DWIZ USAPANG SENADO INTERVIEW KAY SEN. WIN GATCHALIAN KASAMA SI CELY BUENO HINGGIL SA SIM REGISTRATION BILL, DEPED AT OVP BUDGET AT POGO INVESTIGATION

Q: Unahin ko muna, dahil kayo ay isa sa author ng sim registration bill na pumasa ng third and final reading, kinagabihan lusot sa bicam, kinabukasan na-ratify ang bicam report, so ito pong ganitong aksyon ng Senado at Kamara tanda ng urgency na magkaroon na tayo ng batas na ito.

SEN. WIN: Isa nga yun dahil ito ang kauna-unahang ipapasa ng dalawang kapulungan at makikita natin na talagang suportado ang ganitong batas para mahinto ang mga krimen na nangyayari sa atin. Nitong mga huling taon, nakita natin katakot-takot ang spam text at mga panloloko sa internet, katakot takot ang panloloko sa mga kababayan natin pagdating sa mga text. Kaya nagagawa kasi ito ng mga kawatan dahil nakakabili sila ng prepaid sim cards at hindi nakarehistro sa kanila. So ngayon dahil magiging batas na itong registration ng prepaid sim card, malalaman na natin sino ang gumagawa nito at mabilis na mahanap ang mga kawatan at mga masasamang elemento na gumagawa ng ganitong panloloko gamit ang sim cards.

Q: Under this bill kapag naging ganap na batas,sinumang hindi magre-register ng kanilang sim, hindi nila magagamit dahil made-deactivate?

SEN. WIN: Correct. So ang simple ng konsepto nito, bago ka ma-activate, iba na kasi ngayon, bago ma-activate ang sim card mo, dapat magrehistro ka muna. Maganda itong batas, in fact updated ito dahil meron nang uso ngayon, ito yung cardless sim. Meron na ngayon kapag bibili ka ng Iphone ngayon, wala na siyang physical card, meron na lang virtual sim card. So maganda rin, blessing din na na-veto at naipasok ito sa batas dahil ngayon pwede ka na magparehistro sa telco bibigyan ka ng number, bibigyan ka ng virtual sim, pero bago mo ma-activate yan, whether physical sim or virtual sim, kailangan magparehistro ka muna.

Q: Tama pala yung naging title na walang card sa halip na Sim Card Registration, ginawa na lang Sim Registration?

SEN. WIN: Tama. Oo, ang teknolohiya ngayon nagbabago na rin kaya nakikita ko baka sa mga susunod na panahon wala na talaga ang physical card, virtual na lang. So for example, pupunta ka sa isang telco, Globe, Smart tapos bibili ka prepaid na sim, ibibigay sayo number na lang, ita-type mo sa phone mo, activated na agad. Pero ngayon dahil may batas na tayong ganito, hindi ia-activate yan ng telco hangga't maibigay mo ang identification details.

Q: Ano na po ang status, kailan inaasahan na maita-transmit sa Office of the President?

SEN. WIN: Kanina, tamang-tama nag lunch ako kasama ang ating Presidential Legislative Liaison Officer natin, si Former Cong. Dong Mendoza at ito minamadali rin dahil gusto rin ng admin na maisabatas. So ang nakikita kong timetable dito hopefully in the next two weeks to four weeks, ganung timetable.

Q: Wala na hong posibilidad na ma-veto?

SEN. WIN: Wala na. Kung matatandaan natin kaya naman na-veto dahil sa social media. Nakasama kasi last time ang pagrerehistro ng social media. Sinabi ng dating administrasyon na magiging panggigipit sa freedom of speech at pangalawa ang napakahirap naman irehistro ng social media dahil Facebook nasa ibang bansa, ang Twitter nasa ibang bansa, mahihirapan sa applicability. So tinanggal na yun so ngayon nakafocus na lang sa prepaid sim.

