PTV Laging Handa Interview ni Sen. Win Gatchalian kasama si Usec. Rocky Ignacio hinggil sa pagtatayo ng cell sites, face-to-face classes at sagot for sale

Q: Simula nang maisabatas ang Bayanihan 2 kung saan tinanggal ang napakaraming rekisitos sa pagtatayo ng cell sites ng telcos, may nakita po ba kayong pagbabago sa serbisyo nila lalo na sa mag-aaral na nag-online class po?

SEN. WIN: Actually, dalawa ang problema natin. Unang-una ang tinatawag nating access dahil hindi naman lahat ng ating mga kababayan ay may kakayahang kumabit sa internet araw-araw. At pangalawa, yung pagpapatayo ng cell sites at mabilis na access. So yung una ay ang less than 30 percent ng ating mga kababayan ay mayroong access sa internet. At ang mga may access sa internet ay problema rin po ang gadgets na gagamitin nila kaya isa sa mga bagay na ating isinusulong at maghahain din tayo ng batas dito, yung tinatawag pong 'one learner, one laptop' dahil nakita naman natin na dito sa pandemyang ito, napakahalaga na po ng may access sa internet at may laptop at hindi na po pang may kaya lang. Ang access sa internet ay kahalintulad na rin po ng kuryente, ng tubig na napakahalaga. Wala na pong tahanan o pamilya ang mabubuhay kung wala pong access sa tubig at kuryente kaya pwede na natin ito ipantay ang internet dito po sa tubig at kuryente. Kaya maghahain po tayo ng isang batas para bigyan po lahat ng ating mag-aaral ng laptop at ng access sa internet.

Q: Nakakarating po ba sa bawat barangay sa Pilipinas ang connection at ano po ang dapat gawin para matiyak na maitatayo nila ang bawat cell site sa bawat lugar sa bansa?

SEN. WIN: Magandang tanong 'yan, Usec. Talagang nagiging problema po yung tinatawag po na red tape. Umaabot po sa katakut-takot na oras bago magpatayo ng cell site. At kung wala pong cell site, wala pong access, wala tayong mabilis na internet. Yun nga ho ang nakakalungkot dahil marami ring subdivision dito sa Metro Manila na hindi po pinapayagan na magtayo ng cell sites at marami pong lugar ang pinahihirapan po ang telcos para magtayo po ng cell sites. Yun nga ang nakakalungkot kung sino pa ang malakas magreklamo, yun pa ang balakid sa pagpapatayo po ng mga cell site. Kaya po dito sa Bayanihan 2, at meron din pong isang batas, gusto ko hong bigyang-diin ito po yung nagbibigay ng karagdagang kapangyarihan sa ating Pangulo na tanggalin po lahat ng balakid at red tape. Sa Bayanihan 2, sinimplify na lang po ang sistema doon, very simple lang po kukuha lang po ng building permit at pwede na po magpatayo ng cellsite. Pero karagdagan dyan ay meron na pong isang batas na pinirmahan ang ating Pangulo na magbibigay po sa kanya ng kapangyarihan sa loob po ng pandemya na tanggalin lahat ng mga red tape at mga hindi kailangang dokumento sa pagpapatayo ng cell site. So ito pong dalawang batas na ito ay pinapatupad na at importante ho ngayon ay matanggal na, tanggalin na ang mga balakid sa pagpapatayo ng cell site, lalong-lalo na dito sa Metro Manila dahil napakarami po talagang papeles, bago magpatayo po ng cell site.

Q: Nabanggit niyo nga po isa sa ipinapanukala ninyo ito pong pagbibigay ng libreng laptop at internet allowance sa lahat ng mag-aaral, so kakayanin ba nating tustusan ito at kumusta po ang pag-usad ng panukalang batas na ito?

