Interview with Senator Francis 'Chiz' Escudero

DATE: January 07, 2024
STATION/PROGRAM: DZBB Bantay Balita Sa Kongreso
HOSTS: Nimfa Ravelo and Isa Avendano-Umali

NIMFA: kagad na tayo pumunta sa ating talakayan

ISA: ayan live na live via viber ang ating unang makakausap sa palutuntunang ito, si Senator Francis Escudero. Magandang umaga po senator at welcome po sa Super Radyo DZBB

NIMFA: Good morning po senator chiz

CHIZ: Isa, Nimfa at sa lahat ng ating taga pakinig, magandang umaga po sa inyo, good morning

N: Good morning, sir, sabi ko nga si Senator Chiz Escudero ay isa sa mga senior senator pero hindi pa senior citizen ha

I: hindi pa batam-bata pa

N: senator patulong lang po sa talakayan ukol dito sa power outage sa Visayas, magkakaroon na po ng pandinig sa Wednesday, kayo po bilang member ng komite ano po ang dapat na maging trajectory o mithiin nitong pagdinig ng Energy Committee?

CHIZ: dapat tignan natin ang lahat ng inboldado o involved sa pagbibigay ng kuryente sa ating bansa sa lugar nay an sa partikular sa Panay Island. Tatlo yan Isa at Nimfa, una, ung generating company, pangalawa ung NGCP na transmission at pangatlo ung distribution utility, yan ung tatlong actor ika nga na naghahatid ng kuryente sa ating mga tahanan. Bawat isa dapat tignan o suriin kung ano ang papel na ginampanan nila kung meron man sa problemang naganap na blackout dyan sa Panay Island.

N: samantalang magkakaroon pa lamang ng imbestigasyon senator Escudero, si Presidente may kongklusyon na eh, NGCP po ang may pananagutan dito kasi daw po merong hindi ginawa sa loob ng supposedly two-hour window para maagapan ung lumawak ung problema sa kuryente, kayo po senator sa ngayon ba nakikita niyo na ung pananagutan dito ng NGCP na taga transmit ng kuryente?

CHIZ: ikaw na mismo nagsabi na ang trabaho lamang ng NGCP ay mag transmit, magpadala mula sa generating company ng kuryente patungo sa distribution utilities ng Panay Island, hindi naman kasi konektado ang mga planta natin sa Subic, sa Quezon, sa Batangas dyan sa Panay Island. May sarili silang source ng kuryente dyan at may sarili silang power plant dyan, yan particular ay ang PCPC at ang PDEC, dalawang power plant na nagsu-supply ng sapat, sobra pa ngang kuryente sa Panay Island.

Ngayon sa pagkakalaam ko nag shut-down unscheduled ang PCPC biglang nawalan ng supply ng kuryente kumbaga so ang tanong ko baket unscheduled un, baket hindi nalalaman ng DOE dahil kung may advance notice un kayang mag source at mag supply ng NGCP nang pwedeng pagkunan ng kuryente upang sa gayon ung nawalan ng supply ng kuryente mula sa PCPC ay mapupunuan nila, doon papasok ung rotating brownout pagkakulang ang supply at walang brownout kapagka sapat ang makukuha nilang supply mula sa ibang mga planta.

N: sir ung PCPC ung Palm Concepcion Power Corporation, tama po ba?

CHIZ: tama, tama po kayo un ang pangalan pero PCPC na lamang para mas madali.

N: opo, opo para mas madaling masundan ng ating mga kababayan at pagsinabing PEDC ung Panay Energy Development Corporation

CHIZ: tama ka, ung dalawang power plants, major power plants na nagbibigay ng kuryente sa Panay Island

N: Senator Escudero, si Pangulong Ferdinand Marcos, ung DOE, ung ERC at kahit ung mga local governments po sa Visayas ang sinisisi itong NGCP eh pero hindi po ito ang unang pagkakataong magkaroon ng malawakang blackout sa bahagi po ng Visayas, nangyari din po ito noong April 2023 kaya nag sabi nila dapat tumbukin na itong NGCP. Kung kayo po ang tatanungin senator panahon na po ba para repasuhin, kanselahin ang prangkisa kasi parang ilang beses na may nangyayari na ang involve ay NGCP pero may nagbabago po ba?

