DZXL Straight to the Point Interview kay Sen. Win Gatchalian kasama si Rod Marcelino ukol sa tandem vote, oil prices at face to face classes

Q: Kanina pinag-uusapan natin dito sa palatuntunan doon sa panukala nyo na tandem vote. Kung di po ako nagkakamali itong panukala ay matagal na ring naipasa but until now ito po ay panukala pa rin at hindi pa rin naisasakatuparan at nagiging batas. Ito ba ay maihahabol natin, Senator, sa susunod na eleksyon?

SEN. WIN: Oo, alam ko matagal nang ideya ito pero nananatiling ideya hanggang ngayon. Hindi na po ito mahabol this coming election pero ang konsepto ho nito ay parang sa Amerika kung saan kung bumoto ka sa Presidente, kasama doon sa boto mo ang pagboto sa Bise Presidente. So yung tinatawag nila na "a vote for the president is also a vote for the vice president." Kadahilanan dito, kung matatandaan natin ang responsibilidad ng Vice President ang pinakamahalaga responsibilidad ng Vice President ay siya ang mag-aassume ng Presidente kung ang Presidente po ay may mangyari, so ibig sabihin para tuloy tuloy po ang paggana ng gobyerno at hindi po mapuputol at magkakaroon po ng gulo. Yun po, pero tama kayo dahil ito po ay may kinalaman sa pag-amyenda sa Saligang Batas at kapag inamyenda natin ang Saligang Batas mahabang proseso po at alam naman natin mainit kaya hindi ho natuloy-tuloy pero gusto ko lang po ilahad at ipakita ang konseptong ito dahil nakikita ko isa sa dahilan kung bakit po may hidwaan o sabihin na nating instability sa ating political system ay dahil madalas po magkalaban ang Bise Presidente at ang Presidente.

Q: So anong epekto yan sa ating mga kababayan yung ganung klaseng sistema na kasalukuyang meron tayo?

SEN. WIN: Alam mo tinitignan ko kasalukuyang meron tayong sistema sa pulitika, nagiging divisive o nagkakahiwalay tayo dito sa sistema natin ng pulitika. Ang sistema ng pulitika ay dapat po nagbubuklod o bumubuo sa sambayanan pero sa atin nagkakahiwalay-hiwalay tayo. For example bigyan ko kayo ng example madalas ang Presidente at ang Bise Presidente hindi magkasundo. Ibig sabihin ang supporter ni Presidente at supporter ni Vice President, hiwalay. Nagkakahiwalay din tayo. Isa na yun. Pangalawa, ang political party system natin ay talagang masasabi natin eh medyo nagkakagulo, multi party tayo eh. Ang daming national party at meron pang local party na iba sa national party. Kaya makikita natin sa dami po ng iba't ibang partido nagkakahati-hati tayo, imbes na nagbubuo-buo tayo, nagkakahati-hati tayo sa napakarami pong pangkat at grupo. So dapat nagbubuo, yung political system natin dapat binubuo tayo, nag-u-unite. Ang nangyayari ngayon, nagkakahati-hati tayo at hindi maganda yan bilang isang bansa.

Q: Ang isa sa mga kadahilanan kung bakit meron tayong sistema ngayon at ang nangyayari sa eleksyon, iba ang partido ng Presidente, iba ang partido ng Bise Presidente, yan ay para magkakaroon ng check and balance.

SEN. WIN: Hindi po. Ang Bise Presidente at ang Presidente hindi po yan dapat nagche-check and balance dapat isang grupo o isang pangkat po yan. O sa madaling salita dapat magkakampi sila. Ang nagbibigay ng check and balance ay ang executive at yung lehislatura, yan ang magbibigay ng check and balance. Okay lang po yan magbanggaan paminsan-minsan dahil trabaho po yan nila na magbigay ng check and balance sa isa't isa. Pero sa hanay po ng executive lalo na sa nasa taas po, dapat lahat yan ay magkakampi dahil kung ang vice President, nakita naman natin itong huling eleksyon, hindi magkakampi ang President at Vice Presidente, ang vice president nawawalan ng trabaho at pangalawa, yung Vice President pwede rin siyang gumawa ng mga bagay na magpapahirap sa Presidente, hindi naman yun ang trabaho ng Vice President. Ang trabaho ng Vice President, sya ang humalili kung may mangyari po sa Presidente.

