan ba ay sitwasyon nung araw na yun. Pero para sa akin, isa sa pinakamahalagang dapat tignan ang naging isyu ng Pharmally paanong ang ganitong kaliit na korporasyon ay nakakuha ng malaking kontrata na hindi naman natin alam kung ibinigay ba talaga dahil may pinirmahang receiving report wala pa ang produkto. So ibig sabihin, kaya nga receiving report dumating ang produkto, bakit pinirmahan nang wala pa ang produkto. Mga ganun na anggulo na dapat tignan. Hindi pa tapos ang imbestigasyon pero may posibilidad na may ganitong nangyayari sa loob nitong transaksyon na ito.