CHIZ: Malaki ang na-improve ng NGCP mula nung may-ari nyan ay gobyerno pa lamang kung titignan natin ang kasaysayan ng NGCP mula ng isinapribado yan may mga improvements naman pero syempre may mga pagkukulang at minsan aksidente rin. Pero gaya ng sabi ko tignan natin ang kabuuang litrato, naalala nyo Isa, Nimfa noong tumaas bigla ang presyo ng kuryente sa Metro Manila at ang sinisi ay NGCP, nagkaroon ng spike hindi ba? Naalala nyo yun, DIsyembre un, ang tanging rason na nalaman namin ay nag shut down na naman unscheduled ung mga planta, rason para bumili ang NGCP ng kuryente mula sa wholesale electricity stock market o WESM eh napakamahal ng presyo ng kuryente roon, nagreklamo ang mga residente ng Metro Manila sa taas ng presyo ng kuryente dahil pass-on lamang lang naman yun.

Ngayon yung mga pagdinig matapos noon, nirerequire ang NGCP na magkaroon ng standby power, ibig sabihin nun kapagka may plantang nag-shutdown na unscheduled tulad ng naganap dyan sa Panay Island meron silang standby power na pwedeng ipasok doon sa grid patungo doon sa mga consumers, ang problema lang doon Nimfa, Isa, tataas na naman ang presyo ng kuryente natin dahil take or pay yun. Ibig sabihin pag walang unscheduled shutdown, gamitin man natin o hindi babayaran pa rin natin ang kuryenteng naka standby sa NGCP, in case lang na mangyari yan. Gusto ba natin yun? Isang bagay yan hanggang ngayon, hindi pa pinagpapasyahan ng Dept of Energy.

N: Sir balikan ko lang po ha kasi nga ngayon ang isinisisi na nga ng ilang mga mambabatas na mga local officials sa Iloilo na ung NGCP kahit na si Presidente based sa report ng Dept of Energy pero ang sabi nyo, ung ugat muna para ma picture natin, ito ang planta ng kuryente padadaluyin yan ng NGCP taga transmit ng kuryente dadalhin yan sa distributors kagaya ng Meralco mga electric cooperatives

CHIZ: sa kaso ng Panay sa Iloilo MORE ang pangalan

NIMFA: opo, opo, sir dito sa binabanggit nyo wag muna ang NGCP ang sisihin, tanungin muna ung mga planta

CHIZ: kasi nga sa report na nakita ko nag shut down ng unscheduled ung planta. Ngayon may mga maintenance shutdown naman talaga ang mga planta ng kuryente syempre kailangang i-maintain yan, linisin, palamigin pero scheduled ang lahat ng iyon at ang may hawak ng schedule ay ang department of Energy. Ang department of energy binibigay ang schedule na yan sa NGCP para tiyakin na puno palagi ng kuryente ika nga ung mga transmission lines natin para tubo ng tubig yan, puno ng tubig yun para may tubig dun sa dulo para sa bawat tahanan, ganun din ang kuryente, puno dapat ng kuryente ang mga wire ng NGCP pero kapagka may shutdown ng biglaan, unscheduled, saan naman kukuha ng kuryente nag NGCP eh hindi naman nya trabaho may generate ng kuryente, ang trabaho nya mag transmit ng kuryente

N: pero di ba sir bilang transmission ang kanyang trabaho kasama sa kanilang tungkulin ng NGCP na magkaroon ng, alam ko naging isyu to sir, magkaroon ng ancillary o reserve na kuryente? So ibig sabihin kung may kulang...

CHIZ: un ang sinasabi nila Nimfa, magkaroon ng ancillary source of energy, ang problema nga doon Nimfa, Isa, take or pay un, ibig sabihin, gamitin man o hindi kung walang plantang nag shutdown na unscheduled andoon lang yon, pero babayaran nating lahat un

NIMFA: pero di po ba nagbabayad na nga po tayo doon?

CHIZ: hindi. Systems lost ang binabayaran natin, transmission charge ang binabayaran natin sa NGCP, systems lost ang binabayaran natin sa mga distribution utility, distribution charge sa mga distribution utility at may FIT ka pa para dun sa mga in-encourage ng gobyerno na solar at mga renewables at meron kang generation charge.

