DZME PUNTO DIRETSO INTERVIEW KAY SENADOR WIN GATCHALIAN KASAMA SINA JORGE BANDOLA AT WILLIE DELGADO HINGGIL SA SIM CARD REGISTRATION BILL

Q: Ano na po status ng Sim Card Registration bill?

SEN. WIN: Wala na pong panahon para ipasa itong batas na ito sa ngayon dahil kapag na-veto ang isang batas o isang bill, isang panukala babalik yan sa square one, babalik yan sa zero so ibig sabihin dapat i-refile magkaroon ng first reading, 2nd reading, 3rd reading at may bicam pa. Eh anim na araw na lang pagbalik namin. Anim na session days na lang. Kaya wala na kaming panahon.

Q: In the first place, sino po ba may kasalanan bakit nagkaroon ng insertion doon sa bill?

SEN. WIN: Ako ayoko namang sabihin na merong may kasalanan o wala dahil ang paggagawa ng batas, isang proseso yan. Nag-uumpisa sa lehislatura tapos pipirmahan ng Pangulo yan para maging ganap na batas. Kaya makikita natin dito sa prosesong ito dalawang panig ang dapat sumang-ayon, ang lehislatura at ehekutibo. Ako naman aminado ako na kailangan i-register ang totoong pangalan sa mga social media accounts dahil tayo rin nabiktima ng trolls. Nakakaperwisyo yan. Ang Senado isinama ang social media pero pagdating sa ehekutibo nakita ng ehekutibo na dapat pag-usapan ito nang malaliman. Kung titignan natin yung bicam version talagang kulang sa detalye. Andun ang social media , dapat i-rehistro ang totoong tao pero kulang kung paano gagawin.

Q: Pero ang idinidiin ng Office of the President hindi naman ito kasama sa orihinal na panukala.

SEN. WIN: Tama yun. Doon sa orihinal na version ko wala talaga yun, prepaid registration lang para simple doon sa akin ah, doon sa version ko. Pero bibigyan ko kayo ng konkretong tanong, for example. Doon sa batas sabi doon, lahat ng social media providers, ang sabi i-rehistro sa Facebook mga totoong tao. Ngayon, ang Facebook nasa America. Ang batas natin nasa Pilipinas, paano mo uutusan yung nasa Amerika. So may mga ganun na complications. Ngayon may mga pwede naman of course pwede nating idiin yan pero hindi ganun kasimple baka maging inutile ang batas kaya may mga ganitong detalye na dapat ipasok sa batas na hindi naipasok. Kagaya po ng Tiktok, Tiktok nasa China ang batas natin sabi sa batas natin lahat ng magpaparehistro sa Tiktok ay dapat totoong tao at totoong number at ang mag-iimplementa niyan dapat NTC. Ang NTC nasa Pilipinas, ang Tiktok nasa China eh paano yun.

Q: At saka paano mo sasaklawin halimbawa kung Pilipino nasa abroad, tama yung binabanggit mo Senator magiging inutil ang batas.

SEN. WIN: May punto na dapat i-regulate ang social media dahil nga sa troll. May punto naman yun pero ang next na tanong, ang susunod na tanong po ay paano mo gagawin. Dahil ang social media nasa abroad eh.

Q: Kaya hindi pinirmahan ng Pangulo.

SEN. WIN: Correct, may mga complications. Mabuti kung ang social media nasa Pilipinas. Halimbawa yung social media company andito, pwede talagang utusan ng NTC ang company na lahat ng magpaparehistro sa iyo totoong tao, walang problema yun. Pero alam naman natin na ang Tiktok, Facebook, Instagram, You Tube, Linked In, lahat yan nasa abroad. Yung iba pa nga dyan yung nasa mga lugar na libliban para hindi talaga mahabol ng batas. So may mga ganyan na kumplikasyon na dapat tignan ng batas kaya tingin ko yan ang dahilan kaya hindi pinirmahan ng pangulo.

Q: Ang sabi ni Senador Drilon hindi raw ito maituturing na insertion dahil inintroduce ito tapos dumaan sa deliberation. Paano yung mga nasa abroad di ba ito natalakay?

SEN. WIN: May ganun din na kumplikasyon na for example OFW ako na nasa Middle East saklaw ako ng batas ng Pilipinas dahil Pinoy ako. Pero nasa abroad ako so paano iimplement ng NTC na ang mga Pinoy abroad ibibigay ang totoong pangalan. Kasi nakalagay sa batas dapat totoong pangalan eh saka totoong cellphone number. May mga complications na hindi naisama sa batas. Maganda ang intention ng batas, tama ang intention ng batas pero paano gagawin doon nagkulang.