Q: Dito ang nagiging sitwasyon ng ating pulitika, ang bise presidente nagiging lider ng oposisyon, di po ba?

SEN. WIN: Dapat nga hindi ganun. Kung may oposisyon dapat nasa lehislatura yan o sa ibang grupo. Okay lang po kung nasa Kongreso tulad meron tayong mga kasamahan doon na hindi po sang-ayon sa gobyerno para sa akin wala pong issue yun. Wala pong kaso yun dahil talaga ang lehislatura ang nagbibigay ng check and balance.

Q: So paano po natin masisiguro na itong panukala mo ang maisasakatuparan na?

SEN. WIN: Nasabi ko kanina, gagalawin po ang konstitusyon o saligang batas natin, talagang matagal po yan. Pero gusto ko rin po bigyan-diin sa ating panukala para tumibay ang political system natin at magbuklod-buklod tayo imbes na nagkakahiwa-hiwalay tayo. So ito yung tinatawag nating tandem vote, pangalawa ang political party system natin dapat po ang national at local isa lang ho yan at tingin ko dapat bawas-bawasan po ang number of political parties dahil ang dami ho talaga. Itong huling filing of candidacy meron pong 97 Presidents and Vice Presidents na nagfile at nakita ko napakadami pong political party na nabuhay dahil nga pwede mag-substitution so dapat po maayos ang political party system natin.

Q: Sangayon ho ba kayo doon sa dalawang political system lang?

SEN. WIN: Ako basta klaro sa taumbayan. Ako hindi ko pa alam kung ilan dapat. Pero ang konsepto na nasa aking isip dapat hindi tayo nagkakahiwa-hiwalay. Kung meron mang mga political party, unang-una alam natin dapat kung ano ang kanilang paninindigan o ano ang adbokasiya nila at pangalawa ang bawat political party po dapat meron talagang miyembro at aktibo sila hindi yung tinatawag nating paper political party. Kasi marami sa papel lang, wala silang aktibidad.

ON OIL PRICES

Q: Maiba tayo, Senator kayo rin po ang chairman ng Committee on Energy, tungkol sa bawas presyo ng petrolyo. That's a good news. So ito ho ba sa tingin nyo magtutuloy-tuloy na po ito?

SEN. WIN: Tuloy tuloy na po ito pero malayo pa tayo sa target. Dahil ang target natin dapat nasa $50 per barrel. Sa ganun kung gumagamit kayo ng diesel mababawasan yan hanggang P30 kada litro pero medyo malayo layo pa tayo. Magandang senyales yan pero gusto ko lang pong bigyang diin, ang pandaigdigang merkado ng langis ganyan ho talaga parang roller coaster, aakyat bababa pero meron syang tinatawag na equilibrium, ito yung presyo na talagang makikita natin pangmahabang panahon. Ito around $40 to $50 pero barrel ang presyong yan. Tingin ko tuloy tuloy na po ito at ganyan po talaga kapag tumataas po ang presyo dagdag po ng suplay. Pero ganun pa man ang aking mungkahi, ito pang long-term, pangmahaba ito, siguro next generation na natin ito mararamdaman, mabawas-bawasan po ang pang-aangkat ng ating bansa sa langis. Dahil 100% ng ating langis po ay imported. Kaya kung meron pong mangyari sa pandaigdigang merkado ay ramdam na ramdam natin dito.

ON FACE-TO-FACE CLASSES

Q: Kayo rin po ang chairman ng education dito sa face to face classes, ano ba sa tingin ninyo ang dapat pang idagdag o ano pang paghahanda ang dapat gawin ng gobyerno yung ibang mga magulang ay medyo nagdadalawang isip kung papapasukin ba ang kanilang anak o wag muna.