Kung titignan mo ang bill mo sa Meralco halimbawa dahil andito tayo sa Metro Manila, ang pinakamalaking binabayaran natin sa bill, humigit kumulang 30 porsyento ay ung generation charge, humigit kumulang 22 porsyento ung distribution, systems lost, ung FIT na charge. Ung binabayaran natin na transmission o sa NGCP, nasa 5 porsyento. So kung titignan mo na lamang sa halagang binabayad natin, ang may pinakamalaking papel na ginagampanan sa pagbigay ng kuryente ay ang generating company, pangalawa ang distribution company at pangalawa ay ang transmission o main transmission company na NGCP.

I: senator Escudero nasisisi talaga ang NGCP, pero sa panig po ng Department of Energy at Energy Regulatory Commission meron din ho ba kayong nakikitang pagkukulang o naging kapabayaan o dapat ding itanong sa kanila para hindi rin po nauulit ang ganitong sitwasyon?

N: at saka kasi...

CHIZ: Well, itong shutdown na nangyari ang schedule nito dapat alam 'yan ng DOE. Hindi pwedeng mag-shutdown na lamang basta-basta ang planta dahil manipis ang excess power natin sa buong Pilipinas at mas manipis ang excess power natin sa partikular na mga isla ng Pilipinas dahil hindi pa naman konektado Nimfa, Isa yung bawat isla ng Pilipinas sa grid ng kuryente. Kumbaga yung mga planta natin sa Batangas, sa Quezon, sa Subic, yung malalaking planta sa Zambales, sa Bataan hindi naman 'yan nakakonekta sa Panay. Ang pinagkukunan nga ng kuryente yung dalawang kumpanyang nabanggit natin kanina sa Panay Island. Hindi mo pwedeng dalhin yung sobrang kuryente mula Bataan patungong Panay. Sa ngayon, natapos ng NGCP halimbawa yung transmission line na nagkokonekta sa Mindanao at Visayas pero hind isa buong Visayas dahil ang Visayas karamihan ay mga isla.

NIMFA: Sir, kagaya niyan nabanggit po ninyo hindi pa tayo interconnected. Ayon ho yung isa sa mga batikos sa NGCP.

ISA: Mga tinatapos na proyekto.

NIMFA: Dahil ho sa failure nila na-i-interconnect po yung mga isla natin yung supposedly nagawa nilang project like Cebu-Negros-Panay stage 3 interconnection project. Hindi nila nagagawa kaya hindi nagiging stable yung suplay natin.

ISA: At saka seven times na pala Senator na nade-delay yung proyekto na 'yon. 'Yan po ay sabi ng ERC.

CHIZ: Alam mo kung bakit nade-delay yung proyektong 'yon Isa, Nimfa, nag-issue ng temporary restraining order ang korte dahil may dinaanan silang lupa na hindi pumayag yung may-ari at nag-issue ng TRO ang korte. Magdadalawang taon na, tatlong taon yung TRO na 'yan ang hindi pa dinidesisyunan ng Korte Suprema. So, ulitin natin tignan natin kung ano yung mga rason. Ayaw ba ng NGCP na makonekta 'yon para mas lumaki pa nga yung kita sana nila dahil negosyo 'yan? Ang problema may mga balakid tulad ng sitwasyong nabanggit mo yung kinokonekta ng Cebu at Negros. Actually, ang balakid dun yung TRO na inisyu ng korte na wala namang magagawa ang sinuman kundi sumunod sa pinag-uutos ng husgado.

NIMFA: So Sir, dahil po dito sa nangyaring ito nandiyan na naman 'yon pong mga panawagan na repasuhin o tanggalan na ng prangkisa, outright yung NGCP. Ano po ang take ninyo dito, Senator?

CHIZ: Isinapribado 'yan. 'Pag hindi mo pwedeng tanggalan ng prangkisa 'yan dahil mawawalan tayo ng transmission line that is the natural monopoly. Ang tawag nga ni Senator Arroyo diyan noon ay crown jewels ng Pilipinas bakit ibebenta pero pinagpasyahan ng gobyerno noon na ibenta 'yan. Walang kapalit o papalit diyan. Hindi tulad nung tinanggalan ng prangkisa halimbawa yung ABS-CBN may ibang kumpanyang bumili nung frequency ang prangkisa nila. Pero sa kaso ito kapag tinanggalan mo walang kapalit. Kaninong kumpanya ibibigay o sinumang magpapatakbo kung tatanggalan mo ng prangkisa dahil yung prangkisa karapatang mag-transmit ng kuryente. So 'pag tinanggal 'yan ay anong mangyayari? Sinong may karapatan ngayon mag-transmit ng kuryente? Hindi naman pwedeng tanggalin at ilagay sa iisang batas dahil magkaibang batas yung nagbibigay at nagbabawi.