Q: Ano pa po ang napag-usapan, meron pa bang ipinararating ang executive na gusto nila ipasa ng Kongreso?

SEN. WIN: Isa yung pag-postpone ng Barangay Elections dahil habang walang batas ang Comelec, patuloy na naghahanda yan, duty-bound sila na maghanda at kung ipo-postpone sayang naman ang pera dahil naghahanda sila tapos ipo-postpone. So ang sabi ng Palasyo kung gusto ng lehislatura ay i-postpone gawin na agad para hindi na gumastos ang Comelec dahil paggastos sila tapos mapo-postpone, sayang. Ito ay isa rin sa batas na naipasa na rin at isa rin ito sa gustong maisabatas para hindi na gumastos ang Comelec.

Q: Pero Sir sa bicam report, October 2023 ang Barangay at SK Elections?

SEN. WIN: Tama, tama, member ako ng bicam panel, ang original date niyan was December pero nung nag-uusap kami, ako sumang-ayon ako na ang December kasi Pasko so marami sa ating kababayan, nag-aabala na sa Christmas celebration. Alam naman natin sa ating bansa malaki ang Christmas activity napakalaki. So para hindi maisabay sa Pasko, inurong na lang ng October. Pero itong October, may basis ito. Yung mga huling Barangay and SK elections, lahat nangyayari October, the last monday of October so in-align lang sa mga huling Barangay at SK elections.

Q: So Sir ito ita-transmit na rin sa Office of the President?

SEN. WIN: Yes, mauuna lang ng konti ang sim registration dahil matagal nang tapos ito. Susunod na ang pag-postpone ng barangay elections.

Q: Ang sinasabi ng Comelec about 80 percent na ang kanilang tapos sa preparation. So yung preparation na yun hindi naman po masasayang kung sa October gawin ang Barangay at SK elections?

SEN. WIN: Hindi naman masasayang dahil for example ang pag-imprenta ng balota, itatago lang nila yun, gagamitin next year. Yung indelible ink magagamit naman yun. Yun lang ang masasayang, yung pagrerehistro dahil magrerehistro ulit next year. Aaminin ko may mga masasayang dahil nag-umpisa na ng preparation pero marami naman doon sa nabili magagamit pa din sa susunod na taon.

Q: So ang executive pabor naman dito, hindi mave-veto ang Barangay at SK elections?

SEN. WIN: Oo, klinarify namin sa kanya, dahil si Mark talagang ano, dahil former Congressman siya talagang binabantayan niya ang mga ganitong batas at meron naman, kumbaga sang ayon naman ang malakanyang pagdating dito sa October na paglilipat.

Q: May nabanggit na po ba na LEDAC meeting?

SEN. WIN: Ikakasa na rin yan, wala lang specific date pero nag-oorganize na. In fact nagpadala na si Senate President Zubiri ng sulat sa mga senador kung sino ang mga members, napabilang tayo sa alternate members, kaya organize na siya, kaya kumbaga na-constitute na LEDAC at inaantay na lang natin kung kelan uupo alam ko talagang ito ay isa sa mga kailangan.

Q: Hindi natuloy na yung plano sana na lahat ng senators kasama sa LEDAC meeting?

SEN. WIN: Hindi sya ganun this time. Traditionally, meron talagang members at alternate. Yung alternate kapag absent ang mga officers. Pero tingin ko maganda rin na every now and then hindi man ganun kadalas pero maganda rin na magmiting din ang buong Senado dahil konti lang naman ang Senado, 24 lang. Ang LEDAC proper I think from the Senate mga lima lang.

Q: Ito naman po dahil noong Huwebes ay isinalang na po sa Committee on Finance itong budget ng OVP at DepEd, ilan sa inyong mga kasamahan pinuna ang P500 million na confidential fund ng OVP at may pumansin din na sa DepEd meron ding confidential fund na P150 million. Yun bang sa DepEd first time na magkakaroon ng confidential fund?