Q: Pwede bang kung OFW nagcreate ng social media halimbawa Tiktok andun siya sa China, nakagawa siya ng paglabag, di ba pwedeng mareredflag sya, pag-uwi niya dito saka sya mananagot?

SEN. WIN: Ang problema, Tiktok lang ang nakakaalam, so paano mo uutusan si Tiktok na ibigay sa iyo ang mga pangalan at paano kung si Tiktok ay register lang ng register kahit trolls ireregister niya, paano mo siya pagmumultahin? Paano mo sya ipepenalize eh nasa abroad siya. So may ganun na kumplikasyon eh. Again, maganda ang intensyon, ako sang-ayon ako sa intensyon dahil nga ang dami nang trolls, ang dami nang gumagamit ng pekeng pangalan para manira at manirang puri pero yung implementasyon ibang bagay yun. Gaano kalawak ang batas at may kumplikasyon yun.

Q: Kung back to zero, magkakaroon lang ba ng modification?

SEN. WIN: Ako ang ipafile ko yung original version ko, prepaid sim card lang at ihihiwalaky ko yung social media. Yung social media mas malalim na usapan yan.

Q: Dapat magkaroon ng hiwalay sa social media.

SEN. WIN: Separate. Correct dahil mas malalim yan, mas malawak at mas malaliman. Meron din dyang kumplikasyon pagdating sa tinatawag nating free speech o yung malayang pananalita dahil kapag nagregulate ka ng social media, ireregulate mo ang free speech, may ganyan na kumplikasyon hindi na malaya yung pagsasalita natin.

Q: Di pala yung kapag ganyang vineto, sabi nyo Senator back to zero yan, irerefile yan? Hindi pwedeng icross out lang ang hindi gusto ng Pangulo?

SEN. WIN: HIndi pwedeng ganun. Kapag nag veto ang Pangulo buong batas. Kaya buong batas din ang irerefile.

Q: Hindi pwedeng provision lang?

SEN. WIN: Hindi.

Q: Ito pong Sim card registration kung babalik sa square one, sa next session na ito?

SEN. WIN: Correct. Sa bagong Pangulo na ito, bagong administrasyon na pong papasok.

Q: Paano kung di ito nasa legislative agenda ng susunod na Pangulo?

SEN. WIN: Kahit hindi ito nasa legislative agenda ng susunod na Pangulo, meron naman tayong tinatawag na LEDAC. Pag-uusapan ng lehislatura at ehekutibo kung ano ang priority bills at doon na lang sasang-ayunan. Ako itutulak kong priority bill ito, itutulak natin na ilagay ito sa mga priority bills. So magandang tsansa, basta prepaid lang ha. Magandang tsansa na maapruba ito ng susunod na administrasyon.

Q: Ano nilalaman ng bill?

SEN. WIN: Simple lang ito, basta bumili ka ng prepaid sim card dapat iparehistro mo yan at kapag nagparehistro ka dapat ipakita mo yung ID mo para malaman ng telcos na totoong tao ang bumibili ng sim card.

Q: Anong required government ID?

SEN. WIN: Yung usual nating valid ID like for example, meron na tayong national ID ngayon o yung GSIS, SSS, or passport ang mga yan. Basta meron kang valid government ID.

Q: Driver's license?

SEN. WIN: Driver's license kasama rin yan.

Q: Marami pa ring lusot ang mga gagawa ng katarantaduhan diyan. Gagamit ng pekeng ID.

SEN. WIN: Kaya nga meron ding validation ito na gagawin. Pinakamaganda yung national ID dahil sa national ID walang lusot yan.

Q: O kaya katulad ng ginagawa ng mga bangko kung paano sila mag KYC. Malaki gampanin ng DICT.

SEN. WIN: Correct. Marami nang pamamaraan ngayon para ma-validate kung totoong tao. Pero dito sa atin kasi dito sa batas na ito dapat personal kang bumili at personal mong ipakita ang ID. Kung mag-uutos ka, let's say uutusan mo ang driver mo, hindi ka papayagan. Dapat personal. Pati ID personal eh.

Q: May required ba tayo kung ilang sim card ang pwede sa isang tao?

SEN. WIN: Dito sa batas wala namang inilagay kung ilang sim cards basta irehistro mo lang. So for example bumili ka ng 100 basta irehistro mo sa pangalan mo ang 100.

Q: May experience ako abroad ganyan din prepaid din, pero dahil wala pa akong ID doon ang kasama kong bumili yung bayaw ko kaya yung sim card na gamit ko nakapangalan sa kanya.