SEN. WIN: Ang unang-una dapat paigtingin natin ang pagbabakuna ng mga teenagers. Marami pa tayong mga magulang sila nga mismo ay takot so hindi nila pinapabakuna ang kanilang mga anak. Sa mga susunod magbabakuna na tayo yung tinatawag nating 5 years old and above. Pero sa ngayon ang aking panawagan sa ating mga kababayan ay wag silang matakot pabakunahan natin ang ating mga teenagers. Ang dalawang pamangkin ko nga 13 at 14 nagpabakuna. Maganda naman wala namang naramdaman. Alam nyo mga bata matitibay ang mga yan so dapat bakunahan na, dapat protektado na. So kung mababakunahan ang mga teenagers mabilis nating mabubuksan ang face to face classes. Pero sa ngayon pilot pa lang, ilan lang po ang nakakapasok at ito ay timatiming po ng Department of Education sa pagbabakuna po ng mga teenagers.

Q: Pero ang mangyayari po dito Senator sa face to face classes, by shift po ba ito?

SEN. WIN: Tingin ko hanggang matapos na itong 2021-2022 school year, until next year summer na ito mangyayari na ang ganitong tinatawag nating limited face to face. So ibig sabihin kung ako ang bata papasok lang ako two times, at the most na ang three times a week para hindi masikip po ang ating klase. Dahil ngayon ang problema natin masisikip ang klase natin. Pati sa private schools, ganyan din naman so for example kung meron kang 30 students per classroom ang pwede lang 15 students per classroom. Dahil ang pinapayagan lang po ay 50% ng kapasidad ng isang classroom. Sa isang bata tingin ko ay sapat na ang 3 times a week na pagpasok.

Q: Pero yun ba ay sapat para ang bata ay matututo?

SEN. WIN: Magandang tanong yan. Tingin ko pwede na dahil mas epektibo ang nakikita nila ang kanilang teacher at ang teacher ay nakakapagturo ng malaya at maayos. Sa aking palagay ay pwede na ang 50% dahil itong nasa bahay lang talagang mahirap po. Nakita natin marami nang pag-aaral ang nagsasbai na talagang ang bata ay imbes na natututo ng 12 years, kalahati lang ang kanyang natututunan sa distance learning. At maraming bata rin ang umuurong dahil hindi nakakabasa. So pwede na ang 50%. Hindi sya perfect pero pwede na.

Q: Pwede na, sa pansamatagalan?

SEN. WIN: Pansamantala lang, hanggang magnormal po tayo.

Q: Ang mga guro may hinaing pa rin, ano sa tingin nyo na suporta pa mula sa DepEd na kailangan nating ibigay sa ating public school teachers?

SEN. WIN: Magandang tanong yan dahil nung umikot po ako sa Zambales, nakita ko na may guro nga na nagpositive doon sa unang araw ng pagbubukas ng eskwelahanng pilot test, may mga guro na nagpositive so ibig sabihin kahit na pababa ang kaso natin, may mga pagkakataon na talagang magpositive ang guro. So ang aking mungkahi ay regular na matest ang ating mga guro kahit na antigen lang, gobyerno na po ang magsponsor ng testing dahil ang importante ang mga guro natin ay protektado rin dahil lumalabas din sila, frontliners po sila pagdating sa edukasyon. At gusto kong bigyang diin na ang edukasyon po ay isa yan sa tinatawag nating basic necessity, dapat ang bata may natututunan kahit nasa ilalim ng pandemya at ang guro natin ang frontliners pagdating dyan so dapat regular po ang kanilang testing.

Q: Itinaas po ba ang budget ng Department of Education?

SEN. WIN: Meron naman, nagtaas naman po ng budget pati ang tinatawag nating MOOE natin, nagtaas po. Hindi po ganun kalakihan, aaminin ko, hindi po ganun kalakihan pero meron naman po at ang education pa rin po ang nakakuha ng pinakamataas na alokasyon pagdating po sa budgeting. Pero alam naman po natin na sa totoo lang po, ang pagdami po ng estudyante ay grabe. Isa tayo sa pinakamabilis na pagdami ng estudyante sa buong mundo. Nasa 5% po ang pagdami natin kaya kapag dumami ang estudyante, malaki rin ang populasyon natin. Kapag dumami ang tao, dumarami ang estudyante, dumadami po ang pangangailangan.