NIMFA: Hindi ba pwede ang gobyerno?

ISA: So ibig sabihin maghihinay-hinay?

CHIZ: Ano?

NIMFA: Yes, Sir. Hindi ba pwede ang gobyerno mag-takeover kasi ano lang Sir, hindi ko alam kung paano ito ikokonek kung nakikita niyo rin yung pagkokonekta-konekta rito kasi may suggestion si Speaker Romualdez 'di ba na mag-invest ang gobyerno sa NGCP.

ISA: Yung Maharlika Investment Corporation.

NIMFA: Yes, yung Maharlika at yung CEO ng Maharlika nagsabi na supportive siya rito. Kaya kako kanina paano mangyayari 'yon ay fully privatize na itong NGCP. 'Di ba 40% pag-aari ng State Grid Corporation of China which is pag-aari ng gobyerno ng China, 60% yung Filipino corporations sa dalawa.

CHIZ: Siguro dapat balikan ni Speaker Romualdez yung pinasa naming Maharlika Bill. Nakalagay dun, hindi dapat magpatakbo ng kahit anong kumpanya ang Maharlika Investment Corporation. Ang mandato ng MIC ay mag-invest lamang sa iba't ibang mga negosyo para kumita at ng sa gayon ay may perang magagastos sa ibang mga proyekto ng pamahalaan na hindi galing sa General Appropriations Act. Hindi siya authorize ng batas na pinas ana magmay-ari at magpatakbo ng kahit anong kumpanyang bibili ito ng shares of stock. Pangalawa, ang binabanggit mo ay rerationalization. Isyu 'yan sa isang malayang ekonomiya dahil ang gobyerno papasok na naman. Ang rason kung bakit prinivitize natin yung mga powerplants ay para maging mas efficient at hindi na mabaon sa utang ang gobyerno sa pamamagitan ng NAPOCOR ganun din ang NGCP. Maganda siguro balik-tanawan natin ano bang nagawa ng NGCP sa dekada na ito'y pagmamay-ari ng gobyerno at ano na ba ang nagawa ng NGCP din sa magdedekada na rin na pagmamay-ari ng pribadong sektor. Magandang ikumpara 'yan bago tayo magpasya na gobyerno na lang ulit. Alam mo naman Nimfa, Isa, sa mahabang panahon hindi marunong magpatakbo ng negosyo at serbisyo ang gobyerno.

NIMFA: At laging may corruption.

CHIZ: Kaya nga pati yung distribution ng serbisyo ng Meralco na dating ni-rerationalize prinivitize ulit 'yan.

NIMFA: At saka laging may corruption. So Sir, dalawang bagay ito yung isa is kung paano papasok yung Maharlika Investment Corporation at yung isa ay kung possible ba yung government takeover ulit dito. So Sir, dun sa government takeover dapat hindi na 'yon kasama sa option kung mayroon pong mga isyu dito sa NGCP?

CHIZ: Pwedeng kasama sa option 'yon kung 'yon talaga ang direksyon ng gobyerno. Tandaan mo ang gumawa niyan noon ay yung tatay ni Pangulong Marcos. Ni-nationalize nila lahat, ang ABS-CBN binili ng gobyerno, ang Meralco binili ng gobyerno at ng nagmay-ari ay gobyerno pati yung mga pahayagan gobyerno ang may-ari. 'Yan ba ang direksyon ng pamahalaan ngayon magna-nationalize ba tayo dahil magpapadala ito ng senyal mula sa mga negosyante na namumuhunan dito, dayuhan man o lokal na hindi malayang makakapagnegosyo rito dahil binabawi ng gobyerno yung mga negosyong binigay na sa pribadong sektor. Kung 'yan ang polisiya nila, magandang maklaro at iklaro 'yan.

NIMFA: Hindi ba 'yon ang magiging direksyon Sir, o wala ba kayong nakikitang ganung direksyon kasi hindi naman ito yung unang beses din na binanatan ng presidente ang NGCP. 'Di ba nung SONA, naalala mo Isa nung State of the Nation Address ni Presidente inano niya sinita niya rin po yung NGCP dahil sa mga delayed na projects.