SEN. WIN: Tama. May tumututol sa batas na ito nabasa ko. Maraming tumututol dahil sa data privacy baka raw maibigay ang ating personal information. Pero ang argumento dito meron tayong isang batas, data privacy. Tayo lang ang isa sa mga bansa na bukod tanging may data privacy. Meron nga tayong Data Privacy Commission walang ginawa kundi protektahan ang ating mga impormasyon kaya wag tayong matatakot. Tayo nga kapag bumibili ng raffle ticket, halimbawa kakain ka sa restaurant may raffle ticket, binibigay mo pangalan mo, binibigay mo address mo, number mo, di nga natin alam saan napupunta yun para lang manalo ng raffle. Kaya nga ngayon kung ikaw ay fast food ka, magpaparaffle ka, dapat irehistro mo yan sa Data Privacy Commission. Para ipakita na ang kinukuha mong impormasyon sa raffle ay itinatago mo, napakahigpit pagdating sa data privacy dito sa ating bansa.

Q: Ang mga ganyang raffle sa DTI lang nakarehistro di ba?

SEN. WIN: Correct. Pero ngayon po dapat nakaregister na yan sa Data Privacy, basta data gathering. Basta kumuha ka ng impormasyon ng tao dapat irehistro mo yan sa Data Privacy Commission para malaman kung ikaw ay sumusunod pagdating sa pagprotekta sa impormasyon.

Q: Kung batas na ito, meron ka nang existing nabili mo halimbawa sa tindahan, paano yun kung ayaw mong iregister?

SEN. WIN: Dalawa yun, sa mga bago dapat iregister mo. Kung ayaw mong magregister hindi ka bebentahan ng prepaid. Doon sa mga existing, meron period para iregister yun, merong 6 months para iregister.

Q: Anong inuutos ng batas kung hindi ireregister?

SEN.WIN: Kapag hindi mo inirehistro, puputulin ang linya.

Q: Saan ka pupunta kung matagal ka nang mayari ng prepaid?

SEN. WIN: Pupunta ka for example kung globe, pupunta ka sa globe office. Yung mga telco sila ang magbibigay ng mga lugar at proseso kung paano mo irerehistro ang existing.

Q: Kasi meron nang number portability ngayon. So it should be flexible?

SEN. WIN: Correct. Tama ho yun. Tama kayo.

Q: Ang Pilipinas ay internet poor sa buong Southeast Asia. Ang sabi ng World data Lab na higit sa kalahati ng populasyon ng Pilipinas hirap pa ring maka-avail ng internet service.

SEN. WIN: Naniniwala ako dyan dahil ngayon umiikot kami buong Pilipinas, maraming lugar ang hirap kumuha ng internet at kung meron mang signal of course mahal dahil ang bayad sa data plan ay hindi mura. Ngayon, ang nakikita ko dito hindi na natin pwedeng gamitin ang traditional na magtatayo ng tower, matagl ho. Yung Tesla o yung Space X ni Evan Musk meron na silang mga satellite ngayon. Nakausap ko nga ang mga kumpanyang ito at ang gagawin nila gagamitin ang satellite para magbato ng internet. So hindi na kailangang magtayo pa ng cell site, kakausapin mo pa si kapitan, kakausapin mo pa si Mayor, kakausapin mo pa yung mayari ng lupa para magpatayo ng mga cell site. Ngayon pwede nang gumamit ng satellite at diretso na babagsak sa bahay mo ang internet connection na wala nang pupunta sa bahay mong technician, satellite dish na lang. Mabilis.

Q: Mukhang dyan nakatuon ngayon ang DICT.

SEN. WIN: Oo, dahil napakahirap talaga, kakausapin mo mayari ng lupa, magkano ang renta tapos pupunta ka kay kapitan, hihingi ka ng barangay clearance tapos kay mayor hihingi ka ng clearance pa. Bago mo mapatayo yun napakatagal kaya in short, talagang kulang tayo sa cell site kaya ganito po yung nararanasan natin kaya isa sa pinakamabilis wag nang magpatayo ng cell site gumamit na lang ng satellite. Mas mabilis yan eh, nasa taas ibabato lang ang internet.

Q: Baka lalo tayong bumagsak kasi mahal ang satellite.

SEN. WIN: Tama ka doon medyo may pagkamahal nga. Kinausap ko ang SpaceX yun din ang unang reaksyon ko pero sabi nila darating ang panahon na magiging mas mura yan at darating ang panahon na pababa nang pababa dahil ang teknolohiya ganun. Mas marami mas nagi-improve mas bumabagsak po ang presyo kaya darating ang panahon. But sa ngayon yan ang nakikita kong mabilis na magbato ng internet sa iba't ibang mga lugar.