SEN. WIN: Sa aking pag-aaral since 2012 until now, walang confidential fund sa DepEd. Hindi ko lang alam kung prior to 2012 meron dahil ang data na hawak namin 2012 lang nag-umpisa.

Q: Komporme ba kayo na magkaroon ng ganung amount? May pangangailangan ba na magkaroon ng ganung klaseng pondo ang DepEd?

SEN. WIN: Sa aking opinyon, Cely, ito ang mga facts. Alam nating may problema sa schools, for example drugs, problema pa rin yan. May mga cases tayo ng child abuse. May mga cases din tayo ng harassment. May mga cases din tayo ng gangs at fraternities. So may mga cases sa school at sa laki ng DepEd, meron tayong almost 23 million students at close to 800,000 teachers. Talagang napakalaki ang sakop nila at isa sa trabaho ng DepEd ay kaayusan, yung peace and order ng schools natin. At kung ang tingin ng DepEd, kailangan nila ng confidential funds para maimbestigahan ng mabuti, malaman na mabuti ang mga gumagawa nitong hindi magaganda, then dapat suportahan natin. Dahil kung may pag-aabuso, sila ang mananagot eh at kailangan bigyan natin sila ng sapat na pondo at kakayahan.

Q: May ilan na nagsasabi na ang isyu na yun tungkol sa drugs, sexual harassment o abuse trabaho ng mga awtoridad at hindi ng DepEd?

SEN. WIN: Pareho nilang trabaho kasi ang schools jurisdiction yan ng DepEd. Ang mga pulis hindi makakapasok sa schools natin kung walang pahintulot ng principal. So marami dito kontrolado ng ating mga principal at superintendent. So kumbaga joint responsibility yan. Itong confidential fund nung tinitignan ko may mga safeguards naman. Unang-una, dumaraan yan sa COA. Kagaya dito sa Valenzuela, meron din kaming confidential fund kaya alam ko ang takbo. Dumadaan din sa COA, binubusisi yan ng COA. Kapag hindi tama ang ginawa mo madi-disallow ng COA at dapat ibalik ng LGU o head of office. Pangalawa, dumadaan din yan sa Office of the President at pangatlo every quarter may report ito sa Kongreso kung saan pumupunta ang confidential fund. Kaya kahit na may confidential fund yun di lang naman DepEd, iba't ibang ahensya, dapat dumaan sa 3 safeguards para masigurado na tama ang paggastos ng confidential funds.

Q: Kayo ay komporme na magkaroon ng confidential fund ang DepEd pero yung P150 million, komporme kayo?

SEN. WIN: Sa akin dahil ang laki ng DepEd, 23 million students, almost 50k schools, 800k teachers so sa laki ng kanyang sakop, tingin ko sapat naman ito, tama lang. Ang importante sa akin other than the amount, yung safeguard kung paano masigurado na tama ang paggastos. Nakita ko under the rules ito yung tatlo. For example, ang pagsubmit ng report sa Congress, makikita namin doon kung saan pumupunta ang paggatos, kung tama ang paggastos at makikita natin kung effective ang kanilang ginagawa.

Q: Kung may makitang ibang programa like scholarship, like repair ng schools, pwedeng mag-realign?

SEN. WIN: Pwede naman yun kapag talagang nakita na may item na mas mahalaga, for example, voucher program o school building, pwede naman marealign. Depende na yan sa makikitang pangangailangan ng DepEd.

Q: Yun pong sa OVP, yung P500 million, sobra bang malaki o enough din?