CHIZ: Pero ang solusyon siguro ay paluin ng Department of Energy, ng ERC or maghanap ng ibang magma-manage mula sa pribadong sektor na hindi panghimasukan ng gobyerno. Uulitin ko Nimfa, Isa, anumang negosyong pinatakbo ng gobyerno may karanasan na tayo diyan nung panahon ni dating Pangulong Maros hindi maganda ang kinalabasan. Nalugi, nabaon sa utang at naging diktado lamang ng pamahalaan yung pagpapatakbo ng mga negosyong 'yon kaya nga prinivitize lahat 'yan. Noong nakaraang administrasyon ni Pangulong Duterte may mungkahi ng gobyerno halimbawa na bilhin muli ang Petron. Nais na isapribado rin dating pagmamay-ari ng gobyerno pero nagising sila sa reyalidad at katotohanan na wala pa lang sapat na pera ang gobyerno para bilhin at bayaran yung Petron nung mga panahong 'yon at hindi naman nila kayang patakbuhin din dahil may tsansang malugi ito. Hindi naman porket kumikita 'yan sa kamay ng pribadong sektor at kikita pa rin 'yan kapag nasa kamay na ng pamahalaan.

ISA: Senator Escudero, pagdating po sa lehislasyon, ano po yung nararapat na isulong and kasama rin ho ba sa sisilipin niyo talaga ngayon ay yung pag-amyenda po sa EPIRA? Kasi sa House of Representatives ganun na po yung ginagawa nila, tsinetsek nila kung mayroon ba dapat na repasuhin or amyendahan sa EPIRA dahil nga po isa sa mga vital concerns talaga ngayon ay yung isyu po ng kuryente.

CHIZ: Well, yung ancillary power dapat tignan 'yon talaga dahil ang DOE hindi nire-require sa NGCP at ang NGCP ang sabi hindi saklaw 'yan ng EPIRA. At kung isasaklaw man 'yan, ire-require man ng DOE ay ipa-past on nila 'yan sa consumer, ang resulta ay tataas ang presyo ng kuryente sa ating bansa. Stable, steady, regular ang suplay pero mas mataas. So kailangan suriin at pag-aralan 'yan kung 'yan ba talaga ang direksyon na gusto natin o ang direksyon ba na gusto natin mas maayos na pagpapatakbo ng transmission, distribution ng mga planta na wala dapat nangyayari ngayon na mga unscheduled shutdown ng mga planta na nagiging dahilan blackout o brownout sa ating bansa. Sapat ang suplay natin ng kuryente sa ngayon may surplus pa nga tayo. Ang nangyayari lang kapag may isang plantang nawala na unscheduled ay talagang magkukulang ang suplay ng kuryente. So 'yong scheduling ng shutdown ang dapat bantayan at tignan at pagpapatakbo ng maayos ng mga power plant para hindi mangyayari 'yong mga unscheduled shutdowns na nagiging dahilan ng mga brownout at blackout. Ngayon kung ayaw naman natin 'yon at gusto nating maniguro parang insurance e 'di mag-require tayo ng ancillary power standby pero babayaran natin 'yon gamitin man natin o hindi.

NIMFA: Na magpapataas 'yon ng bayarin natin sa kuryente. Oo pero Sir-

CHIZ: 'Yan ang dapat tignan. Ano ba ang gusto natin murang kuryente pero may mga ganyang aksidente at pagkakataon o mahal na kuryente pero parang insured na palagi tayong may kuryente. Magandang pagpasyahan at pagdesisyunan 'yan sa mahabang usapan at debate sa Kongreso kung saka-sakali.

NIMFA: Para po doon lang sa kabatiran ng hindi nakakaalam nating listeners ang prangkisa ng NGCP, ng mga planta ng kuryente nanggagaling 'yan sa Kongreso. Ito Sir warranted ba na pag-usapan na repasuhin 'yong prangkisa nitong mga plantang ito na nag-u-unscheduled, 'yong unscheduled 'yong kanilang shutdown at saka din 'yong sa NGCP warranted din ho ba na pag-usapan na kung dapat repasuhin 'yong kanilang prangkisa dahil sa mga ganitong-