SEN. WIN: Yan talaga ang pinakapunto nito, kung sino po ang magbabayad o kung kakayanin ba ng gobyerno. Ang nakikita ko dito dapat shared responsibility, ang mga magulang dapat po ay may responsibilidad sa pagbibigay po ng ganitong gadget at access sa internet. Ang DepEd po natin sa pamamagitan ng pamahalaan ay may responsibilidad din at pangatlo tayo bilang mamamayan ng bansa ay may responsibildiad din. Sama-sama ho tayo dapat mag-ambag para makita ang magandang kinabukasan ng mga batang mag-aaral. Dahil ang mga mag-aaral na ito ay ang susunod pong mamamayan at susunod pong workforce ng bansa. So gusto po natin na magagaling sila at matatalino pero kung hindi tayong magtutulong-tulong ay hindi ito mangyayari. Kaya ho ang ating sistema dito ay ito ay tinatawag nating shared responsibility, magtulong-tulong ho tayo. Alam niyo ho pagdating po sa kuryente, kung makikita natin sa electricity bill natin, meron po doong missionary electrification. Ang ibig sabihin dito, tayo bilang mamamayan po ng ating bansa ay nag-aambag po para magkaroon ng kuryente ang malalayong lugar sa ating bansa dahil kung hindi, wala ho silang kuryente at brownout po sa kanila.

Q: Kahapon po ay nakausap namin ang opisyal ng DepEd dito sa Laging Handa tungkol doon sa isinusulong nilang limited face-to-face classes, kayo po Senator ano po ba ang mas dapat pagtuunan ng pansin ngayon, ito po bang face-to-face classes o ang kasalukuyang blended learning at dapat po ba ipagpatuloy pa ang online learning kahit may face-to-face classes na?

SEN WIN: Proseso ito dahil doon sa isang pagdinig natin, marami pong mga dalubhasa ang nagsabi na ito pong prolonged o mahabang pagsara ng ating face-to-face classes, meron pong mental impact sa mga bata. Ang bata ho kasi napakahalaga sa kanila nakikihalubilo. At mahalaga ho sa kanila na nakikita ang kanilang kaibigan at mahalaga po na meron silang playtime. Dahil ang mga batang ito kapag lumalaki ay natututo rin sa kanilang kapwa. Pero dahil nga nakakulong sila sa bahay at hindi ho sila nakaka-face-to-face, marami hong bata ang nakikita natin nagkakaroon ng mental health issues, nagkakaroon ng stress, at ang kanilang development ay hindi ho kumpleto dahil hindi sila nakakahalubilo. Kaya ho ang mahalaga ho dito ay dahan-dahan ho tayong bumalik sa face-to-face. Umpisahan ho natin ito sa pilot testing. May na-identify na po ang DepEd na almost 1,000 na schools na pwede hong mag-pilot testing at kung makaka-pilot test tayo makakakuha tayo ng impormasyon, matututo ho tayo kung paano po ang gagawin at kung ligtas na ho ang sitwasyon, pwede tayong bumalik sa face-to-face classes.

Q: Base po ba sa inyong pag-aaral na nagkakaroon ng face-to-face classes, tumaas po ba ang kaso ng hawahan among personnel and learners?

SEN. WIN: Dapat ho talagang bago tayo pumasok sa face-to-face ay siguraduhin po natin na kumpleto po ang health protocols. Ano ho ba ito? Ito po ang handwashing facility, PPEs sa eskwelahan natin. At hindi ho tayo pwedeng bumalik sa dati. Ito nakikita natin sa screen na siksikan po ang mga estudyante. Pwede po tayo mag-umpisa once a week, twice a week para po hindi siksikan. Pero ang mahalaga ho dito pag bumalik tayo sa face-to-face, hindi na ito ang dating normal na siksikan dapat ho dahan-dahan muna para po makakapag-social distancing sila sa eskwelahan.

Q: Pero paano kung walang magbo-volunteer dito sa pilot run ng face-to-face classes dahil siyempre hindi naman ho kasali sa unang mababakunahan ang ilang mga bata, ibig sabihin pwede bang i-abandon muna natin ang idea na ito at mag-blended learning na lang po ulit tayo sa susunod na pasukan?