SEN. WIN: Sa aking palagay dahil ang OVP hindi naman ito bago noong 2012 base sa research namin, meron nang confidential funds na nailagay. I think that time nga confidential and intelligence fund. So ibig sabihin nito, hindi bago itong confidential fund sa OVP. Ngayon, tinitignan ko rin projects ng OVP, nationwide ang projects according sa briefing yesterday at kasama dyan ang pagtulong sa tao, kasama rin ang pag-promote ng peace and order. So base sa program, tingin nila kailangan nila ng confidential funds para maging epektibo ang pag rollout ng mga program. Pero ganun din daraan yan sa tatlong safeguards. Unang-una dyan ang COA. Importante ang COA, dahil yan talaga nag dedetalye ng paggastos at nakikita ko yan kapag nagrereport sa akin ang COA. At pangalawa, Office of the President na dapat aprubahan ng office of the President yan. At pangatlo, Kongreso. Dapat mag report sa Kongreso kung saan napupunta ang confidential fund.

Q: So mali ang impression ng ilan na pwede na nilang gamitin kahit saan ang confidential fund?

SEN. WIN: Hindi. Hindi siya parang pwede mong pagkagastusan, walang pagbabantay, hindi tama yun. Dadaan yun sa tatlong safeguards....Kailangan diretsuhan yan, ijujustify mo doon sa report mo sa COA kung saan pumunta ang confidential fund at titignan nila kung tama o hindi.

Q: So kahit po ngayon ay limited ang budget, we have to make sure na ito ay mailalaan sa mas higit na kailangan ng bawat sektor, ang paglalaan ng confidential fund ay hindi kwestyonable?

SEN. WIN: Kaya ang importante sa akin tignan ang direksyon ng mga tanggapan. Hindi lang OVP, DepEd, kundi iba't ibang tanggapan, ano ang kanilang direksyon, ano ang kanilang programa, ano ang kanilang proyekto at ano gusto nila mangyari o ano gusto nila ma-achieve pagdating ng anim na taon. Importante na malaman yun para makita mo ang buong picture. At kung klaro na sa atin ang gusto gawin, ilahad nila ang gusto nilang programa at paano mangyayari yun. Kung tingin nila kailangan nila ng intelligence at confidential fund, ako ay suportado basta klaro kung ano ang gusto nila mangyari pero importante ang safeguards kaya paulit-ulit ako sa safeguards dahil dapat malaman ng mga taumbayan na meron pong pagbantay dito sa pondo. Hindi ako sangayon na bibigay lang lump sum na walang audit, walang report sa kongreso, yun di ako sang-ayon. Dahil wala namang ganun sa atin, even calamity fund, quick response fund na lump sum ito, may check and balance yan na dapat mag report sa Kongreso o sa Office of the President at Pinakamahalaga ang COA. Ang COA talagang binubusisi, isa isa ang paggastos.

Q:Nakalusot na ang budget ng DepEd, pero kayo po ba meron kayo i-introduce na amendments?

SEN. WIN: Meron. Unang-una yung Special Education, dapat line item yan, nakapasok lang siya sa ibang programa. Dapat meron tayong nakabukod na pondo sa mga batang may kapansanan. Pangalawa ang Alternative Learning System, halos isang milyon din ang nag-aaral, wala ring sariling line item, nakahalo sa ibang pondo. Gusto natin maihiwalay para yun lang ang paggagamitan. Pangatlo classroom, ang laki ng backlog at konti lang ang allocation.

Q: Kahit naka-break, matutuloy na ang imbestigasyon sa POGO?

SEN. WIN: Tama, Monday 1:30 pm, na-move lang dahil maraming budget hearings na importante rin. So iniurong namin sa Monday 1:30.

Q: Haharap mismo ang mga opisyal ng BIR, DOF kasama si Sec. Ben Diokno?