CHIZ: Alam mo parang nasasanay ang ilang mambabatas na manakot sa pamamagitan ng pagbawi ng prangkisa sa ilang mga negosyo na nabigyan ng prangkisa ng Kongreso pero uulitn ko Nimfa at Isa monopoliya ang NGCP 'pag nagtanggal ka ng prangkisa ng powerplant magkukulang naman tayo ng supply ang mas kailangan ay mas striktong supervision at regulasyon ng mga kumpanyang ito para matiyak na maayos nilang pinatatakbo 'yong kanilang mga negosyo at serbisyong binibigay sa publiko. Hindi naman pupwede na tuwing may problema o aberya na lamang tatakutin na agad ng Kongreso ang mga negosyo at negosyanteng may prangkisa mula sa Kongreso ng bawian. Hindi naman siguro dapat ganoon 'yon dahil hindi 'yon magbibigay ng magandang senyales sa mga pribadong negosyong hinihikayat nating mamuhunan sa ating bansa kung palaging may mga ganyang pananakot ika-nga o threat.

NIMFA: Pero paano, how do you get NGCP po to get it acts together sabi nga. Kasi Sir, hindi naman po maitatanggi 'di ba na mayroon talagang mga maging issue sa kanila like 'yong mga delayed na mga planta ng kuryente, in-admit naman nila for syempre may sina-cite silang reasons like 'yong right of way, 'yong mga TRO-

ISA: Permitting daw.

NIMFA: Permit daw, matagal daw 'yong permit tapos nasilip din po 'yong pinapasa nila sa consumers 'yong mga transmission charge na dapat pala sa kanila. Anyway, pinayagan 'yon ng ERC na eventually pinatigil tapos nakita din po 'yong billions na gastos nila sa entertainment, sa mga ads na pinapasa rin sa consumers na dapat hindi. Meanwhile, 'yong kanilang mga director bilyon-bilyon pala ang kita na kapag po isinuma, ito 'yong mga lumabas sa mga hearing noong nakaraan, nandoon din po kayo na mas malaki pa 'yong kanilang kita. Wala naman masamang kumite pero sobra-sobra raw ang kita na mas malaki pa doon sa ini-invest nila doon sa mga projects na itinatayo nila para sa smooth transmission ng kuryente, Senator.

CHIZ: Well 'yan ang dapat ang tinitignan ng ERC siguro dahil Nimfa, Isa walang pwedeng singilin ang generating company, ang distribution utility at transmission company ng hindi dumadaan sa ERC. Nabanggit mo na nga, pinayagan ng ERC 'yong mga singil na 'yan pero binawi din ng ERC kaya nagre-reimburse ang NGCP ngayon. Pero lahat 'yan unang pinayagan muna ng ERC binawi na lamang sa mas mahuling desisyon. Lahatin na rin natin Nimfa, Isa 'yong Meralco napakataas ng kuryente ng Metro Manila pero ang laki ng kitang dinedeklara nila kada taon sa kanilang stock exchange report parang mga kumpanya ng langis, napakalaki ng mga kita, napataas din ng presyo ng produktong petrolyo hindi lang naman limitado sa NGCP 'yan at kung titignan at susuriin natin lahatin na natin bakit ba sobrang laki ng mga kita ninyo na pinapasan ng mas marami nating mga kababayan sa pamamagitan ng mataas na bayarin sa presyo ng kuryente.

NIMFA: So Sir dito sa nangyayaring ito reasonable ba na pag-isipan na mag-invest ang Maharlika Investment Corporation dito sa NGCP. Kayo ay hindi bumoto in-favor of Maharlika Invest Law.

NIMFA: Hindi kasi hindi maliwanag kamukha niyan ang tingin ni Speaker Romualdez puwedeng bilhin ng Maharlika Investment Corporation gamit ang Maharlika Investment Fund ang NGCP at patakbuhin ito. Bawal 'yan sa charter ng Maharlika Investment Corporation. Hindi siya pwedeng magpatakbo ng negosyong bibili siya ng share of stock. Pwede lamang siya mag-invest. Tinanong ko 'yan noong period of interpellation kung 'yan ba ang balak nila, ang sagot sa akin ay hindi. So klinaro 'yan sa charter ng MIC na hindi sila puwedeng magpatakbo ng negosyo pwede lamang sila mag-invest.

ISA: Pero Sir kung hindi naman bibilhin, mag-i-invest lang?

ISA: Mamumuhunan.

NIMFA: Oo. Mamumuhunan lang?

CHIZ: Pero kung mag-i-invest ka ano naman, kikita ba? Ang share of stock ng NGCP sa stock market, Isa, Nimfa siguro kung 2 years ago nasa P23-P24 sa dami ng issue laban sa kanila na ibinababa at desisyon na binababa galing sa ERC at DOE ang alam ko ang shares of stock nila bago nagsara ang 2023 ay nasa P7 na lamang o P8 yata.