SEN WIN: Tignan natin ang sitwasyon, walang pilitan po ito. Dito po sa pilot testing wala hong pinipilit kaya dapat pag-aralan pong mabuti ng DepEd at ng IATF kung saan po ang tinatawag nating low risk areas. Meron tayong 433 na municipalities na zero COVID. 433 out of 1,500 so itong mga zero COVID ay makikita natin pwede silang tawaging mga low risk areas at pwedeng umpisahan doon ang pilot testing pero wala pong pilitan ito. Hindi ho pipilitin ang mga magulang, hindi ho pipilitin ang mga guro, dapat mag-usap-usap ho sila at pag-aralang mabuti ng mga dalubahasa dahil hindi lang ho titignan dito ang tinatawag nating zero COVID pero titignan din po ang iba pang mga ginagamit pong pagsusukat. For example, yung tinatawag nating transmission rate, for example po , yung positivity rate, so pag-aralan po ito ng mga experts, mga epidemiologists at sila ang magsasabi kung ligtas po ang lugar o hindi.

Q: Ang DepEd po ay in-adjust po ang end of school year, sang-ayon po ba kayo sa naging pasya nila at kung iiklian po ang bakasyon okay lang po ba yun?

SEN WIN: Ako, itong pagpapahaba po ay sang-ayon ako dahil maraming bata talaga ang kinakailangan po ng remedial, dagdag na tulong sa kanilang mga pag-aaral. Alam naman ho natin na nung first two months na nag-umpisa ho ang adjustment period yan sa ating mga mag-aaral at guro. Kaya ho itong dagdag na oras ay para mahabol din ng mga guro at estudyante ang kanilang pag-aaral. Yung sa bakasyon naman, importante sa mga bata ang bakasyon dahil stressful nga. Marami sa mga dalubhasa, nakita nila na marami sa mga bata ang stress sa kanilang tahanan at itong break na ito dapat ho i-maintain natin ang two-month break. Nakikita ko na mahalaga itong two-month break para hindi naman puro aral kundi meron din silang family time at para makita rin nila ang kaibigan nila.

Q: Pero so far paano nyo po ire-rate ang performance ng DepEd sa nagdaang first quarter po kung saan 99 percent daw po ng mga estudyante ang pumasa?

SEN WIN: Ito ang pinakamahalagang tanong, natututo ba ang ating mga mag-aaral sa loob po ng distance learning? Ito po ang pinakamahalaga dahil ginagawa po natin ito para matuto ho sila at gumawa po ng mga sukat ang DepEd para makita na sila po ay natututo o hindi. Ito pong assessment para sa akin ay kailangan pong pag-aralan nilang mabuti dahil bago pa man nagka-COVID nakita ho natin na ang National Achievement Test natin ay mababa. Nasa around 40-50% kaya nung lumabas po itong 99 percent, nagulat po ako. Nakakagulat po talaga. Masaya ako na 99 percent ang pumasa. Pero nagulat ako dahil kung yan po ay ibabangga natin sa National Achievement Test ho natin ay malayo sa 40 percent to 99 percent. Napakalayo po, mahalaga po na magkaroon tayo ng tunay na assessment dahil dito ho natin makikita kung saan ho mahina ang bata. Hindi ho natin pwedeng ipasa na lang ang lahat pagkatapos pahirapan sa susunod na baitang. Babagsak at babagsak rin po siya. Kaya ito pong assessment na ginawa ng DepEd ay pag-aaralan namin sa kumite, sisiguraduhin ho natin na tama at accurate ito. At meron din ho kasing lumalabas na balita tulad ho ng tinatawag na 'Sagot for sale' na marami rin tayong mga kababayan, mga enterprising kababayan na ino-offer ang kanilang services. Sasagutin ang kanilang modules at babayaran mo sila at yung mga modules po ay sasagutan ng iba. Kaya ito ang mga bagay na kailangang maimbestigahan at tignan kung nangyayari sa ating mga paaralan.