SEN. WIN: Tama, inimbitahan natin si Sec. Diokno, BIR, ininvite din private corporations na may analysis sa POGO. May mga nabasa kasi akong lumalabas sa internet, yung Leechiu properties. Inimbitahan din natin pinakamahalaga ang NEDA. Kasi ang nakikita lang natin ang kita pero sa kabilang banda, yung krimen. Ano ba ang epekto ng krimen sa atin, both economic at reputation. Klaro sa hearing ni Sen. Bato, merong tinatawag na POGO-related crimes. Lumabas yun sa hearing ni Sen Bato. Doon namin ipagpapatuloy naman, ano naman ang epekto nito sa ekonomiya. Tinitigan natin benepisyo o tinatawag natin na cost, kung ano epekto sa atin bilang isang bansa ang mga krimen na nangyayari at titignan ano ba future ng POGO, ano ang pupuntahan nitong industriya ng POGO sa buong mundo at dito sa ating bansa. Gusto natin umakit ng negosyo na stable at maganda ang kita sa bansa at hindi dala ang krimen. Dahil kung may isang negosyo na dala ang krimen, hindi natin maayos ang bansa lagi tayong may panganib dahil may kriminal na nag-ooperate sa ating bansa.

Q: Nabanggit po ni Senator Bato, hinihintay na lang niya para mailabas ang Committee Report ang magiging output ng inyong Committee?

SEN. WIN: Oo. Si Sen. Bato nakapokus siya sa peace and order, susundan namin sa economic benefit or cost at titignan din natin ang sektor o industriya mismo. Dahil gusto natin, sa aking pananaw importante negosyo ay maayos at magandang negosyo. Hindi negosyo na nakakapaggulo sa ating bansa. Isang negosyo na kagaya ng BPO, ang laki ng BPO pero walang krimen. Gusto natin ang mga ganitong negosyo na nakakadala ng dollars sa atin, nakakadala rin ng trabaho at walang gulo na dinadala.

Q: One hearing lang?

SEN. WIN: May tatlong resolution na bumagsak sa Ways and Means. Binabasa ko kanina, baka kulang ang isang hearing, marami kasing tatalakayin pero pipilitin natin magkaroon ng initial assessment matapos ang isang hearing.

Q: Kasi kanina si Cong. Salceda, mukhang nag-ooppose siya na ipahinto ang POGO?

SEN. WIN: Sana maihiwalay natin ang krimen. I think kapag POGO lang ang titignan mo, meron namang binibigay sa ating bansa pagdating sa kita o revenue pero ang narinig ko sa hearing ni Sen. Bato, hindi maihiwalay ang krimen. Sa tagal na nag-ooperate ng POGO dito, alam mo nung 2016 yan ang issue, yung krimen. After six years, yan na naman ang issue. Parang hindi mahiwalay. Yan din ang nagiging isyu ngayon. Hindi ko lang sigurado kung kaya pang ihiwalay ang criminal aspect sa mga susunod na pagkakataon, so hindi ganun ang nangyari sana maihiwalay natin pero hindi ganun ang nangyayari.

Q: Worth it ba na payagan ang POGO operations

SEN WIN: Yun ang malaking tanong. Nagsabi si Sen Bato na ang kidnapping na nangyayari sa ating bansa, 50% POGO-related. Yan din ang issue 6 years ago. Yan pa rin ang issue hanggang ngayon. Hindi tayo mabigyan ng konkretong solusyon ng ating kapulisan at ng ating mga awtoridad kung paano mahinto ang ganitong mga krimen. At nakakatakot dahil isa lang ang makidnap, matatakot na tayong lahat. Dahil paano kung pamilya mo ang makidnap. So ang gusto natin, sa aking pananaw, ang gusto natin negosyong hindi dala krimen, gusto natin dala ang kita, trabaho at kaayusan.

Q: Baka marami ang umalis na ibang negosyo dahil sa takot?

SEN. WIN: Oo saka hindi rin maganda...Ang mga ganitong criminal syndicates, kumakalat din yan. Hindi naman sa nilalahat, minsan nakakakutsaba ang mga pulis at awtoridad at kapag yan ang nangyari saan na tayo tatakbo? Wala na tayong pwedeng takbuhan.

Q: May statement si Sen. Revilla tuloy pa rin daw ang white van kidnapping?

SEN. WIN: Kaya dapat mabusisi kung ang krimen ay POGO-related o hindi. Just to be fair lang.