NIMFA: Sir bumaba pero-

CHIZ: So, mababa, magandang bumili pero tataas lamang 'yan 'pag may magandang balita tungkol sa NGCP. Kung investment ang habol pwede naman dahil mababa ngayon. Pero kung ang habol ay patakbuhin, ayusin at impluwensiyahan wala 'yan sa mandato ng Maharlika Investment Corporation.

NIMFA: Ayon. May tanong ka pa Isa? Ayon Sir salamat sa mga paliwagan. So Sir paano 'yon ang DOE at ERC marami pa rin pong dapat ipaliwanag dito sa insidente kasi itinuturo nila ay NGCP at 'yon din ang report nila kay Presidente kaya syempre pinupukpok ng Presidente, NGCP.

CHIZ: Syempre naman. Syempre Nimfa, Isa alangan namang umamin agad sila na sila ang may problema.

NIMFA: Pero nakikita mo na may problema 'yong dalawa Sir?

CHIZ: Tingin ko, hindi lamang isa ang may kasalanan o may pagkukulang sa bagay na 'yan at lahat dapat tignan at suriin natin para maiwasan natin na mangyari ulit 'yan. 'Yon naman ang objective. Hindi naman para manisi lamang, magparusa ang habol natin sa pagdining na ito, tiyakin na maiiiwasan ito sa mga darating na panahon na mangyaring muli hindi lamang sa Panay pero sa iba't ibang parte din ng bansa.

NIMFA: 'Yon naman ang nating kailangan siguraduhin na hindi na ito mauulit at hindi mangyayari nationwide.

ISA Kasi kawawa po 'yong mga residente, mga negosyo, ang daming affected.

CHIZ: Well bigyan ko kayo ng halimbawa ng pasya ng gobyernong ginagawa. Sa mahabang panahon alam niyo naman ito kulang ng kuryente ang Mindanao, maraming brownout at sobrang taas ng presyo ng kuryente. Nagpatayo ng mga planta at noong natapos 'yong mga planta nagkaroon ng excess at surplus power ang Mindanao. Typical law of supply and demand hindi ba kapag marami ang supply mababa ang demand, mumura ang presyo 'yan sana ang mangyayari sa Mindanao kung hindi nakonekta ang Mindanao sa ibang parte ng Visayas sa pamamagitan ng submarine transmission line o underwater transmission line. Sana binigyan man lang natin halimbawa kung ako ang tatanungin ng sampung taon o dalawampung taong surplus power ang Mindanao para maengganyo ang mga negosyanteng magtungo doon, mag-invest dahil mura ang kuryente bago natin kinonekta ang Mindanao sa ilang parte ng Visayas na mas maganda ang ekonomiya kumpara sa Mindanao. So ilang mga bagay yan na pwede at dapat pag-isipan at pagdesisyunan hindi lamang ng DOE pati na rin ng ERC kaugnay sa mga stratehiyang dapat nating gawin sa pagsu-supply ng kuryente. 'Yong kabaliktaran, Nimfa, Isa totoo din sa Negros may pinayagan ang Department of Energy na magtayo ng isang solar farm na ang pino-provide niyang kurytente ay higit pa sa kinukunsumo ng Negros Island region. So FIT 'yon, make or pay 'yon alam nilang sobra 'yong kuryente bakit nila pinayagang ganoon kalaki agad at binabayaran natin kahit hindi natin ginagamit dahil kulang pa 'yong demand ng kuryente doon. Ilan 'yan sa mga dapat sana binabantayan, tinitignan hindi lamang ng Department of Energy pero pati na rin ng ERC sa paghikayat na sana mapababa nila 'yong presyo ng kuryente habang minemintena na reliable venue ng supply ng kuryente.

NIMFA: 'Yan sana ma-point out 'yan sa hearing sa Wednesday at with that Sir ang ganda ng ating paliwanagan dito sa uulitin po Sir. Sir magpapasalamat na kami ha. Thank you po.

CHIZ: Nimfa, Isa maraming salamat. Sa ating mga taga subaybay at listeners magandang umaga po.

ISA: Marami pong salamat.

NIMFA: Salamat po. Si Senator Chiz Escudero po ang ating nakapanayam.